آل سعود از آناپولیس چه می خواهد

سعود فیصل وزیر امور خارجه عربستان سعودی در گفت وگویی با مجله تایم گفت نسبت به نشست صلح خاورمیانه که قرار است این هفته در آناپولیس امریکا برگزار شود خوشبین است چون امریکایی ها تصمیم گرفته اند این نشست را به نتیجه برسانند. فشار مداوم امریکا به خصوص بر اسرائیل، چنان که فیصل می گوید، «می تواند اوضاع را تغییر بدهد و قبل از پایان دوره ریاست جمهوری جرج بوش به توافقی گسترده بینجامد.» فیصل قبل از ورود به امریکا در پاریس به مجله تایم گفت به اسرائیلی ها هشدار داده تا زمانی که از مرزهای ۱۹۶۷ عقب نشینی نکنند دستیابی به صلح ممکن نخواهد شد. سعود الفیصل به عنوان بالاترین مقام عربستان سعودی که تاکنون حاضر شده با اسرائیلی ها سر میز کنفرانس صلح بنشیند، این را هم اضافه کرده که اگر توافقی با اسرائیلی ها رخ ندهد با ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل دست نخواهد داد و تنها زمانی از بیت المقدس بازدید خواهد کرد که این شهر آزاد شده باشد. او گفت؛ «دستی که هم اکنون به سوی ما دراز کرده اند تا به اینجای کار بیشتر یک مشت است.» او به اسرائیلی ها همچنین هشدار داده به دنبال تسلیم غفلسطینی هاف نباشند و اضافه کرد؛ «ما به دنبال یک ورسای در دنیای عرب نیستیم، صلحی که فقط مقدمات جنگ در آینده را فراهم کند.»
□□□
- آیا نسبت به کنفرانس صلح آناپولیس خوشبین هستید؟
یکی از فاکتورهای خوشبینی احساس مصمم بودن است که در بین امریکایی ها دیده می شود. صلح بدون اینکه امریکا به طور مستقیم وارد قضیه شود و خود را درگیر ماجرا بکند دست نیافتنی خواهد بود. یکی از فاکتورهای مهم این است که تضمین داده شود تلاش ها برای دستیابی به صلحی همه جانبه است؛ صلحی که در آن مسائلی مثل وضعیت مرزها، بیت المقدس و آوارگان لحاظ شود.
-آیا برای شرکت در این کنفرانس ملاحظاتی داشتید؟
ما از این می ترسیم که مذاکرات شکست بخورد و اینکه پیامدهای این شکست برای ما و همین طور برای ایالات متحده امریکا چه خواهد بود. تردید داشتیم که ممکن است اعتبار ایالات متحده امریکا خدشه دار شود.
-پیامدهای این شکست برای شما چه می توانست باشد؟
سرسختانه پیگیر بودیم تا به یک استراتژی صلح دست یابیم. سران کشور را متقاعد کردیم که این استراتژی کار خواهد کرد. اگر این قضیه شکست بخورد، همه از این استراتژی رو برمی گردانند. بدون شک، شکست به افزایش تمایلات رادیکال می انجامد و باعث می شود تندروی بیشتر شود. و باز بدون شک، باعث خواهد شد تروریست ها دلایل بیشتری برای جذب و استخدام تندروها داشته باشند.
-آیا به ایالات متحده به این خاطر که فرمان مذاکرات را در دست گرفته اعتماد دارید؟
ما اعتماد داریم. امیدوارم که در نهایت حق با ما بوده باشد. دو طرف به تنهایی به توافق دست نخواهند یافت. اگر نگاهی به تجربه مذاکرات در ۶۰ سال گذشته بیندازید خودتان خواهید دید. اگر غامریکایی هاف به طور مداوم درگیر موضوع باشند و قصدشان جدی باشد، می تواند به این بینجامد که وضعیت تغییر کند. (اگر ایالات متحده واقعاً فشار بیاورد و پیشنهاداتش را پیش ببرد.)
-آیا ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل و محمود عباس رئیس جمهور فلسطین تاکنون توانسته اند در مذاکراتشان به توافقی برسند
نه، این یکی از ناکامی ها است که موجب دلسردی زیادی شده است. همه امیدوار بودند تا زمانی که کنفرانس صلح آغاز شود اولمرت و عباس به درجاتی از توافق دست یافته باشند، به خصوص آنجا که به کارهایی مربوط می شود که باید انجام شود، مثل توقف شهرک سازی، ساخت دیوار و کارهای دیگری که باعث خواهد شد شرایط زندگی فلسطینی ها قدری بهتر شود. این منطقی نیست که بگوییم می خواهیم مذاکرات درباره خروج از مناطق اشغالی را پی بگیریم اما در همان زمان به اشغالگری ادامه داده و شهرک سازی ها را گسترش دهیم. این موضوع یکی از نقاطی است که یک میانجی می تواند نقش کلیدی در حل آن داشته باشد. اینکه یک میانجی بیاید بگوید نه، چنین چیزی ممکن نیست.
- آیا فکر می کنید اولمرت صادق است؟
اسرائیل باید انتخاب کند. آنها در ۶۰ سال گذشته همیشه سیاست خود را بر زور استوار کرده اند. با این حال در این سال ها به صلح یا امنیت دست نیافته اند. زمان آن رسیده که دنبال سیاست دیگری باشند، سیاستی بر مبنای اینکه زندگی در کنار فلسطینی ها را بپذیرند و در همسایگی هم زندگی کنند. ما برای دنیای عرب به دنبال یک ورسای نیستیم. به دنبال صلحی که تنها محرک جنگی در آینده باشد.
- نظرتان راجع به اولمرت چیست؟
من او را نمی شناسم. واکنش او به برنامه صلح اعراب و حضور عربستان سعودی مثبت بود. آیا او اصول صلحی که ما پیشنهاد کرده ایم را به طور کل می پذیرد؟ عقب نشینی در ازای صلح کامل؟ در کنفرانسی که پیش رو داریم این محکی خواهد بود تا او را بشناسیم.
- آیا در کنفرانس سعی خواهید کرد او را بهتر بشناسید؟ آیا با او دست خواهید داد؟ آیا گپ خواهید زد؟
نه. این تئاتر نیست. ما می خواهیم به طور جدی درباره صلح مذاکره کنیم. در این کنفرانس شرکت نمی کنیم که عکس بیندازیم یا عکس کسی را بگیریم که دارد دست کسی را می فشارد. ما اجازه نداریم تصویر اشتباه به مردم منتقل کنیم. دستی که تاکنون به سمت ما دراز شده تا به اینجای کار یک مشت بوده است. هر وقت که این مشت باز بشود، ما هم آن را می فشاریم.
- اگر اولمرت به سمت شما بیاید آیا با او دست می دهید یا کنار می کشید؟
ما برای ادا اطوار تئاتری در این کنفرانس شرکت نمی کنیم، برای دست دادن هایی که هیچ ارزش و معنایی نداشته باشند. شما وقتی دست می دهید چنین استنباط می شود که توافقی انجام گرفته. ما هنوز درباره هیچ چیز به توافق نرسیده ایم. به جای اینکه دست بدهیم بهتر این خواهد بود که او غاولمرتف در مورد پیشنهادهای صلحی که داده شده روراست برخورد کند.
- دست دادن می تواند مثل پیامی برای اسرائیلی های تندرو باشد که اولمرت به دنبال صلح است و می خواهد عضوی از گروه مذاکرات باشد.
ما به این کنفرانس می رویم تا از محمود عباس، سوریه و لبنان حمایت کنیم تا آنها دوباره به سرزمین هایشان برگردند. ما با کمال صداقت در این کنفرانس حاضر می شویم تا اگر شد به صلح دست یابیم و به دنبال همان چیزهایی باشیم که در طرح صلح اعراب به آن اشاره شده است. یعنی عادی سازی روابط بعد از دستیابی به صلح. قصد نداریم بخشی از ادا اطواری باشیم که عادی سازی روابط را برساند قبل از اینکه عادی سازی واقعاً رخ داده باشد.
- نقش عربستان سعودی پس از کنفرانس آناپولیس چه خواهد بود؟
عربستان سعودی به دنبال یافتن نقشی فردی برای خود نیست. ما همچنین حاضر نخواهیم شد که به نمایندگی از فلسطینی ها، لبنانی ها یا سوری ها مذاکره کنیم. اما اگر از ما درخواست کمکی بشود تا جایی که بتوانیم تلاش می کنیم.
- آیا از بیت المقدس دیدار خواهید کرد؟
نه. قبل از دستیابی به صلح نه. ما فقط وقتی از بیت المقدس دیدار می کنیم که آزاد شده باشد.
- آیا برای دستیابی به صلح جدول زمانی دارید؟
جدول زمانی مشخص است. تا پایان دوره ریاست جمهوری جرج بوش.
- آیا تا آن زمان دستیابی به صلح ممکن است؟
البته. هر زن و مردی در خیابان، نه تنها سیاستمدارها، می داند که سرانجام شهرک سازی چه خواهد بود. فقط باید پای عمل به میان بیاید. سرانجام به مرزهای ۱۹۶۷ خواهیم رسید. با ترسیم همان مرزها سرانجام فلسطینی ها غآوارگانف بازخواهند گشت. سرانجام بیت المقدس شرقی دوباره به دست فلسطینی ها خواهد افتاد.
- و اعراب هم اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
البته.
- آیا در برنامه صلح اعراب انعطاف پذیری هم وجود دارد یا از آن جنس برنامه هایی است که «همین است که هست» یا قبولش کنید یا رد.
این یک معادله ساده است. اسرائیل یا باید دنبال صلح باشد یا دنبال سرزمین های بیشتر. نمی تواند هر دو را داشته باشد.
- با تغییر مرزها چطور؟
این البته به مذاکره کننده ها بستگی دارد.
- اسرائیل چه چیزی گیرش می آید؟
ما این را مشخص کرده ایم که صلح بیشتر از پایان خصومت ها معنا می دهد. صلح یعنی عادی سازی، یعنی مرزهای باز، یعنی همه آن چیزها و بده بستان هایی که انسان های نرمال در همسایگی یکدیگر دارند.
- آیا می توانید روزی را متصور شوید که سفارت اسرائیل در ریاض افتتاح شود یا سفارت عربستان سعودی در اسرائیل؟
اول از همه، امیدوارم بتوانیم روزی را متصور شویم که اسرائیلی ها عقب نشینی کنند. و عادی سازی پس از عقب نشینی رخ خواهد داد.
- شما جزء کسانی هستید که از اتحاد بین فتح و حماس حمایت می کنید. اما چطور می شود به یک توافق صلح دست یافت که شامل گروهی می شود که اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد؟
شما دارید وارد مذاکراتی می شوید که یک طرف آن گروهی از اسرائیلی ها هستند که می گویند فلسطینی ها را نمی خواهند و دوست دارند فقط این سرزمین، سرزمین یهودی ها باشد. به این ترتیب چنین دیدگاه هایی در دو طرف وجود دارد. امیدواریم افرادی منطقی یعنی کسانی که نیت شان خیر است و دنبال صلح هستند روز کنفرانس را از آن خود کنند.
- اگر آناپولیس به جایی نرسد، آیا دوباره این پیشنهادات را ارائه خواهید داد؟ مثلاً چند سال بعد؟
من فکر می کنم که کنفرانس آناپولیس واقعاً یک نقطه عطف خواهد بود. کشمکش بعدی بسیار خطرناک خواهد بود. ما سایه های آن را دیده ایم. به خصوص اسرائیل باید نگران باشد. در جریان لبنان دیدیم که اسرائیل نقطه ضعف هایی دارد که هر کسی که در منطقه نیت بد داشته باشد این نقطه ضعف ها را در نظر خواهد گرفت.
- پس این آخرین فرصت است؟
یک جورهایی همین طور است. اگر هم آخرین فرصت نباشد پیش درآمدی است برای پایان یک رویه و شروع رویه یی دیگر.
- آیا به خاطر ترس از ایران این پیشنهاد صلح را داده اید؟
صلح با اسرائیل شرایط و فاکتورهای خودش را دارد که به ایران ارتباطی ندارد. ما تلاش می کنیم با اسرائیل تحت شرایط موجود به صلح دست یابیم. ایران همسایه یی است که امیدواریم بتوانیم در صلح و آرامش در کنار آن زندگی کنیم. برای این کار به همت دو طرف نیاز است. خود آنها غایرانی هاف هم باید خواستار این امنیت و آرامش باشند. اینکه بدانیم آنها تا چه اندازه دنبال این امنیت و آرامش هستند هم با نگاه به رفتارشان در مورد عراق معلوم می شود.
- آیا اختلافات هسته یی ایران می تواند از راه مذاکرات دیپلماتیک حل بشود یا نگران این هستید که امریکا به ایران حمله کند؟
نه تنها اعتقاد داریم که این اختلافات می تواند با ابزار دیپلماتیک حل بشود بلکه در این راه داریم تلاش هم می کنیم. امیدواریم که از بروز بحران جلوگیری شود. بحران در اینجا به همان اندازه یی که در منطقه فاجعه آمیز است برای جامعه جهانی هم ویرانگر است.
- آیا نظرتان راجع به تلاش های دولت عراق برای ایجاد وحدت ملی مثبت است؟
عراق به دولتی نیاز دارد که باید هیچ سنگی را دست نخورده نگذارد و آسمان و زمین را راه بیندازد تا کار دستیابی به وحدت ملی پیش برود و تا به اینجای کار هنوز چنین چیزی مشاهده نکرده ایم.

ترجمه؛ برمک بهره مند

منبع : روزنامه اعتماد