آیا ارتش برمی گردد؟

دیکتاتورهای نظامی پاکستان هرگز بی سر و صدا از قدرت کنار نمی روند. ژنرال ایوب در مارس ۱۹۶۹ در پی سه ماه ناآرامی عمومی کنار رفت. ژنرال یحیی خان در سال ۱۹۷۲ پاکستان را ویران کرد و رفت. ژنرال ضیاء الحق (که بدترین دیکتاتور نظامی تاریخ پاکستان بود) در اثر انفجار هواپیمای نظامی اش در سال ۱۹۸۸ به همراه سفیر آمریکا تکه تکه شد. حالا هم نوبت ژنرال مشرف بود که با سر سختی با مخالفان خود به مخالفت بپردازد که باعث ایجاد سکون و بن بستی موقت در پاکستان شد.
ارتش پاکستان بی سر و صدا طرفدار رفتن او اما استیضاح وی است. واشنگتن بی سر و صدا او را آماده رفتن کرده است. شاهزاده بن عبدالعزیز رئیس سازمان اطلاعاتی عربستان اخیرا مخفیانه به پاکستان رفت و با رهبران ائتلاف و مشرف دیدار کرد. او می خواهد مشرف را بدون خطر از پاکستان خارج کند.
عملا، خانه های امنی در منهتن و تگزاس و جزیره بویوکادا (پرینکیپو) در ترکیه برای اقامت وی در نظر گرفته شده است. خود مشرف مایل است خانه ویلایی بزرگی در پاکستان داشته باشد که ترجیحا نزدیک یک زمین گلف باشد اما نگرانی های امنیتی مانع تحقق این خواسته می شود.
اما بالاخره او رفت. اکنون یک سالی است که او در حال از دست دادن قدرت بوده است. اگر در نوامبر ۲۰۰۷ که دوره قانونی حکومت وی به سر آمد او بدون دردسر از قدرت کناره گرفته بود، می توانست برای خود کسب احترام کند. اما او به جای این کار در پاکستان وضعیت اضطراری اعلام کرد و رئیس القضات دادگاه عالی این کشور را خلع ید و برکنار کرد. در ماه ژانویه، رئیس القضات دادگاه عالی پاکستان نامه ای خطاب به نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه، گوردون براون، نخست وزیر انگلیس، کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا و همچنین پارلمان اروپا نوشت. در این نامه که هنوز هم بی جواب مانده، دلایل اصلی اقدامات مشرف به این شرح تشریح شده است.
“در ابتدا شاید تعجب کنید که چرا از عبارات “مدعی رئیس کشور بودن” استفاده کرده ام. این کارم کاملا عمدی بود. دوره قانونی ریاست جمهوری ژنرال مشرف در روز ۱۵ نوامبر ۲۰۰۷ به پایان رسید.
ادعای او بر ریاست جمهوری از نظر دادگاه عالی پاکستان مایه جنجال عملی است.
در روز سوم نوامبر ۲۰۰۷ زمانی که موضوع این ادعا در محکمه ای متشکل از یازده قاضی کارآزموده در دادگاه عالی در دست بررسی بود، ژنرال مشرف اکثر آن قضات به علاوه خود مرا بازداشت کرد.
بنابر این خود وی این فرایند قضائی را که هم اکنون نیز راکد مانده، برانداخت. او به علاوه بازداشت رئیس القضات و قاضی های دیگر، او قصد داشت قانون اساسی کشور را ملغی کرده و از کل قضات دستگاه قضائی خلع ید کند. حالا هم قضات دست چین شده و پیرو او مانده اند تا هر آنچه که وی می خواهد را ارزیابی کنند. که تمام این کارها برخلاف حکم فوری دادگاه عالی پاکستان در روز سوم نوامبر ۲۰۰۷ بود.
حالا هم مشرف که اکثر دوستان صمیمی اش وی را تنها گذاشته اند، با سرافکندگی دباید پاکستان را ترک کند.
آن دوستان صمیمی تحت حکومت مشرف بار خود را بستند و حالا بی شرمانه از دلالان جدید قدرت جانبداری می کنند.
حالا نظام حکومتی پاکستان یکپارچه از یک دیکتاتوری بید زده به یک دموکراسی بید زده تبدیل شده است. شش ماه بعد از روی کار آمدن دسته سیاستمداران قدیمی ، جو پاکستان از قبل هم بدتر شد. شوهر بوتو و افرادش به شدت منفور هستند. زبان کرم زده سیاستمدارانی که از دیرباز بی آبرو بوده اند و مقامات دولتی که نبش قبر شده اند هر روز به مردم پاکستان رخ می نمایند.
برکنار شدن مشرف که از آنها هم منفورتر است شاید برای این سیاستمداران ایجاد فرصت کند اما نه زیاد.
در میان این همه هیاهو هم اخیرا اتفاقی افتاد که قدری جلب توجه کرد. آصف زرداری، کفیل ریاست حزب مردم پاکستان، که عملا دولت را می چرخاند و (به خاطر پولهایی که به هنگام نخست وزیری همسرش بی نظیر بوتو به جیب زد) دومین مرد ثروتمند این کشور است، مشرف را به فساد مالی و انتقال کمک های نقدی آمریکا به حسابهای خصوصی خود متهم ساخت.
یک باره صدای خنده ناشی از این حرف بر صدای رعد آسای پول چیره شد.
رفتن مشرف همچنین افکار عمومی را متوجه مشکلات پاکستان می کند که در چنبره بحران غذا و بحران قدرتی است که در تمام شهرهای آن مشکل ساز شده.
تورم در پاکستان از کنترل خارج شده و در ماه مه سال میلادی جاری به ۱۵ درصد نزدیک شد. بهای گاز مصرفی (که در بسیاری از خانه ها برای پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد)، ۳۰ درصد افزایش یافته است.
از نوامبر ۲۰۰۷ به این سو، قیمت گندم که منبع غذایی اصلی مردم پاکستان است، ۲۰ درصد افزایش داشته و با توجه به اینکه سازمان خواروبار جهانی سازمان ملل اعتراف دارد که ذخایر مواد غذایی جهان به نحو بی سابقه ای کاهش یافته، پاکستان با مشکلات بیشتری در این خصوص دست به گریبان است.
در حال حاضر گندم بسیار فراوانی برای مصرف ارتش های ناتو، از پاکستان به افغانستان قاچاق می شود. فقرای پاکستان متحمل بخش اعظم این ضربه هستند اما بر اساس بررسی ای که در ژوئن ۲۰۰۸ صورت گرفت خانوارهای طبقه متوسط هم متحمل تاثیرات منفی این پدیده شده اند. بر اساس آن بررسی حالا توان خرید یومیه آرد برای ۸۶ درصد از مردم پاکستان به نحو فزاینده ای دشوار شده است و آنها دولت خود را در این باره مقصر می دانند.
پاکستان با مشکلات دیگری هم دست به گریبان است. سیاستمداران این کشور ضعیف اند و بر سر بازگرداندن قضاتی که مشرف برکنار کرد با هم اختلاف نظر دارند. افتخار محمد چودری، رئیس القضات دادگاه عالی پاکستان محترم ترین فرد در این کشور است. ممکن است در راستای مصالحه ای احتمالی، ریاست جمهوری پاکستان را به وی پیشنهاد کنند. این کار قطعا پاکستان را برای مدت کوتاهی متحد خواهد ساخت.
طی پنجاه سال گذشته، آمریکا عمدتا با ارتش پاکستان همکاری کرده است. ارتش دستگاه مورد ترجیح ایالات متحده در پاکستان بوده است. حالا هم چیزی تغییر نکرده است و باید منتظر ماند و دید چقدر طول خواهد کشید تا ارتش پاکستان دوباره زمام امور را در این کشور در دست بگیرد.

نویسنده: طارق علی
مترجم: جمشید سلمانیان

منبع : روزنامه رسالت