سقوط و تبعید ناپلئون

نیروهای متحد اروپایی در سال ۱۸۱۴ ناپلئون را وادار به كناره گیری كردند و به الب جزیره ای در كرانه ایتالیا است تبعید كردند. ناپلئون از آن جزیره گریخت و بار دیگر حكومت كرد. اما جنگ واترلو به حكومت صدروزه او پایان داد. ناپلئون پس از شكست از سلاطین متحد در ۱۸ ژوئن ۱۸۱۵ به كشتی انگلیسی پناه برد، تا در امان دولتی كه به جوانمردی اش ایمان داشت بر خاك بریتانیا پای گذارد. وی در این اندیشه بود تا مابقی عمر را در انگلستان به عنوان یك شهروند آزادانه بگذراند. به این منظور در روز ۱۵ ژوئیه به كشتی بلرفنون وارد شد. انگلیسی ها او را اسیر جنگی محسوب كرده و در ۸ اوت ۱۸۱۵ به سنت هلن فرستادند. سرانجام ناپلئون در شب پنجم مه ۱۸۲۱ در سنت هلن درگذشت.
روز ۲۸ فوریه ۱۸۱۵ ناپلئون پس از ۱۰ ماه توقف در جزیره الب به همراهی هزار تن بر دریا نشست تا اول مارس در خلیج روان قدم به ساحل گذارد. وی در روز ۲۰ مارس به قصر تویلری وارد شد.
در دوران ده ماهه توقف در جزیره الب ناپلئون دریافته بود كه لویی هجدهم پادشاه وقت فرانسه سرانجام در كنگره وین به وسیله تالیران از سلاطین اروپا تقاضا خواهد كرد كه وی را از جزیره الب خارج كرده و به یكی از جزایر دوردست در اقصای اقیانوس بفرستد. پس عزم جزم كرد كه تخت سلطنت بوربون ها را واژگون كند. امری كه پس از تحمل مشقت زیاد و گذر از دشواری كوهستان آلپ در میان استقبال دهقانان وطن پرست میسر گردید. ناپلئون پس از استقرار حكومتش بدون فوت وقت درصدد دلجویی از مردمانی برآمد كه در داخله از استبداد سابق او رنجیده بودند و نیز در خارجه سلاطین اروپا را كه در شهر وین مجتمع بودند آسوده خاطر كند.
برای اولی دستور تدوین متمم قانون اساسی داد و برای دومی نامه ای فرستاد برای پادشاهان اروپا كه صادقانه مقررات عهدنامه پاریس را پذیرفته است.
ناپلئون در این نامه تاكید كرد كه: «جز فواید صلح و سلام و منافع مهر و صفا چیزی طالب نیست، ابواب رقابت را مسرور كرده و سعادت و خیر ملل را خواستار است.» اما سلاطین نامه ناپلئون را نگرفتند و مقصود دوم برآورده نشد. در ۱۳ مارس ناپلئون از طرف سلاطین اروپایی «دشمن و برهم زننده آسایش ملل عالم» شناخته شد تا از حمایت عهدنامه مذكور خارج گردد. همچنین قرار شد ۸۰۰هزار نفر سپاهی برای اضمحلال امپراتوری ناپلئون به میدان آورده شوند.
ناپلئون را دیگر گریزی از جنگ نبود. امپراتور اما برای سلب مجال از دشمن برای لشكرآرایی طریق حمله پیش گرفت و در بلژیك بر نبرد با لشكر اولیه دشمن كه ۲۲۰هزار نفر از ارتش به فرماندهی ولینگتون انگلیسی و یك نفر پروسی به نام بلوخر بود شتافت. در این نبرد ناپلئون ۱۲۴هزار نفر سپاهی در اختیار داشت كه می خواست با وارد شدن به میان دو لشگر از اتصال ایشان جلوگیری كند و «یكان یكان» مقهور شاه نماید. از نبرد لنییی به هر ترتیب با خیانت فرمانده مقر الجیش و سهل انگاری مارشال نی نتیجه مطلوب حاصل نگردید و با فرارسیدن شب آتش جنگ قهرا به خاموشی گرایید.
شنبه ۱۷ ژوئن در واترلو جنگ میان ناپلئون و انگلستان شروع شد. نبردی در میدانی كه كمتر از ۴ كیلومتر عرصه تاخت و تاز داشت برای سپاهیان ناپلئون نوید جنگی سخت می داد، علاوه بر آن باران سیل آسای بعدازظهر ۱۷ ژوئن را نیز باید از عوامل تاثیرگذار در جنگ دانست. اتفاقی كه حركت توپخانه ناپلئون را با مشكل اساسی مواجه می كرد. در واترلو تمام اندیشه ها با شكست مواجه شدند. سپاهیان امپراتور در سه مرحله شكست خوردند.
خلاصه در قشون فرانسه در حال فرار به فرمان بوخر تعاقب شد و شمشیر پروسی ها در تن گریزندگان افتاد. چهار روز بعد از واترلو ۲۲ ژوئن و پس از دو روز اقامت در پاریس ناپلئون تاج و تخت را ترك گفت. این مهم را فوشه وزیر نظمیه به واسطه مجلس غیرقانونی مبعوثان به انجام رسانید ناپلئون نیز برای دوری از وقوع جنگ داخلی استعفا داد. به حكم مجلس دولت موقتی به ریاست فوشه شكل گرفت تا با دشمنان وارد مذاكره شوند.
به این ترتیب مهاجمین در روز هفتم ژوئیه وارد پاریس شده، مجلس و دولت موقت را بركنار كرده و لویی هیجدهم را به شاهی رسانیدند.
یك ماه قبل از امضای عهدنامه پاریس دوم امپراتور به جزیره سنت هلن كه صخره عظیمی است در بحار حاره میان بر آفریقا و آمریكا وارد شده بود.
ناپلئون پس از استعفا و به قصد رسیدن به آمریكا به بندر روشنفو رفت. كشتی جنگی انگلیس در این زمان مراقب سواحل بود. ناپلئون با توجه به اعتمادی كه به جوانمردی انگلیسی ها داشت و برای گریز از خواست فوشه وی قصد داشت ناپلئون را به لویی هجدهم یا سلاطین اروپایی تحویل دهد از دولت انگلستان تقاضای اجازه ورود به آن كشور را كرد تا آزادانه در آن مملكت گذران كند. روز ۱۵ ژوئیه بر كشتی نشست. اما انگلیسی ها او را اسیر جنگی محسوب داشته به سنت هلن فرستادند.... عاقبت امپراتور در سن ۵۲ سالگی در شب پنجم مه ۱۸۲۱ كمی قبل از ساعت شش و پس از حملات شدیدی درد جهان را بدرود گفت. مرض او را سرطان معده تشخیص دادند.

ملك زاده
منبع:
تاریخ قرن هجدهم، انقلاب كبیر فرانسه و امپراتوری ناپلئون، آلبر ماله، ژول ایزاك، ترجمه رشید یاسمی، موسسه انتشارات امیركبیر، صص۶۹۱۶۷۹.

منبع : روزنامه شرق