می خواهم زنده بمانی!

ساعت ایستگاه پرستاری بیمارستان پاسی از نیمه شب را نشان می دهد و زن میانسال در حالی که فرزند نوزادش را در آغوش دارد، از پشت شیشه مات بخش مراقبتهای ویژه به مانیتور ۱۲ اینچی بالای سر همسرش می نگرد، خطوط در حال نوسان این مانیتور چندان افت و خیز ندارند و چیزی نمانده به یک خط راست تبدیل شوند وامید او را به زنده ماندن شوهرش برای همیشه ناامید کنند.
همسر این مادر هموطن به دلیل نارسایی قلبی با منشأ مادرزادی از سه ماه پیش تاکنون در این بیمارستان بستری شده و او توانسته با فروش خانه و برخی از لوازم زندگی شان خرج بیمارستان و سه مورد عمل جراحی پدر خانواده را بپردازد، اما این روزها او به آخر خط رسیده و هیچ چیزی برای هزینه کردن ندارد و همسرش روی تخت ICU در انتظار یک قلب اهدایی نفسهای آخر را می کشد و چیزی نمانده او هم به آخر خط برسد اگر...
● کمبود عضو مهمترین مشکل در فرآیند پیوند
دکتر علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: کمبود عضو قابل پیوند. مهمترین مشکل در فرآیند پیوند عضو به بیماران نیازمند محسوب می شود.
وی می افزاید: در بحث پیوند عضو و حل مشکل بیماران نیازمند به پیوند، متخصصان کشورمان در حال حاضر به پیشرفتهای حیرت انگیز و قابل توجهی دست یافته اند و این پیشرفتها به یک روش علمی تبدیل شده و قابل مقایسه با وضعیت گذشته کشورمان نیست.
این استاد دانشگاه و کارشناس پیوند عضو در ادامه خاطرنشان می کند: البته این پیشرفتها را کمبود عضو پیوندی تحت الشعاع قرار داده است و با توجه به افزایش تصادفات و حوادث گوناگون که نیاز بیماران به پیوند عضو را می تواند افزایش دهد، لازم است در این زمینه از سوی مسؤولان نظام سلامت و کارشناسان مربوط به پیوند عضو با همکاری رسانه های گروهی و مطبوعات کار فرهنگی و رسانه ای برای ترغیب مردم به پیوند عضو انجام شود.
دکتر زالی همچنین با اشاره به آمارهای مستند در این رابطه عنوان می کند: به طور معمول هر دو تا سه ماه حدود ۱۰۰ نفر به تعداد افرادی که نیازمند پیوند هستند افزوده می شود، اما در همین مقطع زمانی فقط ۴۰ مورد مرگ مغزی رخ می دهد و این نشان دهنده کمبود عضو برای پیوند به بیماران نیازمند در شبکه پیوند عضو کشور است.
وی بر نبود فرهنگ سازی در فرآیند اهدای عضو تأکید کرده و بیان می کند: از همین ۴۰ مورد مرگ مغزی فقط یک پنجم خانواده ها می پذیرند که عضوهای قابل پیوند فردی که دچار مرگ مغزی شده به نیازمندان اهدا شود، به همین دلیل مشکلات همچنان تکرار می شوند.
● پیوند از بیمار فرو رفته در اغما هرگز انجام نمی شود
زمانی فرا می رسد که بیمار یا مصدوم بستری شده در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان زندگی نباتی را تجربه کند، یعنی مانند گیاهان فقط دریافت مواد غذایی از طریق سرم داشته باشد و هیچ گونه علایم حیاتی و واکنشهای طبیعی را از خود بروز ندهد، در این زمان به بیمار عنوان «زندگی با وضع نباتی» تعلق می گیرد، اما این وضعیت با کما و مرگ مغزی تفاوت زیادی دارد، تفاوتی که اکثر مردم و همراهان بیماران از آن اطلاع ندارند.
دکتر ابوالفضل حسینی جراح و متخصص توراکس در گفتگو با گزارشگر ما با بیان این مقدمه خاطرنشان می کند: بین زندگی نباتی و زندگی با وضعیت مرگ مغزی و حالت کما فرق زیادی وجود دارد و ماهیت این نوع بیماران در بحث علایم حیاتی و بازخوردهای طبیعی باید جداگانه مورد توجه تیم پزشکی قرار گیرد و مرگ مغزی به این معنی است که به جز مغز همه اعضای دیگر فرد مصدوم قابلیت زنده ماندن را دارند و می توان آنها را پیوند زد و فرد یا افراد نیازمند و دردمند را از تخت بیمارستان رهایی بخشید.
وی در ادامه یادآور می شود: این در حالی است که از فرد فرو رفته در اغما هرگز پیوند اعضا صورت نمی گیرد و مراقبتهای تیم پزشکی همچنان به صورت ویژه برای این افراد اعمال می شود و حتی اگر یک در هزار امکان زنده ماندن چنین فردی وجود داشته باشد، همه امکانات پزشکی برای زنده ماندن افراد دچار اغما بکار گرفته می شود و این تفاوت بین فرد مرگ مغزی و فردی که دچار زندگی نباتی شده مسأله ای است که باید از سوی مردم و همراهان مصدومان مورد توجه قرار گیرد و بدانند که همه تلاش تیمهای پزشکی در درجه اول بر زنده ماندن افراد مصدوم متمرکز شده و در درجه بعدی اهدای عضو با هماهنگی و رضایت همراهان بیمار است.
● مرگ مغزی ها شانس زندگی ندارند
این کارشناس پیوند و جراح دست اندر کار در فرآیند تأمین اعضای پیوندی همچنین خاطرنشان می کند: این نکته درعلم پزشکی ثابت شده است که افراد مرگ مغزی شده شانس احیا ندارند و امکان بازگشت آنان به زندگی در حد صفر است، به همین دلیل با توجه به دقت اندکی که در این گونه موارد وجود دارد و مرگ بیولوژیک آنان در مدت کمتر از ۷۲ ساعت روی می دهد، به همین دلیل لازم است برای اهدای عضو این افراد به نیازمندان هر چه سریعتر تصمیم گیری شود.
دکتر رضا معموری، جراح کلیه و کارشناس پیوند عضو در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: متأسفانه در جامعه ما فرهنگ اهدای عضو افراد مرگ مغزی شده به بیماران نیازمند چندان جا نیفتاده، به همین دلیل لازم است از سوی رسانه های جمعی برای رفع این نارساییها تمهیداتی به کار گرفته شود.
● نیازمند نیروی انسانی هستیم
دکتر محمد عقیقی، رئیس اداره پیوند و بیماریهای خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: در حال حاضر برای فعال سازی شبکه جذب اهدا کنندگان و فرهنگ سازی برای دستیابی به استانداردهای لازم در این حوزه به طور میانگین ۵ نفر نیروی انسانی متخصص در هر یک از دانشگاههای علوم پزشکی کشور و مراکز پیوند بیمارستانی داریم.
وی با اشاره به نبود زیرساختهای فرهنگی برای رضایت خانواده های بیماران مرگ مغزی برای اهدای عضو این کار را وظیفه رسانه ها توصیف کرد و می افزاید: طی ۹ ماهه اول سال ۱۳۸۶ خانواده های ۱۳۷ نفر از افراد مرگ مغزی شده برای اهدا و پیوند عضو عزیزانشان به بیماران نیازمند اعلام آمادگی کردند که به این وسیله اعضای قابل پیوند این بیماران از جمله کلیه، قلب، کبد، ریه، پانکراس و در مواردی قرنیه و پوست افراد مرگ مغزی شده توانست جان تعدادی از هموطنانمان را نجات داده و زندگی دوباره به آنان ببخشد.
رئیس اداره پیوند وزارت بهداشت- درمان و آموزش پزشکی همچنین خاطرنشان می کند: از جسد این عزیزان پیوند عضوهایی با همکاری و اعلام آمادگی اعضای خانواده شان به بیماران صورت گرفته است که شامل ۲۶۰ مورد پیوند کلیه، ۱۲۸ مورد جراحی و پیوند کبد، ۳۱ مورد پیوند قلب، سه مورد پیوند ریه و ۲۴ مورد پیوند پانکراس بوده است که همه این پیوندها با اخذ رضایت کتبی از والدین و اولیای دم این افراد انجام شده و به بیماران نیازمند زندگی مجدد داده است.
● پشتیبانی فقاهت و قانون از پیوند عض
ودکتر سعید زارع پور، عضو مرکز مدیریت پیوند بیماریهای خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: هم اکنون فقه و قانون از فرآیند پیوند عضو در کشور پشتیبانی خوبی دارند و مهمترین مشکل ما نبود عضو برای پیوند به بیماران اورژانسی است.
وی می افزاید: گرچه با تمهیدات وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی فرمهای داوطلبان اهدای عضو در میان تعداد زیادی از افراد جامعه پزشکی و استادان و دانشجویان مراکز آموزش عالی توزیع شده و مقدمات شبکه داوطلبان اهدای عضو در کشور شکل گرفته است، اما با توجه به افزایش روزافزون تقاضا برای جراحی و پیوند عضو هنوز هم به توسعه شبکه داوطلبان در کشور نیاز مبرمی احساس می شود.
این مقام آگاه در امر پیوند عضو همچنین تصریح می کند: برای رسیدن به مرحله باورپذیری مردم در امر اهدای اعضای بیماران مرگ مغزی زمان لازم است و کاهش این زمان فقط با تلاشهای فرهنگی و آماده ساختن زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی امکان پذیر است همانطور که در مورد اهدا و پیوند کلیه این زمان سپری شد و ما توانستیم بیشترین اهدای عضو و پیوند را در حوزه کلیه داشته باشیم و نیاز بیماران پشت نوبت را تا حد قابل قبولی رفع نماییم.
● داوطلبان اهدا زیادتر می شوند اگر...
دکتر کتایون نجفی زاده، کارشناس پیوند عضو و از دست اندرکاران پیوند عضو در بیمارستان مسیح دانشوری در گفتگو با گزارشگر ما اظهار می دارد: در صورت اطلاع رسانی درباره مزایای پیوند عضو و بیان اینکه پیوند اعضای یک فرد و بیمار مرگ مغزی می تواند بیش از ۴ نفر از بیماران را از مشکل رهایی بخشد می توانیم امیدوار باشیم که داوطلبان اهدای عضو زیادتر شوند.
وی می افزاید: واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از آذر ماه ۱۳۸۳ تاکنون برای جذب داوطلبان اهدای عضو تلاشهای زیادی کرده و با طراحی و فعال کردن سایت ایران اهدا (.iran-www ehda) در طی یک دوره فعالیت کوتاه مدت بیش از ۱۷۰۰۰ نفر داوطلب اهدای عضو از ۲۴ استان کشور جذب و در فهرست اهداکنندگان داوطلب قرار دهد.
وی در توضیح گفته هایش بیان می کند: هم اکنون هموطنان داخل و یا مقیم خارج از کشور می توانند با مراجعه به این سایت برای اهدای عضو (در صورت مصدومیت و مرگ مغزی شدن احتمالی) اعلام آمادگی و به صورت ONLine ثبت نام کرده و واحد فراهم آوری اعضای پیوندی کارت عضویت در این پایگاه را برای آنان صادر و ارسال می نماید.

محمد رضایی

منبع : روزنامه قدس