تایتانیک آفریقا

تصور کنید، حتی اگر تصور کردنش سخت باشد؛ مردمان این سرزمین کوتاه ترین طول عمر را دارند، مردان ۳۷ سال و زنان ۳۴ سال زندگی می کنند. میزان طول عمر در این سرزمین که همچنان یکه تاز بالاترین رقم مبتلایان به ایدز در جهان است، از سال ۱۹۸۹ میلادی تاکنون، از ۶۲ سال به ۳۷ سال کاهش یافته است.
سه سال پیش قیمت یک کتاب جیبی بیش از حقوق متوسط ماهیانه بود. عجیب نیست؛ آن هم در کشوری که نرخ تورم چهار رقمی دارد یعنی ۹/۱۷۲۹ درصد. صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است احتمال رسیدن تورم به بیش از ۴ هزار درصد وجود دارد.
طی سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ ارزش پول این کشور از هر ۳۰۰ واحد یک دلار به یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد به یک دلار رسید. با اینکه در ماه آگوست سال ۲۰۰۶ دولت سه صفر را از جلوی دلار (نام پول رایج این کشور دلار است و در زبان عامه به آن زیم دلار می گویند) برداشت تا مردم در حمل و نقل آن راحت تر باشند و دولت بتواند جلوی نزول ناباورانه زیم دلار را در مقابل دلار امریکا بگیرد، اما مردم به این امر توجهی نکردند و اعداد و ارقام را مانند گذشته می دانند.
در سال ۱۹۶۵ هر دو دلار امریکا در این کشور به یک زیم دلار خرید و فروش می شد. در فضای سال های دهه ۱۹۸۰از نظر سازمان ملل، دولت این کشور طماع ترین باند راهزنان در سراسر آفریقا تلقی می شد.
در آغاز سال های دهه ۱۹۹۰، هنگام خشکسالی وخیم در کشور، دولت گندم های ذخیره شده در سیلوها را فروخت و پول هایش را به جیب زد. جمعیت µ/۱۲میلیون نفری اش با بیکاری ۷۵درصدی و کمبود حاد مایحتاج اساسی روبه رو است. بنا به تخمین ها در سال های اخیر حدود ۳ میلیون نفر - یعنی یک چهارم جمعیت آن - از این کشور گریخته اند.
دولت عامل یک بدبختی دیگر است، مناطق فقیرنشین را تخریب می کند، می گوید این اقدام در جهت نوسازی شهری صورت می گیرد اما حاصلش شده است۷۰۰ هزار بی خانمان و ۴/۲میلیون نفر دیگر در تنگنا. در عصری که نیم قرن است از عمر جنبش های ملی گرایانه در صنعت نفت می گذرد دارایی های استراتژیک نفتی این کشور برای ارائه سوخت بیشتر و رفع کمبودهای غیرقابل پیش بینی به لیبی رهن داده شده است. این دارایی ها شامل لوله های نفتی و تاسیسات انبار سوخت است و علت عدم تسلیم کامل آن اهمیت استراتژیک این دارایی ها عنوان شده است.
اینها داستان امروز کشوری است که روزگاری ذرت که خوراک اصلی این سرزمین است در آن فراوان بود و می توانست حتی کشورهای مجاور را سیر کند. همه نوع مواد معدنی در آنجا یافت می شد؛ طلا، کروم، آزبست (پنبه کوهی)، پلاتین و معادن غنی زغال سنگ. اما حالا فقر و تنگدستی بیداد می کند.
رئیس جمهور زامبیا به این کشور جنوب آفریقا و همسایه اش می گوید؛ «تایتانیک در حال غرق شدن». همین حالا که من سخن می گویم، یکی از اعضای سازمان توسعه آفریقا دچار آشوب اقتصادی شده است و مردم آن همانند مسافران تایتانیک در حال غرق شدن سعی می کنند از آن فرار کنند.
● از استعمار سفید تا استثمار سیاه
کلکسیون آلام زیمبابوه با رهبری دیکتاتوری تکمیل می شود که آن هم حکایتی مفصل دارد؛ رابرت موگابه. زیمبابوه تا سال ۱۹۶۵با نام رودزیا، رسماً مستعمره بریتانیا بود. در آن سال، اقلیت سفیدپوست رودزیا استقلال یکجانبه این سرزمین از بریتانیا را اعلام و نظامی را ایجاد کردند که براساس تبعیض علیه سیاهپوستان شکل گرفته بود.
مخالفت دولت بریتانیا، تحریم های بین المللی و مبارزات گروه ها و شخصیت های داخلی علیه رژیم نژادپرست رودزیا سرانجام آن را وادار کرد تا به مصالحه با مخالفان تن دردهد و در سال ۱۹۷۹، انتخابات آزاد در این سرزمین برگزار شد و رابرت موگابه، رهبر حزب «زانو پی اف»، مقام نخست وزیری را به دست آورد و پس از اصلاح قانون اساسی در سال ۱۹۸۷، به عنوان رئیس جمهوری بر صحنه سیاسی زیمبابوه تسلط داشته است. وی که در دوران جنگ آزادیبخش قول یک قطعه زمین «برای هر مرد، زن و بچه» را داده بود از سال ۲۰۰۰سیاست اصلاحات ارضی را با هدف توزیع زمین های کشاورزی متعلق به اقلیت سفیدپوست به اجرا درآورد اما منظور اصلی، انتقال اراضی به حامیان حزب حاکم بوده است. اجرای این برنامه و تیرگی روابط زیمبابوه با غرب باعث بروز دشواری های اقتصادی در این کشور شده است.
تاکنون حدود ۴ هزار کشاورز سفیدپوست املاک و اراضی خود را از دست داده اند و بسیاری از این اراضی بازپس گرفته شده به نفع مقامات حزبی و مردم عادی زیمبابوه توزیع شده است. این در حالی است که کمتر از ۶۰۰ کشاورز همچنان مالکیت اموال و دارایی های خود را در دست دارند. موگابه به فساد اعضای دولتش معترف است و هشدار داده که شاید مجبور شود در راستای پاکسازی حزبش از سوء استفاده از قدرت به منظور جمع آوری ثروت و دارایی های غیرمشروع، دست به مبارزه بزند.
● کناره گیری در ۱۰۰سالگی
موگابه ۸۳ساله یا همان قهرمان جنگ های رهایی بخش تبدیل به دیکتاتوری شده که ناآگاهانه هیچ انتقادی را چه از داخل و چه از خارج تاب نمی آورد و کشورش را به ورطه سقوط می کشاند. در انتخابات ریاست جمهوری سال۲۰۰۲، به عنوان نامزد حزب زانو پی اف با کسب حدود ۵۶درصد آرا توانست بر مورگان تسوانگیرای، رهبر حزب جنبش تغییرات دموکراتیک، پیروز شود در حالی که مخالفان و بسیاری از ناظران خارجی این انتخابات را مخدوش اعلام می کردند.
تسوانگیرای و چند تن از رهبران مخالف دولت سپس به توطئه برای ترور رئیس جمهوری متهم شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند. حالا هم حزب حاکم زیمبابوه ضمن موافقت با طرح برگزاری انتخابات در سال ۲۰۰۸ کاندیداتوری رابرت موگابه را برای انتخابات ریاست جمهوری تایید کرد تا وی به لحاظ قانونی مجاز باشد نبض قدرت را برای یک دوره دیگر در دست داشته باشد.
حزب اپوزیسیون جنبش برای اصلاحات دموکراتیک (MDC) این تصمیم را فاجعه یی برای این کشور می داند. چندی پیش پلیس زیمبابوه باز هم علیه نیروهای مخالف دولت وارد عمل شد و تسوانگیرای و دیگر اعضای جنبش توسط نیروهای امنیتی دستگیر و سپس آزاد شدند.
رهبر اپوزیسیون زیمبابوه خواستار حمایت کشورهای همسایه از جنبش شده است و در پی آن رهبران کشورهای جنوب آفریقا در دارالسلام پایتخت تانزانیا برای گفت وگوهای اضطراری درباره بحران در زیمبابوه گردهم آمدند؛ تحریم های امریکا و اتحادیه اروپا هم به مثابه اهرم فشاری بر دولت موگابه عمل می کند. تصویر تلخ و وحشتناکی از زندگی اعضای مخالف دولت در مجلس زیمبابوه ارائه شده است؛ خانه های آنان را در آتش می سوزانند، به اتومبیل هایشان حمله می کنند، نزدیکان و دوستان و همکارانشان را آزار و اذیت می کنند و حتی سر به نیست می کنند و خود نمایندگان مخالف نیز در معرض دستگیری و ضرب و شتم توسط نیروهای پلیس هستند.
با این حال تسوانگیرای از وی به عنوان دیکتاتوری یاد می کند که نیاز به مراقبت ها و کمک های روانپرشکی دارد. موگابه که یک بار به شوخی گفته بود ۲۰ سال دیگر می خواهد در قدرت باشد و وقتی که یک قرن عمر کرد، از قدرت کناره گیری می کند اتهام دیکتاتوری را قبول ندارد و می گوید؛ اگر زیمبابوه واقعاً یک حکومت خودکامه است، اولین فردی که باید سر خود را از دست می داد، ایان اسمیت بود.
ایان اسمیت رهبر دولت اقلیت سفیدپوست در رودزیا بود. به گفته موگابه «ما از او حفاظت کردیم، او غذای ما را خورد، به راحتی در خانه ما زندگی کرد و در توجهات حکومت قانون ما محافظت شد.» اسمیت که از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۹ نخست وزیر بود، در مزرعه یی خارج از هراره زندگی می کرد و به عنوان منتقد موگابه باقی ماند. موگابه خشونت زندان ها را در حکومت ایان اسمیت تجربه کرده بود که حتی به وی اجازه حضور در مراسم خاکسپاری فرزندش را نداد. موگابه مانند هم مسلکانش امریکا و غرب را عامل تمام بدبختی های کشورش می داند. می گوید قدرت های سلطه طلب محور اصلی شرارت، جنگ و خونریزی در جهان هستند.
معتقد است رئیس جمهور امریکا خود را خدای سیاست می داند و نخست وزیر انگلیس نیز پیامبر او است، کاندولیزا رایس را «برده روسای سفیدپوست» می نامد. می گوید پس از خروج تونی بلر - حیوان دست آموز- از دفتر نخست وزیری انگلیس، ارتباط هراره و لندن ازسرگرفته می شود.
هشدار داده است دیپلمات های غربی را که از احزاب سیاسی مخالف این کشور حمایت کنند، از کشور اخراج می کند و از وزارت امور خارجه خواسته که سفرای کشورهای مغرض غربی را احضار کرده و هشدار دولت را به آنها اعلام کند.

منبع : روزنامه اعتماد