نگاهی به تحولات اخیر پاکستان

تحولات سیاسی سریع و گاهی تلخ دو هفته گذشته در پاکستان، در نهایت این کشور را در وضعیت ویژه قرار داد. از دیدگاه کارشناسان، اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان، با توجه به حوادث دوهفته گذشته، شگفت انگیز نیست و این اتفاق را باید در چارچوب اوضاع پاکستان مورد ارزیابی قرار داد.
اعلام وضعیت ویژه با وجود انکارهای مکرر مقام های پاکستان، از جمله شخص ژنرال پرویز مشرف رئیس جمهوری، این بار نیز اتفاق افتاد و از دیدگاه برخی کارشناسان، رئیس جمهوری پاکستان نشان داد پیش از آن که یک سیاستمدار باشد، یک نظامی تمام عیار است.
ژنرال مشرف اعلام کرده است که بر اساس قانون اساسی، شرایط فوق العاده در کشور بطور موقت برقرار می شود. نشست ژنرال پرویز مشرف با فرماندهان ارشد نظامی پاکستان از یکسو و گفتگوهای فشرده «شوکت عزیز» نخست وزیر و چندتن دیگر از سیاستمداران در سویی دیگر، شایعه اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان را تقویت کرد بود.
بسیاری از شبکه های تلویزیونی پاکستان نیز از جمعه گذشته در خصوص اعلام وضعیت نظامی در پاکستان گزارش هایی پخش کردند که نشان می داد ممکن است دیر یا زود وضعیت ویژه در این کشور برقرار شود.
بر اساس قانون اساسی پاکستان، اعلام وضعیت اضطراری توسط رئیس جمهوری و تصویب مجلس ملی امکان پذیر خواهد بود. در چنین شرایطی، با استقرار نیروهای نظامی، پلیس و امنیتی در شهرها، ممنوعیت رفت و آمد اعمال می شود. «شوکت عزیز» نخست وزیر پاکستان به تازگی گفته بود که «قانون اساسی اجازه برقراری وضعیت فوق العاده را در شرایطی معین می دهد».
وی در همین ارتباط با چوهدری «شجاعت حسین» رهبر حزب حاکم (مسلم لیگ) و «ملک قیوم» دادستان کل پاکستان دیدار و گفتگو کرده بود. مقام های دیگر پاکستانی نیز در اظهارات خود هیچگاه قرار گرفتن پاکستان در وضعیت ویژه را نفی نکرده بودند، اما حاضر نبودند زمان تقریبی این اتفاق را با صراحت بیان کنند.
این که مقام های پاکستان با توجه به افزایش خشونت و ناآرامی های سیاسی در کشور، از یکسو و فشارهای احزاب مخالف دولت از جمله حزب مردم، برقراری وضعیت فوق العاده را نفی نمی کردند، مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته بود. پاکستان در دو هفته گذشته شاهد حوادثی بود که بسیاری از آنها برای مردم و دولت تلخ بود. حادثه انفجارهای کراچی و راولپندی، بحران سوات درایالت سرحد از جمله اتفاقاتی بود که شرایط سیاسی پاکستان را بیش از اندازه پیچیده کرد. ورود بی نظیر بوتو رهبر حزب مردم به کشور و سخنرانی های وی در تمجید از دموکراسی و حکومت مردم، تا اندازه زیادی شرایط را برای دولت پاکستان سخت کرد و باعث تحرک مسلم لیگ ( حزب حاکم ) برای رهایی از فشار شد که این تحرک و فعالیت در نهایت، اظهار تمایل به مذاکره با محمد نواز شریف رهبر حزب مسلم لیگ شاخه نواز منتهی شد. برخی کارشناسان مسایل پاکستان معتقدند که همگرایی تدریجی مشرف و بوتو در نهایت باعث آزرده شدن بسیاری از سیاستمداران پاکستانی متنفذ در ساختار حکومتی شد و تشکیل جبهه جدیدی در مقابل رئیس جمهوری پاکستان را در پی داشت.
براین اساس، اعلام دیوان عالی مبنی بر ممنوع نبودن ورود نواز شریف به پاکستان، گویی به آرامش نسبی موجود در کاخ ریاست جمهوری پاکستان تیر خلاص وارد کرد و بدین ترتیب مشرف را به سوی اعلام وضعیت فوق العاده سوق داد. به نظر می رسد چیدن اتفاقاتی مانند خروج بی نظیر بوتو از پاکستان، تاخیر در اعلام حکم دیوان عالی کشور در خصوص صلاحیت حضور مشرف در انتخابات ریاست جمهوری و تعلل ارتش در سرکوب عده ای اندک از طالبان محلی در سوات ایالت سرحد در کنار هم، می تواند به ارزیابی اوضاع پاکستان کمک کند.
به هر صورت نکته اساسی این است که ارزیابی نهایی مشرف از آینده خود و نظامیان در پاکستان، وی را به سمت اعلام شرایط فوق العاده - که معلوم نیست تا چه زمانی ادامه پیدا کند- سوق داده است. کارشناسان معتقدند پاکستان سرزمینی است که دموکراسی «گاهی» در آنجا حاکم می شود،اما این نظامیان هستند که همیشه حضور مستمر خود را در این کشور شبه قاره تثبیت کرده اند.

منبع : روزنامه ابرار