کشاورزی زیستی‌ ـ بخش پایانی

● راهکارهای پیشنهادی برای تولید محصولات زیستی
۱) ایجاد آزمایشگاه‌ها به‌منظور اندازه‌گیری سطح سموم و آفت‌کش‌ها در محصولات کشاورزی
۲) بازرسی و نظارت بر عرضه‌ی محصولات کشاورزی
۳) ایجاد قوانین استاندارد برای محصولات کشاورزی به‌منظور یکپارچه سازی کشاورزی زیستی در کشور
۴) ایجاد قوانین استاندارد برای نهاده‌های مورد کاربرد در بخش کشاورزی زیستی (کود، بذر، آب،خاک،...)
۵) تصویب علامت تجاری به‌صورت برچسب و نصب آن بر روی محصولات کشاورزی به‌منظور اطمینان مصرف کنندگان از سالم بودن مواد غذایی
۶) تصویب علامت تجاری به‌صورت برچسب و نصب آن بر روی نهاده‌های مورد استفاده درکشاورزی زیستی
۷) ایجاد فرهنگ مصرفی توسط رسانه‌های گروهی برای محصولات زیستی
۸) کاهش یارانه‌های کود و سم و تخصیص این یارانه‌ها در راستای تولید محصولات زیستی
۹) ایجاد اماکن خاص برای فروش محصولات زیستی
۱۰) تنظیم عرضه و تقاضای محصولات زیستی به‌منظور حمایت از مصرف کننده، تولید کننده وجلوگیری از افزایش قیمت محصولات کشاورزی
۱۱) حمایت‌های دولتی از تحقیقات لازم در جهت تولید غذای سالم و افزایش یارانه تولید محصولات زیستی
۱۲) واردات محصولات زیستی
۱۳) اولویت دادن به سیری سلولی در مقایسه با سیری شکم، باتوجه به ارزش‌های غذایی موجود در محصولات زیستی
۱۴) ایجاد هماهنگی در بخش‌های گوناگون کشاورزی از جمله دامپروری‌ها برای کشاورزی زیستی
۱۵) بازاریابی محصولات زیستی در داخل و خارج از کشور
۱۶) خرید ماشین آلات لازم برای کشاورزی زیستی
۱۷) ایجاد نظام خاص صنایع غذایی برای محصولات کشاورزی زیستی
از سوی دیگر در راستای تحقق برنامه‌ها و اهداف، ارائه‌ی فعالیت‌های می‌تواند در سه حوزه‌ی زیر پیشنهاد شود:
الف) مطالعات تکمیلی
انجام مطالعات تکمیلی شامل موارد زیر است:
- گردآوری اطلاعات و بررسی نظام‌های رایج کشاورزی در مناطق گوناگون کشور و شناسایی مزیت‌های نسبی آنها
- بررسی مناطق گوناگون کشور از نظر امکان توسعه‌ی کشت ارگانیک
- تعیین اولویت‌ها از نظر محصولات مناسب و مناطق مستعد و پیش بینی سطوح فعالیت در هر مورد
- بررسی نظام‌های مختلف کشت ارگانیک در جهان و روش‌های اجرایی در مناطق مختلف
- انتخاب الگو یا الگوهای مناسب کشور با تلفیق نقاط قوت نظام‌های سنتی کشاورزی کشور با تکنولوژی‌های نوین کشت آلی
- بررسی اقتصادی و شناسایی بازارهای جهانی برای محصولات ارگانیک و تعیین نوع محصول مناسب برای بازار مورد نظر
- بررسی نظام‌های حمایتی درکشورهای مختلف و پیشنهاد الگوی مناسب برای کشور
- بررسی چگونگی نظارت بر تولید محصولات ارگانیک و صدورگواهی برای این محصولات در کشورهای گوناگون و انتخاب روش مناسب برای کشور به‌نحوی‌که انتظار حضوری مطمئن و مستمر در بازارهای جهانی به‌وجود بیاید.
- بررسی مقررات و استانداردهای بین المللی به‌منظور تهیه استانداردسازی محصولات ارگانیک
- بررسی نقش و چگونگی فعالیت بخش غیر دولتی در روش کشت ارگانیک
- چگونگی پیوستن به حرکت‌ها و تشکل‌های منطقه‌ای و بین المللی موجود در این زمینه و استفاده از امکانات سازمان‌های بین المللی ذی‌ربط و علاقه‌مند به توسعه روش کشت آلی.
ب) تحقیقات:
- تهیه و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های کاربردی و پایه برای شناخت جنبه‌های گوناگون علمی، فنی و اقتصادی روش کشت ارگانیک برروی محصولات و در مناطق مختلف کشور
ج) تعیین مراکز نمونه آزمایشی (پایلوت‌ها):
هم‌زمان با انجام مطالعات تکمیلی لازم است پایلوت‌هایی برای انجام تحقیقات کاربردی و ترویجی در مناطق مختلف با هدف دستیابی به روش‌های اجرایی توسعه کشت آلی بر روی محصولات گوناگون و در مناطق مناسب تعیین و با تدوین برنامه و تهیه‌ی طرح‌ها و پروژه‌های مورد نظر به اجرا درآیند. محصولات و مناطقی که به‌نظر می رسد از این نظر در اولویت هستند عبارتند از:
- مرکبات در جنوب کشور: از آنجاکه بر روی مرکبات جنوب سموم بسیار کمی مصرف می‌شود و با برنامه‌ریزی کوتاه مدتی می‌توان مصرف کودهای شیمیایی را نیز متوقف ساخت و از سوی دیگر بازار مصرف خارجی برای مرکبات و محصولات مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری وجود دارد این عرصه می‌تواند دارای اهمیت و اولویت باشد.
- خرما: در بیشتر مناطق تولید به دلایل درپیش بیان شده.
- انجیر، انگور وا نار: در اکثر مناطق تولید به دلایل در پیش بیان شده.
- میوه های سردسیری: درکوهپایه‌های سلسله جبال زاگرس و دیگر مناطق کوهستانی کشور به دلیل مصرف کم سموم وکودهای شیمیایی و معیشتی بودن روش تولید و وجود نیروی کارگری ارزان و کودهای دامی مناسب.
- سبزی و صیفی: در دشت های مرکزی و جنوبی به‌ویژه درکشت‌های گل‌خانه‌ای.
- پسته در استان سمنان: به‌دلیل مصرف کم کود و سم و آمادگی باغ‌داران به تغییر سیستم.
- گیاهان دارویی: اعتقاد بر این است که در مناطق کشت گیاهان داوریی تولید ارگانیک از اولویت‌های خاصی به شرح زیر برخوردار است:
مناطق جنگلی زیستگاه گیاهان دارویی روز به روز محدودتر می‌شود و تنها راه‌حل کشت این گیاهان است. گیاهان دارویی برای معالجه‌ی بیماری‌ها است و هرگونه باقیمانده‌ی سموم و مواد شیمیایی در گیاه این مواد دارویی را تبدیل به سم می‌کند.
استفاده‌ی زیاد از نهاده‌هایی همانند کودهای شیمیایی و آبیاری شدید می‌تواند ترکیب و کیفیت این گیاهان راتغییر دهد. پرورش این گیاهان در شرایط طبیعی یا نزدیک به آن بهترین راه حفظ کیفیت آنهاست که در کشت ارگانیک قابل دستیابی است.
- محصولات دامی: در بسیاری از مناطق تولید که به روش سنتی و معیشتی عمل می‌شود.
در تعیین این پایلوت‌ها و انجام پروژه‌های موردنظر باید از امکانات کشاورزان و تشکل‌های علاقه‌مند و پیشرو در قالب طرح‌های مشارکتی استفاده کرد هم‌چنین در مواردی می‌توان از امکانات تعاون‌های تولید، کشت و صنعت‌ها نیز استفاده کرد. بهره‌گیری از حمایت‌های فنی FAO از طریق پروژه‌های TCP ، TCDC و هم‌چنین جلب حمایت سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای علاقه‌مند به فعالیت در این زمینه و همکاری با کشورهای منطقه و دیگر کشورها به‌ویژه جهت استفاده از تجارب و امکانات آن‌ها در زمینه‌ی صدور گواهی و بازاریابی موثر خواهد بود.

منابع
۱. آمارنامه کشاورزی.۱۳۸۰. اداره کل آمار و اطلاعات. وزارت جهادکشاورزی .
۲. دهقان، مهدی . ۱۳۸۱. تهیه، تدارک و توزیع نهاده های کشاورزی (کود، سم، بذرونهال و..) طی سالهای ۸۳-۱۳۷۹.شرکت خدمات حمایتی کشاورزی .
۳. دهقانیان،سیاوش،کوچکی،عوض وکلاهی اهری،علی .۱۳۷۵. اقتصاد اکولوژیک و اقتصاد کشاورزی ارگانیک . ۲۱۹ صفحه .
۴. کوچکی،عوض ، نخ فروش، علیرضا و ظریف کتابی، حامد.۱۳۷۶. کشاورزی ارگانیک . انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد . ۳۳۱ صفحه .
۵. گزارشات کمیته محصولات ارگانیک ، شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، سازمان حفظ نباتات و مصوبات شورای اقتصاد
۶. نیکبخت، پ و پژمان، ح (۱۳۸۲). تولیدات زیستی کشاورزی رویکردی جدید در برنامه امنیت غذایی جهان. نهاده، شماره نهم، آذر ماه ۱۳۸۲.
۷. Gary Gardner, Vital (۱۹۹۶). جهان کود شیمیائی و سموم دفع آفات نباتی را کنار می‌گذارد. ترجمه دکتر حمید طراوتی، انتشارات تکنولوژی جهانی و هنر ایرانی.
۸. بی‌نام (۱۳۸۱). کشاورزی زیستی؛ زمینه‌ها، اهداف و اثرات آن. ماهنامه پیام جهاد کشاورزی، سال اول/ شماره دهم/ آبان ۱۳۸۱.
۹. دهقانیان و همکاران (۱۳۷۵). اقتصاد اکولوژیک و اقتصاد کشاورزی زیستی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، موسسه چاپ دانشگاه فردوسی مشهد. تابستان ۱۳۷۳.
۱۰. شکوری، م(۱۳۸۳). آبزی پروری ارگانیک. پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران.
۱Epstein, Samuel, ۲۰۰۰, Pesticides and Cancer, University of Illinois
۲Ferguson, James J, ۲۰۰۴, USDA organic certification, University of Florida
۳Kuepper,George, ۲۰۰۲, Organic farm certification &The national organic program, ATTRA
۴Soloman, Gina, ۲۰۰۲, Pesticides and human health, Resource for health professional
۵Sooby, Jane and Balten Perger, David, ۱۹۹۶,Organic certification in Nebraska
۶Willer, Helga and Yussefi , Minou,۲۰۰۱-۲۰۰۳, Organic agriculture world wide(statistics and future prospects)
۷Willer, Helga and Yussefi, Minou, ۲۰۰۴, Global organic farming and organic markets (program)
۸Willer, Helga and Yussefi, Minou, ۲۰۰۴, The world of organic agriculture (statistics and trends)
۹http://www.usda.gov
۱۰Willler.H & Yussefi.m (۲۰۰۴). The World of Organic Agriculture – Statistics and Emerging Trends –۲۰۰۴
۱۱Gardner, Gary. "Shrinking Fields: Cropland Loss in a World of Eight Billion." World Watch Paper ۱۳۱. Washington DC, Worldwatch Institute, July ۱۹۹۶
۱۲http://www.fao.org
۱۳www.ifoam.org/fao/codex_content.html. GUIDELINES FOR THE PRODUCTION, PROCESSING, LABELLING AND MARKETING OF ORGANICALLY PRODUCED FOODS . (GL ۳۲ – ۱۹۹۹, Rev. ۱ – ۲۰۰۱).
۱۴Anonymous, ۲۰۰۱. Bio– Gro, New Zealand Organic Standards, Module ۴.۷ Aquaculture Production Standard ,Gov. of New Zealand.
۱۵Brister, D.J. and Kapuscinski, A.R. ۲۰۰۲. National Organic Aquaculture Workshop. June ۲۳ -۲۴, ۲۰۰۰. Institute for Social Economic and Ecological Sustainability, University of Minnesota .PP:۷۸-۱۲.
۱۶Scialabba, N. H. and Hattam, C. (editors) ۲۰۰۲. Organic Agriculture, Environment and Food Security. FAO, Rome. Shakouri, M. ۲۰۰۳. Status of Aquaculture in Iran, Country Report submitted to RECOFI Technical Meeting, ۱۶ –۱۸ Feb. ۲۰۰۳, Kuwait.
۱۷Yussofi, M. and Willer, H. ۲۰۰۳. The world Organic Agriculture ۲۰۰۳ ,IFOAM

منبع : خبرگزاری ایسنا