گیاه و گیاه خواری

علم «تغذیه» در میان علوم مختلف، یک علم جوان به حساب می آید. این علم با تحقیقات گسترده در مورد موادغذایی و تاثیرات آن بر بدن انسان، رابطه ای مستقیم دارد و هر روز شاهد افزایش اطلاعات و گاهگاهی شاهد تغییر نظرات دانشمندان در زمینه مواد خوراکی و آشامیدنی هستیم، که مسلما این موضوع بر اثر پیشرفت علوم و فنون آزمایشگاهی و افزایش مستمر آگاهی ها در عالم موادغذایی توسط متخصصان است.
لازم به ذکر است، جامعه با شنیدن این نظریات بعضا دچار گمراهی می شود و این وظیفه کارشناسان است که مردم را از اشتباه و سردرگمی نجات دهند.
رژیم غذایی گیاهی یا گیاه خواری یکی از آن دست مواردی است که در مورد آن نظرات مختلفی وجود دارد و عده ای آن را به شدت تایید می کنند و عده ای هم با آن موافق نیستند. اما براستی گیاه خواری خوب است یا بد؟ مفید است یا مضر؟ برای پاسخ این به سوال ها و برای آنکه با مقوله رژیم گیاهی یا همان گیاه خواری آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
● گیاه خواری و گیاه خواران
رژیم های گیاه خواری می توانند سودمند باشند اما به شرط این که درست و دقیق برنامه ریزی شده باشند. گیاه خواران با یک برنامه غذایی مناسب می توانند خطر بیماری هایی چون چاقی، فشار خون بالا، یبوست و سرطان کولون(بخشی از روده بزرگ) را کاهش دهند و در صورتی که گیاه خواران برنامه ضعیفی داشته باشند خطر بیماری هایی چون پوکی استخوان، نرمی استخوان، کم خونی مربوط به آهن و ویتامین B۱۲ و کندی رشد در کودکان را می توان انتظار داشت. گیاه خواران به گروه های زیر تقسیم بندی می شوند:
۱) گیاه خوار محض: گیاه خوارانی که گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات نمی خورند.
۲) لاکتووگان: گیاه خوارانی که لبنیات هم می خورند.
۳) اووگان: گیاه خوارانی که تخم مرغ هم می خورند.
۴) لاکتواووگان: گیاه خوارانی که تخم مرغ و لبنیات هم می خورند.
۵) نیمه گیاه خوار: گیاه خوارانی که ماهی و مرغ هم مصرف می کنند، ولی گوشت قرمز را مصرف نمی کنند.
اگر شما می خواهید مانند گیاه خواران نوع اول هیچ محصول غذایی با منشا حیوانی را نخورید باید بدانید که حتما نیاز به تکمیل این نوع رژیم دارید و این کار فقط به شرطی مورد تایید است که برای حفظ سلامتی، موادمغذی لازمی را که در محصولات با منشا» حیوانی وجود دارد به نوعی تامین کنید. از این رو ملزم به دریافت مواردی از جمله: انرژی کافی، پروتئین، کلسیم، ویتامین D ، آهن و ویتامین B۱۲ هستید. در زنان، به خصوص زنان باردار، شیرده و همچنین کودکان، نیاز به برنامه ریزی دقیق تری وجود دارد و ویتامین ها و املاح بیشتری به صورت مکمل های غذایی برای شان پیشنهاد می شود، البته این برنامه ریزی حتما به وسیله یک کارشناس و متخصص علوم تغذیه باید محاسبه و انجام شود.
بدین وسیله می توان با محاسبه میزان مصرف قابل قبول انرژی، ضمن تامین موادمغذی ضروری بدن، در چنین شرایطی به یک رژیم صحیح و الگوی مناسب مصرف دست یافت. گیاه خواران ضمن استفاده از سبزیجات و میوه جات، به دلیل مصرف نکردن گوشت، حتما باید از جانشین های گوشت بهره مند شوند که عبارتند از: حبوبات(مانند عدس و لوبیا)، مغزها(مانند گردو و فندق) و تخم مرغ. نکته خیلی مهم برای این دسته از مردم و طراحان برنامه غذایی ایشان، اعتدال در مصرف و آشنایی با نوع و ارزش غذایی موادمصرفی است.
لازم به توضیح است که در دنیا، دسته ها و گروه های مختلفی از جمله گیاه خواران، خام خواران و غیره وجود دارند و دانشمندان براساس تحقیقات، نظرات مختلفی ارائه می کنند، در نتیجه بعضی را تایید و برخی را رد می کنند.
اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم و براساس آخرین تحقیقات و بدون جانبداری از گروهی خاص اعلام نظر کنیم، باید بگوییم بدن انسان با پیچیدگی های فراوان خود، نیازمند تامین انرژی و حفظ سلامتی خود برای تداوم حیات است و در واقع برای دستیابی به این مهم نیازمند تامین تمامی املاح، آب، الکترولیت ها، ویتامین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها می باشد، لذا بهتر است از تمام گروه های غذایی(به شرط رعایت اعتدال در مصرف) استفاده کند.
لازم به توضیح است که استفاده از بعضی موادغذایی خاص، به تنهایی پاسخگوی تمامی نیازهای بدن نیست. همانگونه که عامه مردم فکر می کنند با رژیم های لاغری غیرعلمی و قلابی، به سرعت لاغر می شوند که گاهی اینچنین نیز هست.
اما غافل از آنکه به دلیل عدم محاسبات دقیق برای تامین انرژی مورد نیاز بدن، ضمن مواجه کردن بدن با گرسنگی شدید، دچار عوارض گوناگون و انواع بیماری ها و سو»تغذیه می شوند و یا با ایجاد اختلال در سیستم های مختلف بدن و به ویژه سیستم دفاعی بدن، زمینه ابتلا به بیماری ها را هموار می سازند. در صورتیکه کسی بخواهد براساس سلیقه خود، نوع خاصی از تغذیه مانند گیاه خواری را پیش بگیرد، باید بداند که ترجیحا چنین رژیم هایی برای کودکان، زنان باردار و زنان شیرده پیشنهاد نمی شود، مگر به شرط تامین انرژی لازم برای رشد و نمو و تامین موادمغذی یاد شده، البته چنین رژیم هایی برای کسانی که بخواهند به صورت مقطعی وزن خود را کاهش دهند و به وزن ایده آل برسند نیز مناسب می باشد. البته لازم است پس از پایان این مرحله مقطعی، تحت نظر یک کارشناس مجرب تغذیه وزن ایده آل خود را با یک رژیم متعادل حفظ کنند. به هرحال هیچ رژیم جادویی ای وجود ندارد و برنامه غذایی باید براساس محاسبات صحیح و علمی و رعایت اعتدال در مصرف انواع موادغذایی باشد.

منبع : روزنامه ابتکار