نوآوری، چاره خروج از مشکلات اقتصادی

بیزنس ویک - ژوزف شومپیتر اقتصاددان استرالیائی یکبار در سخنان خود اظهار داشت که کساد اقتصادی "حکم یک دوش آب سرد مناسب برای نظام اقتصادی را دارد" و میتواند اثرات مثبتی در پی داشته باشد. از جمله اینکه شرکتها را وادار می سازد تا میزان کارائی خود را افزایش دهند، جلوی اتلاف هزینه ها را بگیرند و شیوه های هوشیارانه تری را برای انجام امور خود بکار گیرند.
همه شرکتها مجبور به حذف هزینه های اضافی هستند و اولین چالشی که با آن مواجه می شوند این است که مشخص کنند چه چیزهائی باید کنار گذاشته شده و چه چیزهائی باید باقی بماند. یکی از اولین قربانیان اقدامات نوآورانه که مشمول قانون کوچک شدن از نظر حجم و اندازه می گردد، بودجه اختصاص یافته برای توسعه و تحقیق، آموزش و یا تحصیل است. انجام پروژه های بلند مدت به زمانهای آتی موکول و استخدام متوقف گشته و کارگران بدلیل مازاد نیرو اخراج می شوند. بدتر از همه اینکه سرمایه گذاریهائی که با ریسک همراه هستند از بین می روند و متاسفانه چنین وضعیتی شباهت به وضعیت بیماری است که بمنظور کسر هزینه های خود از پرداخت پول برای مسائل درمانی خودداری می کند (چنین پدیده ای در عالم واقعیت نیز گزارش شده است).
در طول دوران رکود اقتصادی، نوآوری مهمترین و تنها شرط تبدیل بحران به یک فرصت است و مادامیکه بسیاری از مشاغل قادر به سرمایه گذاری بیشتر در جهت نوآوری نباشند، دولتها باید با تمامی قوای آموزشی، صنعتی و عمومی خود به شناسائی مواردی بپردازند که نیاز به کاربرد شیوه های نوآورانه دارند. مواردی نظیر امور مالی و امور مسکن که درحکم دارائیهای استراتژیک ملی بحساب آمده و نیاز به حمایت دارند. در چنین مواقعی نیاز به دخالت دولت احساس می شود تا از کسادی اصول علم و دانشی که اقتصاددانان بیش از پیش به آن متکی شده اند ممانعت بعمل آورد.
دولتها در کوتاه مدت ملزم به حمایت از شرکتهای کوچک می شوند تا این شرکتها بتوانند از عهده بحران برآمده و سهام مربوط به محصولات و خدمات خود را توسعه دهند. سازمان ارائه خدمات مشاوره در نوآوری (Innovation Advisory Services)، سازمانی است که تحت حمایت دولت قرار داشته و مشاوران آن حقوق خود را از دولت دریافت می کنند. این سازمان که مشاوران خود را بصورت امانی در اختیار شرکتها قرار می دهد نمونه ای از اقداماتی است که دولتها می توانند برای کمک به شرکتها انجام دهند. نمونه دیگری از این کمکها استفاده از سیستم ضمانتنامه هلندی است که تحت چنین سیستمی دولت ضمانتنامه هائی را در اختیار شرکتهای کوچک قرار می دهد و با انجام اینکار به آنها امکان می دهد تا از منابع کارشناسی (بیشتر شامل استفاده از مشاوره) مورد نیاز و موجود در سازمانهای تحقیقاتی عمومی استفاده کنند. درغیر اینصورت چیزی درحدود ۸۰% از این پروژه های حمایت کننده متکی بر ضمانتنامه بلااستفاده خواهد ماند. وجود چنین حمایتی درجهت کمک به شرکتهای کوچک و موفق برای فائق آمدن بر بحران، لازم و حیاتی میباشد.
در بلند مدت نیز دولتها باید چهار مورد ذکر شده در ذیل را به مرحله اجرا درآورند تا کشورهایشان سربلند و پیروز از بحران بوجود آمده بیرون بیایند:
▪ سرمایه تزریق کنید (Inject capital): تزریق وجوه نقدی بنظور پرکردن شکاف حاصل از ضعفهای خطرناک بوجود آمده در سرمایه گذاری خصوصی در زمینه های علم و تکنولوژی (S&T) نظیر نانوتکنولوژی، انرژی جایگزین، زیست شناسی و بهداشت. این همان کاری است که دولت کره جنوبی بهنگام مواجهه شدن کشورش با یک بحران عظیم اقتصادی در اواخر دهه ۱۹۹۰ دست به انجام آن زد و پس از گذشت دوسال، هزینه های توسعه و تحقیق از مرز خود در دوران قبل از بحران نیز گذشت، بطوریکه وضعیت اقتصادی کره بحالت اولیه خود بازگشت و این کشور مجبور نبود برای پیش گرفتن از دیگران خود را به زحمت بیاندازد.
▪ جهانی فکر کنید (Think Global): تشویق سرمایه گذاریهای بین المللی در زمینه برنامه های علمی و فن آوری برای ملتها و مناطقی نظیر چین، خلیج فارس و ژاپن که هزینه انجام چنین کاری را دارند. ژاپنیها درپی توسعه جهانی کشور خود و چینی ها تشنه انتقال دانش به کشورشان هستند. بتازگی کشورهای کوچک و ثروتمند خلیج فارس میلیاردها دلار را برای برنامه های آموزشی، فن آوری و علوم هزینه کرده اند. برنامه های وسیع و بلند مدت علوم و فن آوری میتواند تدبیل به سکوی جدیدی برای همکاریهای چندجانبه شود.
▪ تمرکز بر روی برنامه های عمومی (Focus on Public Programs): حفظ و گسترش سرمایه گذاری عمومی در زمینه علوم و فن آوری. این سرمایه گذاری به بسط و توسعه علوم پایه یک کشور کمک می کند. هنگامیکه فنلاند پس از فروپاشی شریک اصلی تجاری خود یعنی اتحاد جماهیر شوروی درگیر یک بحران عظیم اقتصادی در سال ۱۹۹۰ شد، هزینه های دولت در همه بخشهای مربوط به آموزش و توسعه و تحقیق افزایش یافت. دهسال بعد از آن فنلاند تبدیل به بزرگترینه رقیب در زمینه نوآوری برای کشورهای دیگر شد. در سوئد، با وقوع یک بحران عظیم اقتصادی در اوایل و اواسط دهه ۱۹۹۰ تعداد افراد شرکت کننده در فعالیتهای مربوط به توسعه و تحقیق درحدود ۲۰% افزایش یافت. تجارت سوئد از دل بحران متولد شد و رهبری جهانی بخشهائی نظیر ماشین آلات و مخابرات را بدست آورد.
▪ از استعدادها حمایت کنید (Support Talent): دولتها باید صندوقهای سرمایه گذاری را بمنظور حمایت از خیل عظیمی از کارآفرینان نوپا و بااستعداد ایجاد نمایند. این کارآفرینان متشکل از افراد بسیار مستعدی هستند که تعداد آنها بتازگی در بخشهای بخصوصی از اقتصاد افزایش یافته است.
بحران اقتصادی فعلی میتواند سرنوشت نظام اقتصادی بسیاری از کشورها را تا چند دهه آینده مشخص نماید. همه این کشورها ظرفیت و سرمایه لازم را برای پیروز در آمدن از این میدان ندارند. زمان، زمانی برای پیشروی است نه عقب نشینی.

بیزنس ویک، سامی ماهروم

منبع : سایت الف