وقتی که میراث کشوری غارت می‌شود

شاید در رهگذر تاریخ چیزی بدتر از غارت‌کردن و چپاول کردن نباشد و این می‌تواند بدتر از هر حادثه دیگر ذهن تاریخی یک جامعه را به خود مشغول دارد و تا مد‌ت‌ها از آن به عنوان کابوس دراز مدت، یاد کنند. غارت‌ها چه آن هنگام که در یک سوی ذهن سیال غارتگران جهت بهره‌برداری از شرایط بوده باشد و چه انکه بدون درنظر گرفتن خواست غارت‌شوندگان باشد در امتداد خود تاثیراتی مخرب برجای خواهد گذاشت که هر دو طرف از آن ضرر خواهند کرد.
شاید غارت‌هایی که در طی حملا‌ت لشکرکشان تاریخی رخ داده باشد مهمترین و بهترین حالت این توصیف باشد. در ایران که هفت بار مورد تجاوز قرار گرفت از قتل و غرات و چپاول تاریخ بسیار سخن گفته است و در دیگر نقاط جهان نیز به همین صورت.
اما غارت‌ها شکل‌های دیگری نیز دارند که بدترین نوع آن در این زمانه غرات فرهنگی کشورها جهان سوم است که عموما تحت سلطه و نفوذ قدرت‌های بزرگ است. گذشته از آن که این غارت‌ها از چه زمانی آغاز شد، باید گفت که این شکل از بی‌هویت کردن ملت‌ها در نیمه دوم قرن بیستم تاکنون با شدت و حدت بیشتری ادامه یافته است و انتظار هم نمی‌رود با ادامه روندی که فعلا‌ در حال تداوم است، متوقف هم شود. ‌
ایران به عنوان کشوری که در سیر تاریخی خود، زمانه‌ای ۶۰۰۰ ساله از تمدن شناخته دارد- منظور ایران تاریخی و فرهنگی است که مرزهایش بسیار گسترده تر از مرزهای امروزین ایران است، می‌باشد- در طول ۲۰۰ سال گذشته از این غارت فرهنگی در امان نبوده است.
امروزه می‌توان بسیاری از آثار تاریخی ایران در موزه‌های بزرگ جهان یافت، به گونه‌ای که اگر آثار تاریخی ایران را از برخی موزه‌ها خارج کنند، بدون شک آنها بسیاری از ارزش‌های خود را از دست خواهند داد. اروپایی‌ها و در پی آنها روس‌ها و آمریکایی‌ها هرکدام به نوبت دست تعدی بر میراث تاریخی ایران بلند کردند و با به یغما بردن قسمت‌هایی از آنها در میان نادانی و بی خیالی ایرانیان، امروزه صنعت پررونق گردشگری خود را گسترش می‌دهند.
هر چند انتظار می‌رفت با گسترش روزافزون دامنه آگاهی‌های جمعی مردم در جهان سوم نسبت به حفظ میراث تاریخی خود تلا‌ش بیشتری به خرج دهند، اما گذر ایام ثابت کرد که هرچه بیشتر به پیش می‌رویم مشکلا‌ت بیشتر و پیچیده‌تر می‌شود. شاید دیر زمانی نباشد که با کشف تمدنی دیرینه در نزدیکی جیرفت در استان کرمان به یک باره غارتگران میراث تاریخی ایران بر سر آن ریختند تا آنچه را که هزاران سال در دل خاک نهفته بود به یک باره به غرت ببرند و امروز هم پرونده‌های بسیاری در کشورمان بر سر این موضوع در جریان است.
این نکته تنها مختص ایارن نیست و باید آنرا در حوزه تاریخی ایران نیز بررسی کرد. کشور عراق امروز که هنوز صد سال هم از قدمت آن نمی‌گذرد یکی از مناطق ایران تاریخی است که نزدیک به هزارسال پایتخت ایران در قلب آن قرار داشت و در دوره ساسانیان به‌عنوان قلب ایران زمین از آن یاد می‌کردند.
در این کشور میراث گرانبهایی از تاریخ ایران نهفته است که با استفاده از آن می‌توان ناگفته‌هایی از تاریخ ایران را روشتن کرد. در این میان با اشغال این کشور توسط نظامیان آمریکایی از همان ابتدا اخبرای مبنی بر غارت آثار باستانی اتین کشور به گوش می‌رسید که نگرانی‌های عمیقی را هم در سطح جهان منطقه باعث شد.
تروریست‌های مسلح در عراق امروزه به عنوان یکی از عمده ترین تجار آثار تاریخی و عتیقه در عراق شناخته می‌شوند و آنها با استفاده از این ثروت فرهنگی در حال ساماندهی به گروه‌های تروریستی خود می‌باشند. یکی از مناطق ترایخی عراق شهر باستانی اور است که قدمتش به دوره سومریان بازمی‌گردد. قاچاقچیان با غارت این شهر تاریخی صدمات فراوانی به آن وارد کرده‌اند.
این شهر که آثاری از ۴هزار سال پیش از میلا‌د تا هزاره اول پیش از میلا‌د را در خود جا داده است، از یک زیگورات زیبا و تعدادی مقبره با دیوارهای بلند و ضخیم تشکیل شده است. ‌ شهر تاریخی اور در طول سال‌های گذشته، صدمه‌های فراوانی دیده است که شدیدترین آنها در سال ۱۹۹۱ میلا‌دی در طول جنگ نخست خلیج فارس بود. در آن سال، قسمت‌هایی از زیگورات این شهر به‌طور کامل تخریب شد. ‌ دسامبر سال گذشته، یکی از باستان‌شناسان مشهور جهان، حفاظت از این شهر تاریخی را توسط نیروهای ارتش عراق خواست، ولی تا به‌حال هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده است. ‌
شهر تاریخی اور حدود چهار هزار سال پیش از میلا‌د توسط سومریان بنا شده است. بیشتر مردم این تمدن حدود سال ۵۰۰ پیش از میلا‌د مسیح (ع) به‌دلیل جاری شدن سیلی سهمگین از میان رفتند، ولی با گذشت دو هزار و ۵۰۰ سال از انقراض این تمدن، باستان‌شناسان بر این نکته که تمدن سومر، یکی از غنی‌ترین تمدن‌های دنیای باستان بوده است، اتفاق نظر دارند.

منبع : روزنامه اعتماد ملی