والدین بر سر دو راهی

● مشکلات مدارس دولتی و غیرانتفاعی از دیدگاه خانواده ها
تابستان ، فصل تلاش خانواده ها برای انتخاب بهترین مدرسه با امکانات مناسب برای فرزندان خود، جهت تضمین آینده آموزشی آنان بوده و با آمدن هر تابستان ، جنب و جوشی دوباره میان خانواده ها بر پا می شود . بعضی ها برای ثبت نام فرزندان خود در مدارس غیر انتفاعی تلاش می کنند و برخی دیگر مدارس دولتی را برای تحصیل فرزندانشان بر می گزینند. با وجود تمام این تلاش ها ، ما شاهد گزینش های خاصی از سوی خانواده ها هستیم ، مثلا با توجه به شهریه های بالا و تقریبا چند میلیونی مدارس غیر انتفاعی ، همچنان بیشترین آمار دانش آموزان این مدارس مختص به کارمندان و کارکنان دولت است ، قشری که درآمد مالی چندان بالایی ندارند از سوی دیگر ، بسیاری از خانواده هایی که فرزندانشان در مدارس دولتی تحصیل می کنند، از وضعیت آموزشی این مدارس گله مند هستند. حال سوال این است که دلایل تمایل و اصرار برخی والدین برای ثبت نام فرزندانشان در مدارس غیر انتفاعی چیست ؟ و دیگر این که مشکلات موجود و افت تحصیلی در مدارس دولتی از کجا نشات می گیرد؟
برای بررسی این مشکلات از دیدگاه خانواده ها، بهتر است مدارس دولتی را به ۲ گروه تقسیم کنیم :
گروه اول ، مدارس دولتی در مقطع ابتدایی و گروه دوم ؛ مقاطع راهنمایی و متوسطه.از نظر برخی والدین در مقطع ابتدایی ، مدارس دولتی مطالب آموزشی کاربردی همانند دیگر مدارس به دانش آموزان ارائه می کند و از طرفی ، کودکان با ورود به این نوع مدارس در سالهای ابتدایی ، رقابت تحصیلی را با توجه به محیط آموزشی موجود، فراخواهند گرفت که این خود در گامهای بعدی تعلیم و تربیت دانش آموزان مفید خواهد بود.
تعدادی دیگر با توجه به نقش خانواده در این دوران می گویند:
خانه و مدرسه در این مرحله از نظر فراهم کردن شرایط مناسب رشد، مکمل یکدیگرند و هر یک از آنها ، از نظر تاثیر تربیتی ، نقش مهمی ایفا می کنند که با در نظر گرفتن اهمیت تعامل دو جانبه والدین و مدرسه در جهت تعلیم و تربیت کودکان مدارس دولتی تقریبا در وضعیتی مشابه با دیگر مدارس قرار گرفته و در صورت بروز کمبود در مدارس ، این خلا از سوی خانواده ها پرخواهد شد . چرا که با توجه به سهولت دروس در مقطع ابتدایی ، بیشتر والدین از پس مشکلات آموزشی فرزندان خود بر می آیند، همچنین از لحاظ تربتی نیز به دلیل معصومیت کودکان در این دوران و غلبه نقش تاثیر گذاری خانواده ها بر گروه دوستان و همسالان از لحاظ تربیتی نگرانی کمتری وجود خواهد داشت.
گاهی نیز والدین به شهریه های مدارس غیرانتفاعی اشاره می کنند و می گویند:
اگر قرار بر تحصیل فرزندانمان در این نوع مدارس از مقطع ابتدایی باشد، فضار .مضاعفی بر خانواده ها تحمیل می شود و بهتر است این هزینه تحصیل در این مقطع را برای مراحل بعدی آموزشی پس انداز کرد. در دوران راهنمایی و دبیرستان ، خانواده ها به ثبت نام فرزندانشان در مدارس غیر انتفاعی گرایش بیشتری دارند؛ به طوری که شاهد هستیم با ورود به مقطع راهنمایی و بخصوص دبیرستان ، تعداد دانش آموزان تحت پوشش مارس غیرانتفاعی افزایش می یابد که البته هر یک از این والدین ، برای تصمیم خود در تغییر نوع مدرسه فرزندانشان از دولتی به غیر انتفاعی در این مقاطع ، دلایل گوناگونی را عنوان می کنند.
● آموزش مطلوب با دست های خالی
از آنجا که دوره راهنمایی پایه، اساس و زیربنای مقطع بعدی همچنین جهت دهنده به آینده آموزشی دانش آموزان محسوب می شود و از طرفی ، با توجه به این نکته که نوجوان در این مرحله به دلیل رشد شخصیت و ورود به سن بلوغ ، دستخوش تحولی ناگهانی شده و ویژگی هایی چون توجه و تمرکز بر گروه همسالان و تقلید از نمونه ها و الگو های نمایشی در آنان ظاهر می شود، تعیین و انتخاب محیط آموزشی مناسب برای فرزندان، یکی از دغدغه های اساسی والدین در این دوران است .
تعدادی از خانواده ها با اشاره به فضای آموزشی حاکم در مدارس دولتی ، دلایل خود را برای گزینش مدارس غیرانتفاعی این گونه عنوان می کنند : در مدارس دولتی با توجه به شلوغی کلاسها ، آموزش به سختی انجام می شود و با در نظر گرفتن این وضعیت ، بیشتر معلمان تنها به آموزش صرف مطالب کتب درسی می پردازند ، از طرف دیگر ، ساعات کوتاه آموزشی در این مدارس ، یکی دیگر از عوامل بازدارنده افزایش سطح کیفی کلاسهاست که با توجه به موارد ذکر شده و همچنین عواملی چون کمبود امکانات و ابزار کمک آموزشی ، نبود بودجه کافی برای تامین هزینه های مدرسه و برگزاری کلاسهای فوق برنامه و مشکلات عدیده دیگر ، بسیاری از معلمان در نهایت به همان مطالب موجود در کتب درسی که به تنهایی جوابگوی نیاز دانش آموزان نیست ، اکتفا می کنند و ترجیح می دهند ارائه دروس به صورت کاربردی را به فراموشی بسپارند.
از دیدگاه دیگر ، در مدارس دولتی چینش وگزینش دانش آموزان هنگام ثبت نام وجود ندارد و به همین دلیل برخی خانواده ها که به تحصیل فرزندانشان در محیط تربیتی و آموزشی خاصی تاکید دارند، به مدارس غیرانتفاعی روی می آورند.
چنین دلایلی ، بخصوص در مقطع دبیرستان که کنکور نیز بر آن سایه افکنده است ، نگرانی مضاعفی را هم برای دانش آموزان و هم در خانواده ها به وجود می آورد و تلاش والدین برای تغییر نوع مدرسه فرزندانشان را توجیه می کند.
براساس اظهار نظر تعدادی از مدیران مدارس و دست اندرکاران آموزش و پرورش ، مجموعه ای از عوامل دست به دست هم داده اند و به بروز مشکلات و افت تحصیلی در نظام آموزشی دولتی منجر شده اند که از آن جمله می توان به بعضی از آنها چنین اشاره کرد:
رقم پایین هر دانش آموز در سال ، مدارس را در تامین هزینه های مورد نیاز برای تحصیل دانش آموزان با مشکل روبه رو کرده است و به گفته یکی از مدیران این مدارس ، چگونه می توان با دست خالی ، یک مدرسه را با کیفیت آموزشی مطلوب اداره کرد؟
با وجود این وضعیت ، گاهی برخی مدیران برای رفع این کمبود به کمک هزینه های دریافتی از والدین ، روی می آورند که همین موجب گله مندی آنان از عملکرد وزارت آموزش و پرورش در نظارت بر مدارس از سوی این سازمان می شود، از طرفی این وضعیت ، اصل سی ام قانون اساسی ، مبنی بر فراهم آوردن وسایل تحصیل رایگان تا پایان دوره متوسطه از سوی دولت را نیز زیر سوال خواهد برد.
● سهمی کمتر از ۱۰ درصد
از دیگر موارد ناکارآمدی سیستم آموزشی دولتی ، اجرای برنامه های کوتاه مدت در این سازمان است . مدیر یکی از دبیرستان های تهران در توضیح این مطلب می گوید:
بهتر است ما به جای ۴ سال بعد ، برای دستیابی به اهداف مورد نظر که همان توسعه در بخش آموزش و پرورش و رسیدن به خود کفایی نهایی در کشور است، ۲۰ سال آینده را در نظر بگیریم و برای ۲۰سال بعد برنامه ریزی کنیم ، همچنین با بررسی های دقیق و کارشناسی شده، اصلاحات آموزشی لازم برای رشد کیفی این بخش را که از مهم ترین و اساسی ترین زیر بناهای یک جامعه محسوب می شود، به مرحله اجرا درآوریم و در نظر داشته باشیم ، تا زمانی که به فکر اجرای برنامه های کوتاه مدت هستیم ، با تحقق اهدافمان فاصله زیادی خواهیم داشت .
در حالی که عوامل یاد شده تنها بخشی از دلایل مشکلات مدارس دولتی است، ما شاهد نارسایی هایی در بخش خصوصی آموزش و پرورش و مدارس غیر انتفاعی هستیم .
گرچه بعضی از والدین به ثبت نام فرزندانشان در مدارس غیر انتفاعی ، گرایش بیشتری دارند و مزیتهایی چون وجود امکانات و ابزار کمک آموزش در کنار دروس ، کلاسهایی با جمعیت اندک ، توان بیشتر معلم در ارائه بهتر مطالب ، در نظر گرفتن فعالیت های فوق برنامه ، گزینش دانش آموزان، داشتن حق اعتراض در ازای پرداخت شهریه و مواردی از این دست را برای این مدارس بر می شمارند، اما هنوز درصد کمی از کل دانش آموزان در مدارس غیر انتفاعی تحصیل می کنند و این در حالی است که سال ۷۴ طی نامه ای که از جانب مدیر کل امور مدارس غیر انتفاعی نوشته شد، ضرورت افزایش سهم آمار دانش آموزان تحت پوشش این مدارس ، تا پایان برنامه دوم توسعه اعلام شد که با وجود گذشت چندین سال از پایان برنامه دوم ، همچنان میزان سهم دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی چیزی کمتر از ۱۰ درصد است.
● حلال مشکلات
شهریه بالا یکی از مهم ترین عوامل تکمیل نشدن گنجایش این مدرس اعلام می شود، چرا که بنا به گفته مسوولان ، با وجود میزان شهریه های دریافتی در بسیاری از مناطق کشور ، مردم توان مالی ثبت نام فرزندانشان را در مدارس غیر انتفاعی ندارند.
از طرف دیگر ، در بعضی مواقع مساله کنکور و ورود به دانشگاه ها برای خانواده ها به قدری مهم است که حاضرند با وجود مشکلات مالی عدیده فرزندان خود را در مدارس غیر انتفاعی با شهریه بالا ثبت نام کنند و همین مساله به سوءاستفاده بعضی از این مدارس منجر شده است در نتیجه این وضعیت،سود دهی صرف پیش از امر تعلیم و تربیت قرار گرفته و بسیاری از برنامه ها و خدمات اعلام شده در روز ثبت نام ، در حد یک وعده و عید می ماند و محقق نمی شود.
با تمام این اوصاف دیگر وقت آن ، را رسیده است که با تغییر در نگرش برنامه ریزان ، مدیران، مربیان، دولتمردان، قانونگذاران و در نهایت کل جامعه نسبت به آموزش و پرورش، به عنوان یکی از اساسی ترین زیر ساخت های کشور که وظیفه تربیت نیروی انسانی بخشهای دیگر را به عهده دار د، با برنامه ریزی های کارشناسی شده و به کارگیری اصولی دقیق در پیشبرد مقاصد تربیتی ، در اجرای اصلاحات آموزشی لازم برای بنیاد نهادن نظام آموزشی کارآمد در جهت نیازمندی های رو به رشد جامعه ، تلاش کنیم .
همچنین با نظارت بیش تر بر عملکرد مدارس و بر طرف کردن نارسایی ها و کمبود های موجو د در بخش آموزشی ، چه دولتی و چه غیر انتفاعی ، موقعیتی به وجود آوریم تا خانواده ها در هر سطح بدون نگرانی های گذشته برای انتخاب محیط تحصیلی فرزندانشان ، از بهترین امکانات آموزشی مدارس برخوردار شوند.

منبع : مرکز اطلاع‌رسانی خانواده شمیم