گام برداشتن در مسیر شکست

حزب کارگر بریتانیا در طی سال های پس از جنگ عراق بواسطه مشارکت با ایالات متحده در این جنگ از طرف افکار عمومی و بخشی از بدنه و رهبری ناراضی حزب در شرایط دشواری بوده است. این وضعیت در سال گذشته موجب کناره گیری " تونی بلر " نخست وزیر این کشور از قدرت گردید و به جای وی " گوردون براون " به خانه شماره ۱۰ خیابان داونینگ استریت نقل مکان کرد.
این جابجائی قدرت در حزب حاکم بسیاری از تحلیلگران و سیاستمداران را متقاعد به برون رفت از وضعیت موجود کرده و بالقوه می توانست موقعیت متزلزل حزب کارگر را بهبود بخشد. اینکه خروج تدریجی نیروهای نظامی بریتانیائی از عراق به عنوان بحث محوری این انتقال قدرت مطرح می شد این باور را ایجاد می کرد که بریتانیای براون تصمیم به بازنگری در سیاست های شکست خورده گذشته گرفته است. اما بعدا معلوم گردید که درس های دوران بلر برای حزب و رهبر جدید آن چندان آموزنده نبوده است و دولت کارگری بریتانیا هم چنان در مسیر گذشته قدم برمی دارد.
متوقف کردن خروج نیروهای نظامی از عراق بر طبق قول قبلی براون، نگرش امنیتی به موضوع تروریسم و آزادی های اجتماعی در جامعه مدنی این کشور دقیقا در راستای همین جمود فکری – سیاسی بوده است. افکار عمومی بریتانیا در روز ۲ مه سال جاری در انتخابات شهرداری های این کشور درس تلخی به حزب حاکم کارگر داده و رتبه این حزب را از اول بودن به سومی در پشت سر حزب محافظه کار و لیبرال دمکرات با تنها ۲۴ درصد آرای ملی تنزل دادند. در این انتخابات حزب محافظه کار " دیوید کامرون " با ۴۴ درصد و حزب ایبرال دمکرات با ۲۵ درصد در رتبه اول و دوم قرار گرفتند و جالب تر اینکه شهرداری لندن که یکی از جایگاه های سنتی حزب کارگر از دست آنان خارج و به کاندیدای محافظه کاران رسید. بسیاری از تحلیلگران و حتی سیاستمداران ارشد حزب کارگر این نتایج فاجعه بار که در ۴۰ سال اخیر بزرگترین شکست برای حزب کارگر بوده است را هشداری برای رهبری حزب جهت اصلاح مسیر تلقی کرده بودند.
شامگاه روز ۱۱ ژوئن مجلس عوام بریتانیا لایجه پیشنهادی گوردون براون مبنی بر افزایش مدت بازداشت موقت مظنونان به تروریسم را با اکثریت ۳۱۵ رای در مقابل ۳۰۶ رای، تصویب کرد. این پیروزی برای نخست وزیر در شرایطی به دست آمد که به نظر می رسد با توجه به رای منفی احزاب مخالف محافظه کار، لیبرال دمکرات و ۳۶ نماینده شورشی حزب کارگر از جمله ۷ وزیر پیشین و پیوستن اقلیت ۹ نفری حزب راستگرای پروتستان های وحدت گرای ایرلند شمالی به فراکسیون هوادار براون، به نوعی شکست نخست وزیر تلقی شده است. مخالفان براون را برای دستیابی به رای این حزب کوچک راستگرا به پرداخت رشوه سیاسی به آنان متهم کرده اند در صورتی که وی این اتهام را رد کرده و مخالفان را به بی توجهی به خطرات امنیتی متهم می کند. هر چند که افزایش ۲۸ روزه بازداشت موقت متهمان به ۴۲ روز تنها در ظاهر می تواند حساسیت این موضوع را به میان آورد اما بحث اصلی در آنجا است که برخلاف وعده های اولیه نخست وزیر، تحولات جدید هیچ تغییر خاص و ملموسی را در فضای سیاسی کشور بوجود نیاورده است. سقوط آزاد حزب کارگر که از چند سال پیش آغاز شده است هم اکنون با انتخابات محلی ماه مه و مصوبه ۱۱ ژوئن هم چنان در مسیر منفی موجود، بیش از پیش تثبیت می شود. چنانچه رهبران ارشد حزبی در آینده نزدیک نسخه های اورژانسی برای بازسازی موقعیت حزب ارائه نکنند بدون شک حزب رقیب محافظه کار در انتخابات پارلمانی آتی جانشین آنان خواهد شد. در طی یک سال گذشته نیز تحولات بریتانیا اثبات کرده است که گوردون براون برخلاف تصویر اولیه توانائی این تغییر را در درون حزب و جامعه انگلستان نداشته و در وضعیت قابل اعتنائی قرار ندارد.
شاید سوسیال – دمکراسی اروپائی که به طور معمول یکی از شاخه های اصلی آن در درون حزب کارگر بریتانیا آبیاری می شده است و در دو دهه گذشته با نظریه پردازی " آنتونی گیدنز " مبنی بر تجدیدنظر در اصول کلاسیک خود مسیر تازه ای را در مقابل احزاب سوسیالیست قرار داده است در شرایط کنونی به پایان راه خود رسیده باشد. هم اکنون با توجه به شکست حزب کارگر در بریتانیا و قبل از آن شکست های سوسیال دمکرات ها در آلمان، فرانسه و ایتالیا، ضرورت تجدیدنظر در این مسیر کاملااثبات شده است و دیدگاه اصولگرایان سوسیالیست مبنی بر بازگشت به مبانی اولیه و تعهدات اجتماعی به دولت های رفاه آخرین امید برای بقای چنین احزابی به حساب آید.

اردشیر زارعی قنواتی

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه