لطفاً بدهی ها را پرداخت کنید

تمام هفته كار و تلاش و فعالیت، روز جمعه هم كه اسمش روز تعطیل بود. زودتر از روزهای دیگر از خواب برمی خاست و به فعالیت ورزشی یا كارهای عقب افتاده هفته می پرداخت. شب هم به لطف دوستان و اقوام با بدنی خسته به میهمانی می رفت و دیروقت به خانه بازمی گشت. صبح شنبه هم كه اصلاً تعارف نداشت. بدون هیچ دعوتی سر وقت می آمد و ساعت با زنگی آزاردهنده اعلام پایان زمان كوتاه استراحت را داشت.
... روز كاری با تمام دغدغه ها و جنجال های خاص خودش شروع شده بود. اما او به ظاهر بیدار بود. با تمام وجود احتیاج به خواب و استراحت داشت و تنها به خود می گفت ایرادی ندارد، بزودی جبران می كنم!
● رفتن به خوابی شیرین، یك شیرینی شیرین!
نیاز به خواب، به طور طبیعی در هر انسانی وجود دارد. به طور متوسط هر كدام از ما یك سوم از زندگیمان را در خواب می گذرانیم. (البته به شرط آنكه خدای نكرده خواب غفلت به این عدد اضافه نشود) با این حال اطلاعات و درك اغلب ما نسبت به این نیاز حیاتی چندان صحیح نیست و بسیاری از افراد تصور می كنند در زمان خواب بدن آنها كاملاً غیرفعال و خاموش است!
اما حتی اگر این عقیده نادرست را هم دارید، باید متوجه باشید كه تأمین خواب كافی برای عملكرد درست و طبیعی بدن شما ضروری است.
یك آزمایش ساده در موش ها نشان داد كه موش های آزمایشگاهی با كمبود خواب بیش از ۳ _ ۲ هفته زنده نمی مانند و درست مانند زمانی كه به فقر غذایی دچار شده اند، از عمر طبیعی آنها كم می شود.
بارها و بارها شنیده ایم كه یك خواب شبانگاهی راحت و كامل، عملكرد روزانه را بسیار مطلوب و مناسب می كند، اما در كنار این باور درست كه همه ما نتایج آن را در عمل هم دیده ایم تصورات نادرستی وجود دارد كه به كار بردن آن بر عملكرد روزانه ما تأثیرات نامطلوبی دارد:
۱) خواب را زمانی می دانیم كه همه چیز در بدن متوقف و دستگاه های درونی خاموش می شود.
باید گفت خواب یك بخش فعال و منظم در فعالیت های روزانه ما محسوب می شود. گرچه سرعت متابولیسم و یا عملكرد بخشی از ارگان ها و اندام های بدن در زمان خواب كاهش پیدا می كند، اما به طور كلی متوقف نمی شود. حال آنكه برخی فعالیت های دیگر نیز افزایش پیدا می كنند (فعالیت بخش هایی از مغز و ترشح برخی هورمون ها از این جمله هستند).
۲) یك ساعت كمبود خواب شبانگاهی تأثیری بر فعالیت های روزانه نخواهد داشت!
باور غلط بعدی این است كه فراموش كرده ایم قطره قطره جمع گردد و دریا شود! این روزها كاركنان به ادارات و سازمان های مختلف و... بدهكار می شوند و صبح تا شب فعالیت می كنند تا از میزان این بدهی كم كنند، اما در میان تمام این تلاش ها فراموش می كنند كه به خودشان هم بدهكار می شوند! یكی از این بدهكاری ها مربوط به خواب و زمان آن است. همین یك ساعت، یك ساعت ها جمع می شود و سیل بی خوابی بعد از چند روز به سمت ما جریان پیدا می كند و خیلی ساده بدهكاری و به عبارتی طلبكاری! در خواب ایجاد می شود! و تأثیرات آزاردهنده ناشی از این كسر خواب بدون انتظار قبلی خودشان را بروز می دهند. پس مدت كوتاه بی خوابی هر شب را به تنهایی در نظر نگیرید و زمان یك هفته یا یك ماه كم خوابی را محاسبه كنید!
۳) بدن می تواند سریع با تغییرات برنامه خواب هماهنگ شود.
لطفاً بدون كارشناسی دقیق از قول بدن مظلوم و خسته خود صحبت نكنید! در بدن هر كدام از ما ساعت بیولوژیكی وجود دارد كه بر اساس چرخه روز و شب و یا تغییرات فصول عمل می كند. كسانی كه به طور طبیعی در شب كار و در روز استراحت می كنند، حتی پس از سال ها تمرین این روش، در شروع شب احساس خواب آلودگی می كنند! و با ساعت بیولوژیك موجود در بدن خود به كشمكش و مخالفت می پردازند. به جرأت و بدون هیچ شكی باید گفت: «به طور طبیعی بهترین عملكرد انسان زمانی است كه در شب بخوابد و در روز فعالیت داشته باشد.»
۴) انسان با افزایش سن نیاز به خواب كمتری دارد.
افراد مسن تر نیاز كمتری به خواب ندارند، بلكه توانایی آنها در داشتن خواب عمیق و كافی كاهش می یابد. بسیاری از افراد مسن با كمترین نور، سر و صدا و دردی از خواب بیدار می شوند و حسرت خواب خوش دوران جوانی را می خورند.
۵) خواب راحت شبانگاهی می تواند تمام مشكلات كسالت و خواب آلودگی روزانه را حل كند.
یك خواب راحت در بسیاری از مواقع حلال مشكلات است، اما بسط و تعمیم این اصل به تمام خواب آلودگی ها و كسالت ها صحیح نیست و گاهی مشكلات از اختلالات دیگری ناشی می شود كه می بایست به آن توجه داشت.
● چند تصور و باور درست در مورد خواب و بدن انسان
▪ خواب و ترشح هورمون ها: ترشح هورمون در بدن پاسخی است كه در مقابل برخی رویدادها، تغییرات و یا دستورها داده می شود. یكی از این وقایع كه منجر به تغییرات هورمونی می شود «خواب» است. باید توجه داشت كه بسیاری از هورمون ها در حین خواب ترشح می شوند. برای مثال ترشح هورمون رشد كه از هورمون های حیاتی بدن است در زمان خواب انجام می شود!
▪ تغییرات سیستم كلیوی در زمان خواب هم بسیار مشخص و تأیید شده است. در این زمان از زندگی تصفیه در كلیه، جریان پلاسما و دفع سدیم، كلر، پتاسیم و كلسیم كاهش می یابد و همین امر منجر به غلیظ تر شدن ادرار می شود (به همین علت ادرار صبحگاهی جهت آزمایش ادرار مناسب تر است.)
▪ فعالیت های مربوط به سیستم گوارش: در یك فرد طبیعی و سالم، ترشح اسیدهای معده در هنگام خواب كمتر می شود. اما در افراد مبتلا به زخم معده این میزان در هنگام خواب افزایش پیدا می كند.
▪ الگوهای طبیعی خواب در دوران زندگی ما تغییر می كند و علت عمده این تغییرات افزایش سن است. نوزادان به طور متوسط حدود ۱۸ _ ۱۶ ساعت از شبانه روز را در خواب می گذرانند. در حالی كه در ۵ _ ۴ سالگی این رقم به ۱۲ _ ۱۰ ساعت می رسد و در دوران بلوغ بهترین زمان اختصاص داده شده به خواب را ۸ _ ۷ ساعت در نظر می گیرند. (در دوران نوجوانی با كمی افزایش ۹ ساعت خواب را مناسب می دانند!)
- فراموش نكنید مصرف موادی همچون «كافئین» نیاز ما به خواب را كمتر نمی كند، اما بر كنترل واكنش های ناشی از كم خوابی و تحمل بهتر آنها بدن را یاری می دهد.
● تأثیرات ناشی از كم خوابی
▪ كسانی كه سریع و بدون هیچ علتی كج خلقی و بداخلاقی می كنند و یا دچار افسردگی و نگرانی می شوند، بهتر است نسبت به میزان خواب خود هم توجه بیشتری داشته باشند.
▪ اگر نمی توانید بر روی كارهایی كه انجام می دهید تمركز و دقت كافی داشته باشید و در واكنش هایتان تأخیر می بینید، یك بار دیگر موضوع خواب و زمان آن را جدی تر بگیرید.
▪ در صورتی كه از افزایش وزن شكایت دارید، باز هم به سراغ برنامه خوابتان بروید و ببینید كه چگونه در روزهایی كه كمبود خواب دارید با خوردن هیدرات كربن و مواد شیرین سعی در بیدار ماندن و جلوگیری از ضعفی كه علت دیگری دارد، می كنید و ناخواسته چاق و چاق تر می شوید.
▪ با سیستم ایمنی بدن خود همكاری بیشتری داشته باشید. این بخش برای ترمیم و تجدید قوا نیاز به خواب شما دارد. كم خوابی عملكرد سیستم ایمنی را ضعیف و مختل می كند و عوامل بیگانه شرایط هجوم به بدن را مناسب تر می بینند!
پس بی جهت خود را بدهكار بدن و بدن را طلبكار نكنید!

مینو ضابطیان