طعم سیب زمینی های گندیده در دهان

روبه روی من نشسته است. با چهره یی سیاه، ریشی نامرتب و مویی ژولیده. چشم ها ملتهب و بیرون زده با پلک های نیمه بسته.
می گویم؛ «بفرمایید.»
«آقای دکتر مشکل خواب دارم. دیگه پدرم را درآورده.»
«پرخوابی یا بی خوابی؟»
«نمی دونم. من می گم شما روش اسم بذارید. صبح تا شب چرت می زنم. توی اتوبوس، توی تاکسی. چرت زدن به جای خود، تا چرت می زنم انگار دارم سیب زمینی گندیده گاز می زنم. تمام دهنم طعم سیب زمینی گندیده می گیره، از بین هم نمی ره.»
«خب، پرخوابی داری. شب ها چطور می خوابی؟»
«شب ها تا سرم را می گذارم، خوابم می بره.»
«چند ساعت؟»
«چند ساعتی می خوابم.»
«دقیقاً چند ساعت؟»
«از ساعت یک، دو تا چهار و پنج.»
«اینکه سه چهار ساعت بیشتر نمی شه.»
«بله. ساعت یازده دوازده می رسم خونه. ساعت چهار و پنج هم باید بزنم بیرون. اداره ام توی جاده قدیم کرجه. باید سروقت دم سرویس باشم تا ۵/۶ تو کارخونه کارت بزنم. ساعت دو بعدازظهر هم باید خودم را برسونم به کارگاه توی جاده ساوه. یک کارگاه جوشکاریه. تا ده و یازده اونجا کار می کنیم تا برسم نارمک (خونه) می شه دوازده، یک.»
«خب یک خورده از کارت کم کن.»
«آقای دکتر تازه توی این کار جدید جا افتادم. دوزار درمی آرم، تازه زندگیم داره یه خرده رو غلتک می افته، ولش کنم؟»
«کار صبح را کم کن.»
«اونجا استخدامم، اونم رسمی. بازنشستگی و...»
«لااقل خونه را ببر بین دو تا محل کارت بلکه وسط روز یک چرتی بزنی.»
«اونکه اصلاً نمی شه.»
«چرا؟»
«باید نزدیک منزل خانمم باشیم.»
«چرا؟»
«از شرایط ازدواجمون بوده.»
«خب. خانومت چرا نمی ره سر کار؟ یک شیفت هم که اون کار کنه....»
«اینم اصلاً نمی شه.»
«لابد این هم جزء شرایط ازدواج بوده؟»
«نه. همه همین طور توافق کردیم.»
«همه؟»
«بله. من و خانمم و خانواده خانمم.»
«دیگر چیزی ندارم بگویم.»
خواب طبیعی از دو مرحله جداگانه تشکیل شده است؛ در مرحله اول مغز استراحت می کند و ما خواب نمی بینیم. در این مرحله چشم ها حرکات تندی ندارند. در مرحله بعد که مرحله حرکات تند چشم نام دارد، مغز مجدداً فعالیت خود را از سر می گیرد و ما خواب می بینیم، اما بدن شل می شود. هر دو این مراحل برای یک استراحت جسمی و فکری کامل الزامی است. ابتدا ما وارد مرحله بدون حرکات تند چشم و پس از مدتی وارد مرحله بعد می شویم. در محرومیت مزمن از خواب آنجا که مرحله حرکات تند چشم یا مرحله رویا از اهمیت زیادی برخوردار است، پس از به خواب رفتن، بدون طی مرحله میانی بلافاصله وارد مرحله حرکات تند چشم می شویم و بلافاصله هم خواب می بینیم. اگرچه همین چرت زدن هم از شدت محرومیت از خواب می کاهد، اما در هر حال عوارض خاصی روی سیستم عصبی باقی خواهد ماند. سیب زمینی های گندیده کابوس بیدارخوابی روزی طولانی و پرمشغله است. چیزی نمی گویم. چه می توانم بگویم. دارویی بدهم که او دیگر نخوابد یا دارویی بدهم که خواب او را بیشتر کند؟ یک داروی تقویتی بی ضرر بدهم تا دقایقی بگذرد یا اندرزی کلی بدهم که کار را باید کم کرد و به اندازه کافی باید خوابید و...
او هم به دنبال حل اساسی مشکلش نیست. فقط اگر سیب زمینی های گندیده نباشند از همه چیز راضی است. من هم هیچ دارویی ندارم که اگر نمی تواند سیب زمینی ها را از بین ببرد، حداقل اندکی از بوی ناخوش آنها بکاهد، البته این یک نمونه بسیار روشنی است. در بسیاری از موارد ماهیت غیرپزشکی موضوع تا این حد روشن نیست و رسیدن به این نقطه خود مستلزم اقدامات تشخیصی قابل توجهی است، اما در هر حال کم نیستند مسائل پزشکی یی که راه حلی از جنس راه حل های پزشکی ندارند و مداخله پزشکی از نوع دارو درمانی، آنها را بدتر می کند. راستی وظیفه طب و طبیب در این گونه موارد چیست؟

دکتر بابک زمانی
متخصص مغز و اعصاب

منبع : روزنامه اعتماد