حالا امنیت بیشتری احساس می کنیم حاصل جدیت نیروی انتظامی در مبارزه با جرایم

گرچه بسیاری از ما نبود مصادیق بارز و مشخص ناامنی مانند سرقت، کلاهبرداری، جرایم ریز و درشت دیگر را برای اطمینان از برقراری امنیت کافی می دانیم، اما این واژه مفهومی بسیار وسیع و گسترده را بر می تابد. ایجاد فضایی که زنان و دختران از ساعتهای مختلف روز بتوانند در آنجایی که هستند، تردد، کار و فعالیت کنند. کودکان و نوجوانان به آسودگی سرگرم تحصیل و تفریح باشند و جوانان دور از آسیب های اجتماعی فعالیتهای سازنده را دنبال کنند را باید از معانی فراگیر امنیت دانست. این روزها با اجرای طرح های مختلف امنیت اجتماعی، بحث امنیت و مبارزه با ناامنی در همه جا داغ است. بد ندیدیم با برخی از مردم در همین باره گپ و گفتی داشته باشیم و نظر آنها را در همین باره جویا شویم. آنچه می خوانید حاصل همین پرس و جو و گفت وشنود است.
● مهم ترین مطالبه شهروندی
اوایل سال ۱۳۸۶ پلیس تهران با حمله به مخفیگاه برهم زنندگان نظم جامعه، طرحی را به اجرا گذاشت که هدف از آن برقراری امنیت اجتماعی بود.
گرچه مراحل اولیه این طرح دستگیری و جمع آوری قداره بندها و زورگیران بوده اما ادامه یافتن این طرح ها و آغاز دستگیری سوداگران مرگ و توزیع کنندگان موادمخدر خبر از ادامه اجرای همه جانبه طرح های مشابه برای مبارزه با ناامنی در همه زمینه ها داشت. اکنون یک سال و چند ماهی است که از جمع آوری اراذل و اوباش در تهران می گذرد و از چندی پیش فروشندگان موادمخدر آغاز شده است. ابراز رضایت از اجرای این طرح ها و صحبت از تاثیر مثبت آنها در استقرار کامل نظم اجتماعی بخش مشترک اظهارات بسیاری از مردم است.
می گویند «امنیت از نان شب هم واجب تر است.» در واقع این جمله ساده و کوتاه تاکیدی بر این نکته است که بدون برقراری امنیت آثار رفاه اجتماعی در هیچ جا مشاهده نمی شود.
«حسین بخشی زاده» ساکن یکی از محله های تهران در این باره می گوید: «اگر قرار باشد سنگ روی سنگ بند نشود، آدم نه از کسب و کار نان می برد، نه از خورد و خواب. باید همیشه مراقب دور و برت باشی و زندگی توام با نگرانی هیچ ارزشی ندارد.» به عقیده بخشی زاده با فراهم کردن امنیت در همه جا احساس رضایت در اهالی ایجاد می شود و شور و شوق زندگی در دل آنها پدید می آید، چرا که به قول او: «ناامنی مثل قحطی است، دارا و ندار با هم می نالند، کسی به کسی اطمینان نمی کند، همه ترس دارند، اما وقتی امنیت باشد، صلح و صفا و دوستی و یکرنگی هم هست.»
به نظر بخشی زاده، ایجاد امنیت، سلامت روانی جامعه را نیز به دنبال خواهد داشت، از همین رو او می گوید: «مهمترین نیاز هر شهرنشینی امنیت است. با برقراری امنیت، اطمینان حاصل می شود. دارا به ندار کمک می کند، مردم از هم دستگیری می کنند، وقتی همه به هم اعتماد داشته باشند، بیکاری کم می شود و جوانها سر و سامان می گیرند و عاقبت بخیر می شوند به همین دلیل از نظر هر آدم عاقلی، مهمترین و اصلی ترین نعمت در هر شهری داشتن امنیت است.»
● خلاف ها در غلاف
ارتکاب جرایم در بعضی از محله های شهرمان آمار بیشتری نسبت به سایر نقاط دارد.
عبدالرضا شراری یکی دیگر از هموطنان ماست. او درباره وضع فعلی شهر می گوید: «وضعیت امنیت در مقایسه با قبل از اجرای طرح های امنیت اجتماعی بسیار بهتر شده است. از همان اوایل تابستان که دستگیری اراذل و اوباش شروع شد، بقیه خلافکارها هم غلاف کرده اند و دیگر خبری از دعواهای شبانه و زورگیری و تهدید و ارعاب نیست.»
شراری با ابراز رضایت از وضعیت فعلی ادامه می دهد: «وقتی چوب قانون بالای سر خلافکار باشد، حساب کار دستش می آید. از وقتی طرح های امنیت اجتماعی در شهر به اجرا در آمده است همه خلافکارها غلاف کرده اند و بسیاری از آنها دور خلاف را خط قرمز کشیده اند.»
شراری عقیده دارد افزایش فشار روی کسانی که در نظم جامعه اخلاف می کنند سبب جرات پیدا کردن مردم برای ارائه گزارشهای مردمی و شناسائی مجرمان می شود.
او می گوید: «وقتی پلیس را در کنار خود می بیند شهامت پیدا می کنند و به این ترتیب تهدیدهای پوچ خلافکاران که وعده انتقام پس از رهایی از چنگال قانون را می دهند بی اثر می شود.
به عقیده شراری ادامه چنین روندی به پاک شدن جامعه و از بین رفتن زمینه های ارتکاب جرم در محله ها منجر می شود و عملاً انگیزه های بزهکاری از میان برداشته می شود.
● مشت نمونه خروار در نیروی انتظامی
بسیاری از مردم در زمینه ارتقاء امنیت اجتماعی بیش از هر چیز از دامنه پر وسعت اجرای طرح های تامین امنیت و ادامه دار بودن آنها خوشحالند.
«کریم صالحی آباد» یک مامور ارشد انتظامی در این باره می گوید: «همه مردم فهمیده اند که ماموران انتظامی برای ایجاد امنیت، این طرح ها را ادامه خواهند داد. اول نوبت قداره کش ها و های و هوی راه اندازها بود، حالا هم موادفروش ها را می گیریم.»
به عقیده شراری مقطعی نبودن این طرح ها موجب دلگرمی مردم و وحشت خلافکاران شده است. او می افزاید: «اگر قرار باشد فقط یکی دو روز، اینها را بگیرند و بعد هم رها شوند، فایده ای ندارد. قبلاً یکی دو بار این اتفاق افتاد. مواد فروش ها ترسیدند و بعد هم دیدند خبری نیست، دوباره روز از نو، روزی از نو.»
«صالحی» می گوید: اما این بار فرق می کند، پلیس مرحله به مرحله جلو می آید و معلوم است می خواهند عرصه را بر قانون شکن ها تنگ کنند.»
وی وضعیت امنیت شهر را بهتر از پیش عنوان می کند و ادامه می دهد: «فکر می کنم از وقتی که اراذل و اوباش را دستگیر کرده ایم، دختر خانم ها و بچه مدرسه ای ها امنیت بیشتری دارند. کسانی که مزاحم نوامیس مردم می شدند از ترس ما جرات کارهای گذشته را ندارند. خلاصه وضع امنیت شهر خیلی بهتر شده است. اگر امثال افرادی مثل ما کوتاه نیاییم و به همین ترتیب ادامه بدهیم صددرصد هم بهتر خواهد شد.»
گذشته از اینها با یک نگاه ریزبینانه تر، بسیاری معتقدند، ایجاد امنیت زمینه را برای ایجاد امکانات رفاهی و پیشرفت های دیگر در جامعه فراهم می کند.
صالحی در این باره حرف های جالبی دارد: «قطعاً وقتی امنیت باشد، بسیاری چیزهای دیگر هم هست. جوانها و نوجوانها دارای قدرت الگوبرداری بالایی هستند. دانش آموزی که در مسیر خانه و مدرسه از کوچه و خیابان می گذرد، وقتی با مصادیق بارز قانون شکنی مواجه باشد، خواه ناخواه به برخی هنجارها گرایش پیدا می کند. عکس این مسله هم صادق است. وقتی محیط پیرامون جوانان ما پاکیزه و دور از آلودگی باشد قطعاً موارد دیگری به عنوان الگوی جوانان مطرح می شود.
این مامور انتظامی معتقد است افزایش امنیت با کاهش معضلات دیگر جامعه نیز در ارتباط است. او می گوید: «هر جا امنیت باشد، سرمایه گذاری هم هست، هر جا تجمع سرمایه باشد، کار و فعالیت زیاد است و هر جا فعالیت زیاد باشد امنیت اقتصادی نیز هست. در چنین جامعه ای آسیب های اجتماعی بسیار کمتر مشاهده می شود. در واقع بین امنیت اجتماعی و امنیت اقتصادی و روانی رابطه دو سویه ای حکمفرماست.»
از سوی دیگر صالحی با بیان تجارب آموزشی خود این نکته را یادآور می شود که: «به عقیده من یکی از دلایل موفقیت طرح های اخیر نیروی انتظامی، شناسایی دقیق افراد متخلف و دستگیری برق آسای آنهاست. چنین عاملی حکایت از مراقبت های نامحسوس و منابع اطلاعاتی دقیق نیروی انتظامی دارد.»
تجربه نشان داده است، آدم متخلف در مواجهه با مراقبت های نامحسوس به سرعت دچار سردرگمی می شود. وقتی شاهد دستگیری افراد مشابه خودش باشد و به درستی از فرآیند شناسایی آنها باخبر نباشد احساس ناامنی می کند و ناامن شدن هر محله ای برای خلافکاران همراه با افزایش امنیت برای مردم است.
وی در خاتمه یادآور می شود: «از قرار و بنا به اعلام مسئولان نیروی انتظامی مقابله با افراد قانون شکن در همه زمینه ها ادامه خواهد داشت و علاوه بر اراذل و اوباش و موادفروش ها برخورد با توزیع کنندگان CD های غیراخلاقی نیز در دستور کار نیروی انتظامی قرار دارد. این شیوه موجب می شود تا افراد جامعه احساس امنیت خاطر کنند و بدانند که چشم تیزبین قانون در همه جا مراقب اعمال و رفتار کسانی است که به دلیل سودجوئی حقوق دیگران را زیر پا می گذارند و دیر یا زود، آنها در چنگ قانون گرفتار می شوند.»
حرف های او مشت نمونه خروار در نیروی انتظامی است. سخنان او تا حدود زیادی، عملکرد و اهداف پلیس است.
هر چه هست حرف ها و گفته های مردم حاکی از رضایت خاطر آنها از افزایش امنیت در محله ها است، روندی که به گفته آنها زندگی مردم جامعه را شیرین می کند، روابط آنها را بهبود می بخشد و با ایجاد دلگرمی و آرامش رفاه و آسایش را نصیب افراد جامعه می کند.
ایجاد امنیت اجتماعی و زمینه سازی برای استقرار بلندمدت و نهادینه شدن آن با برقراری امنیت روانی در جامعه همراه است. در واقع برای برقراری امنیت روانی عامل وحشت از میان مردم عادی که زندگی سالم خود را پی می گیرند به سمت عده کمی که به قانون شکنی و تخلف از قوانین اجتماعی عادت دارند، منتقل می شود.
چنین پدیده ای عامل بسیار مهمی در ایجاد کامل امنیت و بهره برداری جامعه از نتایج و ثمرات آن به حساب می آید. وقتی جامعه به چنین مرحله ای از تعادل رسیده باشد همه افراد برای حفظ هنجارها و جلوگیری از عدول آنها می کوشند.
در چنین جامعه ای ترس از نگرانی از وقوع جرم نیست بلکه از بر هم خوردن تعادل است که می تواند زمینه ساز بروز جرایم باشد. به نظر می رسد اطلاع عمومی از عملکرد پلیس و نیروی انتظامی نقش تعیین کننده ای در ایجاد امنیت روانی داشته باشد. چنین امری خود مستلزم سامانه اطلاع رسانی پرکاری است که کشف جرایم و دستگیری متخلفان را به افکار عمومی انتقال می دهد.
در سال های اخیر شاهد برداشتن گام های بلندی در این زمینه بوده ایم. آمار دستگیری قانون شکنان و کشف یا پیگیری جرایم به روز شده است و همه شهروندان ساعتی پس از اقدامات نیروی انتظامی در جریان کم و کیف آن قرار می گیرند. در گستره بزرگی مانند کلانشهر تهران، اطلاع رسانی محلی و منطقه ای می تواند کمک بیشتری به ایجاد امنیت روانی در شهر کند، امری که تحقق آن با همکاری رئیسان کلانتری ها و ماموران دوایر مختلف آنها با نشریه ای مانند روزنامه ها آسان تر خواهد بود.
● لزوم اطلاع رسانی در حوزه امنیت
به نظر می رسد آموزش شهروندان بخصوص کودکان و نوجوانان نقش بسیار مثبت و تعیین کننده ای در استقرار امنیت در جامعه دارد. تجربه سال های اخیر نیز موید این مطلب است و اصولاً هر وقت با اطلاع رسانی مستمر نکات امنیتی به افراد جامعه گوشزد شده است، آمار جرایم نیز کاهش داشته است. از همین رو باید در کنار هوشیاری و اقدامات به موقع نیروی انتظامی، انتشار هشدارها و توصیه های امنیتی این نیرو را از مهم ترین عوامل تعیین کننده در کاهش جرایم و بزه های اجتماعی دانست.هر چه هست اقدامات فرهنگی در زمینه توسعه امنیت اجتماعی را باید جدی گرفت و با کار بیشتر در این زمینه از بسیاری از هزینه های ایجاد امنیت نیز باید کاست چرا که اینجا هم پیشگیری آسان تر از درمان است.

ناهید جعفرپورکامی

منبع : روزنامه کیهان