انتخابات ریاست جمهوری پاکستان؛ اتحاد یا اختلاف؟

پاکستان با آغاز رای‌گیری برای انتخاب رییس جمهور آتی این کشور، توجه ناظران و تحلیل گران را به خود معطوف داشته است. رقابت های انتخاباتی حکایت از پیشروی آصف علی زرداری، همسر بی نظیر بوتو، طرفدارآمریکا و دارای سوء پیشینه‌ رسوایی مالی و اتهام اختلال روانی، دارد.
برخی بر این باورند که در صورت پیروزی آصف علی زرداری، همسر بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر مقتول اسبق پاکستان، وی به یکی از قدرتمند‌ترین رهبران غیر نظامی در طول تاریخ ۶۱ ساله‌ استقلال پاکستان بدل خواهد شد.
برای بررسی دقیق و تخصصی انتخابات ریاست جمهوری پاکستان و آگاهی از احتمالاتی که پیش روی آینده سیاسی این کشور است، دیپلماسی ایرانی گفت و گویی با محمد طاهریان سفیر سابق ایران در پاکستان انجام داده که در ادامه می خوانید.
▪ آقای زرداری که به نظر می رسد شانس اول در انتخابات امروز باشد، بیشتر از حمایت احزابی بهره مند است که وجهه طایفه ای داشته و تجربه و سابقه سیاسی محدودی دارند، ضمن آنکه ایشان با انبوهی از مخالفین در داخل پاکستان روبرو هستند، تحلیل شما از تحولات داخلی پاکستان در صورت پیروزی زرداری چیست؟
ـ آنچه به نظر تحلیل گران اوضاع پاکستان می رسد این است که پیروزی آقای زرداری در این انتخابات چه در مجالس ایالتی و چه در مجلس فدرال، تقریبا قطعی است، لذا اگر کسی رای اکثریت رای کسب کند به معنای آن است که از حامیان زیادی برخوردار بوده است، اما آنچه مسلم است در انتخابات امروز هر کس برنده باشد اولا نظام پارلمانی پاکستان، قدرت اجرایی بیشتر را به نخست وزیر می دهد و ثانیا یکی از توافقات دو حزب عمده برنده در انتخابات، این بود که با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، رئیس جمهور به اختیارات مندرج در قانون اساسی سال ۱۹۷۳ پاکستان باز گردد. بر این اساس اصولا رئیس جمهور نقش چندان برجسته و عمده ای نخواهد داشت.
نظام پاکستان، نظامی پارلمانی و نخست وزیر است اما بی شک نقش رئیس جمهور هم مهم است. با این وجود چه زرداری پیروز انتخابات باشد و چه کاندیداهای مطرح دیگر، پاکستان مشکلات اساسی و جدی در حوزه های اقتصاد و امنیت و سیاست دارد. به نظر می رسد اگر سیاست مداران این کشور به سوی بخش های تصمیم ساز و همگرایی حرکت کنند، امکان فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی که دشمن اصلی و اول پاکستان است، وجود خواهد داشت.
اصولا پاکستان نیاز به توسعه و امنیت دارد، این دو مقوله ای به هم پیوسته هستند؛ هر فردی که برنده انتخابات باشد در صورتی‌که بتواند همگرایی بین بخش های تصمیم ساز کشور ایجاد کند، شانس فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی را که بسیار جدی و تهدید کننده است، دارا خواهد بود و پس از آن این امکان وجود دارد که در حوزه امنیت نیز اقدامات مثبتی صورت گیرد. در هر حال چشم انداز پاکستان، می تواند نگران کننده باشد خصوصا اگر بعد از انتخابات واگرایی ها شدت پیدا کند.
▪ آقای زرداری چندین بار قول مساعد برای پیگیری موضوع بازگشت قضات و رفع مشکلات محاکم پاکستان را داده اما اقدام جدی در این خصوص انجام نداده است، آیا این موضوع می تواند به بحرانی پیش روی زرداری پس از پیروزی در انتخابات تبدیل شود؟
ـ دو حزب مردم و مسلم لیگ با یکدیگر توافقاتی داشته اند که باید مرحله به مرحله اجرایی شود. در حقیقت توافق این دو حزب بر این بوده که ابتدا انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و در مرحله بعدی برای بازگشت قضات کاری انجام گیرد، به نظر می رسد که بخشی از توافقات در حال انجام و بخشی منوط به اقدامات بعدی است.
در حقیقت طرف مقابل زرداری این توقع را دارد که بدون طی مراحل، توافقات اجرایی شود. ناظرین بر این باورند که توافقات باید بر این اساس پیش می رفته است، ابتدا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و در مرحله بعدی، سازو کار بازگشت قضات. با این وجود چه از نظر مردم پاکستان و چه از نظر ناظران بیرونی، موضوع اول و با اهمیت برای پاکستان، مسائل اقتصادی همچون کمبود نقدینگی است.
▪ ارزیابی شما از نقش نواز شریف در انتخابات ریاست جمهوری و رقابت با زرداری چیست و پس از انتخابات رقابت دو حزب این افراد چه تغییراتی خواهد داشت؟
ـ در صورتی‌که دو حزب برنده انتخابات که شرایط سختی را با هزینه های زیاد پشت سر گذاشته اند و امروز وارد پارلمان شده و دولت ائتلافی تشکیل داده اند، بتوانند به همگرایی دست یابند، هر دو پیروز هستند، در غیر این‌صورت مردم و جریانات داخلی پاکستان بطور قطع هزینه های زیادی متحمل خواهند شد و اوضاع پاکستان از این که هست، وخیم تر خواهد شد.
امیدواریم که تصمیم گیران پاکستان با توجه به واقعیات منطقه و کشور خود، به یک همگرایی دست یابند، در غیر این‌صورت راه نجاتی برای هیچ یک از طرفین وجود ندارد و رفتار تک روانه به نتیجه نخواهد رسید، تجربه گذشته نیز نشان داده است هر زمان احزاب با هم اختلاف داشتند، مردم، احزاب و گروه ها و حتی کشورهای همسایه، زیان خواهند دید.

گفتگو از :مینا علی اسلام

منبع : دیپلماسی ایرانی