راهنمای تکامل بینایی کودکان

بیش از ۹۸% کودکان با اندام بینایی سالم وطبیعی به دنیا می آیند .به عقیده بیشتر صاحبنظران این میزان بالای هنجاری اندام بینایی می تواند به دلیل اهمیت زیاد این حس برای انسان ها باشد ، اگرچه سالم وطبیعی بودن اندام بینایی نمی تواند توانایی کودک شما را برای داشتن بینایی کارآمد وتفسیر درست آنچه که می بیند ، تضمین نماید . کودک شما در سنین پیش مدرسه باید به مهارت های بینایی خاصی دست یابد تا بتواند در سن ۶ سا لگی وارد مدرسه شود .
شما والدین عزیز باید توانایی ارزیابی چگونگی تکامل بینایی فرزند خود را داشته باشید تا کودک شما در سنین پیش مدرسه با یاد گیری بهتر مهارت های بینایی لازم بتواند در مدرسه و متعاقب آن در مراحل بعدی موفق باشد . مطا لبی که در پیش روی شماست برای دادن آگاهی لازم به شما عزیزان برای داشتن دیدی هوشمندانه نسبت به تکامل بینایی فرزند خود و اینکه کی ، چگونه و کجا به یاری فرزند خود بشتابید ، تهیه و ارائه شده است .سیاهه ( چک لیست ) زیر می تواند شما را در دانستن اینکه فرزندتان در کدام مرحله از تکامل بینایی است ، راهنمایی نماید . لازم به ذکر است که سنین داده شده تقریبی هستند اما اگر کودک شما بخصوص از تولد تا دو سالگی ( دوران حساس تکامل بینایی ) در مرحله ای بیش از۴تا۶هفته تأخیر داشته باشد ، توجهات خاص و مشورت با پزشک بینایی (اپتومتریست یا چشم پزشک) ضروری است چراکه تأخیر در مراحل تکامل بینایی می تواند به دلیل ارتباط نزدیک سیستم های حسی و حرکتی ، رشد و تکامل کلی کودک را تحت تأثیر قرار دهد .
● یادداشت ویژه :
والدین اغلب از دیدن منظره انحراف به داخل چشم اطفال نگران می شوند . لازم به ذکر است که دراطفا ل پهن بودن ریشه بینی ، یک انحراف کاذب ایجاد می نماید . در این موارد به عکس طفل خود دقیق شوید اگر انعکاس فلاش دوربین عکاسی در مرکز مردمک چشم ها بیا فتد ، جای نگرانی نیست ولی اگر انعکاس فلاش دوربین در مرکز مردمک نباشد ، مشورت با پزشک بینایی ضروری است . توجه داشته باشید که در این موارد قبل از اقدام به جراحی ، روش های کلینیکی غیر جراحی را امتحان نمایید و جراحی را به عنوان آخرین راه درمان انتخاب کنید .
والدین عزیز آمادگی بینایی کودک شما برای ورود به دبستان از روز تولد آغاز می شود . هر لحظه لحظه تجربه بینایی او را برای ورود به کلاس درس آماده می کند . سیاهه زیر برای راهنمایی شما و اطمینان از رسیدن فرزندانتان به موفقیت های قابل دسترس در زندگی آتی ، تهیه شده است .
۱) نمود ظاهری چشم ها
▪ قرمزی غیرعادی چشم ها
▪ قرمزی غیرعادی پلک ها
▪ پوسته پوسته شدن پلک ها
▪ گل مژه یا زخم پلک ها
▪ اشکریزش مفرط
▪ پژمرده بودن غیرعادی پلک ها
▪ چرخش کند وتوأم با خستگی یک چشم به طرف داخل یا خارج
۲) حرکات دال بر ناراحتی چشم ها
▪ مالیدن مفرط چشم ها
▪ اجتناب از نور تابناک
▪ بسته نگه داشتن زیاد چشم ها
۳) کارآیی بینایی قابل اتتظار
الف) تولد تا ۶ هفتگی
▪ خیره شدن به اطراف موقع بیدار شدن
▪ خیره شدن آنی و زودگذر به اشیاء نورانی
▪ چشمک زدن به فلاش دوربین
▪ حرکات توأم چشم ها وسر
▪ چرخش گاهگاهی یک چشم به داخل
ب) ۸ هفتگی تا ۲۴ هفتگی
▪ چشم ها شروع به حرکات دامنه دار کرده و حرکات سر کم می شود .
▪ چشم ها شروع به تعقیب اشیاء یا اشخاص در حا ل حرکت می کنند . ( ۸-۱۲ هفتگی )
▪ تماشای صورت والدین موقع حرف زدن برای او ( ۱۰-۱۲ هفتگی )
▪ تماشای دست ها خود ( ۱۲-۱۶ هفتگی )
▪ حرکات آگاهانه چشم ها به اطراف برای جستجو ( ۱۸-۲۰ هفتگی )
▪ نگاه کردن به دست ها ، غذا و بطری آب موقع نشستن ( ۱۸-۲۴ هفتگی )
▪ جستجو و تماشای اشیاء دورتر ( ۲۰-۲۸ هفتگی )
ج) ۳۰ هفتگی تا ۴۸ هفتگی
▪ چرخش چشم ها به داخل موقع نگاه کردن به دست ها یا اسباب بازی ( ۲۸-۳۲ هفتگی )
▪ حرکات وسیع ترچشم ها باحرکات اندک سر ( ۳۰-۳۶ هفتگی )
▪ نگاه کردن به اتفاقات اطراف خود به مدت طولانی تر ( ۳۰-۳۶ هفتگی )
▪ جستجوی اسباب بازی هاییکه ازدستش می افتند . ( ۳۲-۳۸ هفتگی )
▪ نگاه عمیق و هوشیارانه به اسباب بازی هاییکه می تواند در دست گیرد . ( ۳۸-۴۰ هفتگی )
▪ خزیدن به سمت اسباب بازی محبوب موقع دیدن آن ( ۴۰-۴۴ هفتگی )
▪ چرخاندن چشم ها به اطراف اتاق برای دیدن آنچه که اتفاق می افتد . (۴۴-۴۸ هفتگی )
▪ عکس العمل دیداری به لبخند و صدای دیگران ( ۴۰-۴۸ هفتگی )
▪ وراندازکردن هوشیارانه بیشتر و بیشتر اشیاء و افراد ( ۴۶-۵۲ هفتگی )
چ) ۱۲ ماهگی تا ۱۸ ماهگی
▪ شروع به کارگیری هماهنگ چشم ها و دست ها در فعالیت های یدی ( ۱۲-۱۴ ماهگی )
▪ دلبستگی دیداری به عکس های ساده ( ۱۴-۱۶ ماهگی )
▪ نزدیک کردن زیادتر اشیاء به چشم ها برای ورانداز نمودن و شناسایی بیشتر ( ۱۴-۱۸ ماهگی )
▪ متوجه شدن و اشاره کردن به افرادی که می گویند ، ببین یا نگاه کن ( ۱۴-۱۸ ماهگی )
▪ جستجو و شناسایی عکس ها در کتاب ها ( ۱۶-۱۸ ماهگی )
ح) ۲۰ ماهگی تا ۳۶ ماهگی
▪ شناسایی دیداری گاهگاهی بدون نیاز به لمس ( ۲۰-۲۴ ماهگی )
▪ گشاده رویی و لبخند موقع دیدن اشیاء و افراد محبوب ( ۲۰-۲۴ ماهگی )
▪ علاقه مند شدن به حرکات چرخشی مانند هم زن تخم مرغ ( ۲۴-۲۸ ماهگی )
▪ نگاه کردن به دست های خود موقع خط خطی کردن کاغذ ( ۲۶-۳۰ ماهگی )
▪ تسلط بینایی به حرکاتی مانند راه رفتن و بالا رفتن خود ( ۳۰-۳۶ ماهگی )
نگاه کردن و تقلید از کودکان دیگر ( ۳۰-۳۶ ماهگی )
▪ توانایی شروع رنگ آمیزی در روی کاغذ ( ۳۴-۳۸ ماهگی )
▪ تعبیر عکس ها در کتاب ( ۳۴-۳۸ ماهگی )
خ) ۴۰ ماهگی تا ۴۸ ماهگی
▪ نزدیک کردن سر و چشم ها به صفحه کتاب برای وراندازکردن ( ۴۰-۴۴ ماهگی )
▪ رسم و نام گذاری اشکا لی مثل + در روی کاغذ ( ۴۰-۴۴ ماهگی )
▪ توانایی درخواست و قبول چیزی با چشم ها و توانایی چشمک زدن با یک چشم ( ۴۶-۵۰ ماهگی )
د) ۴ سالگی تا ۵ سالگی
▪ توسعه مهارت هماهنگی چشم ها و دست ها
▪ چرخاندن و حرکت دادن معنی دار چشم ها
▪ رسم و نام گذاری اشکا ل
▪ رنگ آمیزی داخل خطوط ( مثل کاغذ شطرنجی )
▪ توانایی بریدن و چسباندن اشکا ل ساده
▪ رو نویسی ساده و ناشیانه بعضی ازحروف الفبا
▪ توانایی جاگذاری اشیاء کوچک در سوراخ های کوچک
▪ توانایی تشریح مشاهدات مهم
▪ یاد گیری هوشیاری بینایی و مراقبت از اطراف
▪ صحبت با والدین در مورد اشیاء ، افراد و مکان های جدید
به یاد داشته باشید که سنین داده شده تقریبی هستند وتأخیر یک هفته ای غیرعادی نیست . اما تأخیر قطعی و روشن در مراحل تکاملی ، نیازمند توجه می باشد . مراحل ذکر شده ، بسیار مهمند و همه آن ها مهارت های بینایی پایه برای کارهای روزمره بوده و مقدمات آمادگی کودک برای ورود به دبستان و موفقیت در آن و مراحل بعدی زندگی را ، فراهم می کنند .

منبع : شبکه اپتومتری ایران