قربونی‌ها به افراد نیازمند می‌رسد

وسط روزی که سرمای خشکی دارد و وسط پیاده‌رویی که با دود اتوبوس‌ها و رفت و آمد آدم‌ها شلوغ شده است پیدا کردن کسانی که بشود از آنها سوال این هفته پیاده‌رو را پرسید سخت است. به چند دلیل. یکی اینکه خیلی از آدم‌هایی که از اینجا می‌گذرند به هر دلیلی نمی‌خواهند حتی یک لحظه به سوال ما جواب بدهند. مستأصل، عصبی و درگیرند و جوری می‌گویند نمی‌توانند وقتشان را بدهند که آدم از اینکه رشته افکار بدبختی‌هایشان را با سوال بی‌موقعش وسط این پیاده‌رو پاره کرده شرمنده می‌شود و دیگر اینکه بیشتر آدم‌ها از قشری هستند که خودشان مستحق‌اند. مثلا تو این شرایط نمی‌شود از پیرزنی که چادر ‌مندرسی بر سر دارد که زیر سینه گره زده و دمپایی به پا دارد پرسید به نظر تو قربونی‌ها به مستحق‌ها می‌رسد یا نه؟ آدم‌های نیازمند در این پیاده‌رو ضلع شرقی میدان هفت تیر زیادند. جوری که به جای اینکه ما از آنها بپرسیم چند دقیقه وقتتان را می‌دهید تا سوالی بپرسیم آنها می‌پرسند: شامپو می‌خواهید؟بسته‌ای ۱۲۰۰تومن، صابون خارجی ۱۰ قالب ۷۰۰تومن. این وضع، دهن آدم را می‌بندد. معلوم نیست جواب آنها برای ما مهم‌تر است یا جواب ما به آنها. این جواب که می‌رسد یا نمی‌رسد یا این جواب که می‌خرم یا نمی‌خرم.
▪ آیا
نسترن صومی، ۲۵ ساله، خیاط، لیسانس صنایع غذایی، مجرد. لنز آبی‌اش مردمک چشم‌هایش را مثل چشم عروسک‌ها عجیب کرده است.
پدر من هر سال نذر دارد اما قربونی نمی‌کند. پولش را به کهریزک و بهزیستی می‌دهد. وقتی گوشت قربونی به مردم می‌دهی همه طلبکارند چرا کم آوردی و هزار حرف پشت سرش در می‌آید. بعد هم خونه به خونه پخش کردن گوشت قربونی سخت است. پدرم ۱۰ ساله که دیگه گوسفند نمی‌کشد به اندازه پول یک گوسفند به کهریزک و بهزیستی کمک می‌کند.
▪ آیا
خانم ۳۸ساله، متاهل، خانه‌دار، دوست ندارد اسمش را بگوید.
نه نمی‌رسد. جدیدا هیچ‌کس پول ندارد که گوسفند بخرد و بکشد. اینقدر وضعیت اقتصادی مردم خراب است که مردم نمی‌توانند قربانی بکشند. آنها هم که رفتند حج می‌گویند با یک هزینه کمتر به جای قربونی نذرمان را به یتیم‌خانه‌ها می‌دهیم.
▪ آیا
آقای کاظمی، ۳۸ساله، کارمند بخش خصوصی.
نه نمی‌رسد. من به چشم خودم دیدم که نمی‌رسد. این راهش نیست که قربونی را خودت بکشی و خودت هم بخوری‌اش. ۲۵ درصدش حق تو است و ۷۵ درصد باید مال مردم باشد. مال مردم مستمند. ما ترکیم. قربونی کردن نسل‌به‌نسل تو خانواده ما بوده است. منم هر سال قربونی می‌کشم. من با یکی از فامیل‌هام دو نفری یک گوسفند می‌خریم چون پولمان تنهایی به خرید گوسفند نمی‌رسد. امسال هم که خیلی گران‌تر شده فکر کنم باید سه نفری شریکی یک گوسفند بخریم و قربونی کنیم. قبلا گوسفند کیلویی ۲۲۰۰ تومن بود الان شده ۳۴۰۰ تومن. ۹۰درصد قربونی‌ها را به کهریزک می‌دادیم و یک‌بار هم به کودکان معلول خیابان بنی‌هاشم دادیم. من یک کارمندم، قدرت خرید ندارم با حقوق ۳۰۰، ۴۰۰ تومن و کرایه خونه نمی‌توانم نذرم را آن جور که می‌خواهم انجام بدهم.
▪ آیا
سارا، ۲۴ساله، کارمند دولت، متاهل، چادرش را کمی شل می‌کند تا با ما صحبت کند.
بستگی به نیت دل آدم دارد. بعضی‌ها قربونی‌شان را می‌دهند به افراد مستحق، پرورشگاه‌ها و بعضی‌ها هم می‌دهند به در و همسایه چون خدا به نیت دل آدم نگاه می‌کند. واجب نکردند که حتما به مستحق بدهیم. فقط گفتند کسی که خودش قربونی می‌کند نباید از گوشت قربونی استفاده کند.
▪ آیا
خانم ۲۵ساله، اهل اهواز، خانه‌دار. دوست ندارد اسمش را بگوید، آمده مانتو بخرد.
نه نمی‌رسد. چند بار دیدم جایی که قربونی می‌داد در را روی آدم‌های مستضعفی که آمده بودند گوشت بگیرند، بست. هر چی آدم دارا بود آمدند بردند و رفتند. دخترم که به دنیا آمد قربونی کردیم. تو اهواز خیلی فقیر زیاد دارند بردیم آنجا قربونی‌مان را پخش کردیم. به خودمان هم نرسید.
▪ آیا
خانم ۵۰ ساله، متاهل، خانه‌دار، هشت سال است از شهرستان به تهران آمده، چهره‌اش آفتاب سوخته است. معلوم است آدم زحمتکشی است. با من که حرف می‌زند نمی‌تواند با دندان‌هایش گوشه چادرش را بگیرد و چادرش دائم از سرش لیز می‌خورد. می‌گوید: شوهرم شامپوها را از شهرستان می‌آورد تا بفروشم تا خرج عروسم را که شوهرش بیکار است بدهم.
نه والا نمی‌رسد. آدم‌هایی هستند که به نان شب محتاجند. من خودم قربانی نمی‌کنم چون توانایی مالی‌اش را ندارم. خیلی گران است. نمی‌تونم ۱۷۰، ۲۰۰ هزار تومن پول گوسفند بدهم. دیگر تازگی‌ها زیاد هم گوشت قربونی دم خونه‌هامون نمی‌آورند.
▪ آیا
خانم ۵۱ ساله، رویش را کامل با چادرش پوشانده، حاج خانم است.
فامیل‌های ما قربونی می‌کنند ما هم همینطور. یک وعده خودمان برمی‌داریم بقیه را به مستحق می‌دهیم. اگر خودمان بشناسیم به آنها می‌دهیم اگر نه به کهریزک و بهزیستی. تو فامیل ما مستحق زیاده. بچه‌های خودم نیاز دارند. پسرام هر کدوم با دو تا بچه بیکارند. نه خونه دارند، نه زمین و نه ماشین. سالی یک بار قربونی می‌کنم به خاطر بچه‌هام که ناراحت نشوند. به نزدیکانمان هم می‌دهیم اما نه همه‌اش را.
▪ آیا
مرد ۵۰ ساله، ساده است و به قول خودش سرش تو کار خودش است و به اتفاقات دور و برش تو جامعه کاری ندارد.
فکر نمی‌کنم به مستحق‌ها برسد. زیاد در این جزئیات نیستم. به هر حال هر کاری الان در مملکت با رابطه است و آنها که کمتر رابطه دارند، ضعیفند و مشکلات مالی دارند، کمتر سود می‌برند. من در کار تولیدی هستم. هر کسی برای اینکه کارش پیش برود به نزدیکان خودش و آنها که می‌توانند برایش نفع داشته باشند بیشتر توجه می‌کند.
▪ آیا
مرد ۶۲ ساله، کارمند بازنشسته دولتی، روزنامه‌ای زیر بغل دارد و در این شلوغی پیاده‌رو آرام و شمرده راه می‌رود.
نه، به نظر من به مستحق نمی‌رسد. باید یک مرکزی باشد تا افرادی که توانایی بالایی دارند به آن مرکز مراجعه کنند و به جای کشتن گوسفند پول بدهند به افراد مستحق. خودم قربونی نمی‌کنم.
▪ آیا
آقای محمدی ۵۴ ساله، بازنشسته بنیاد شهید.
به نظرم دو تا مبحث داریم. یکی مردمی است و یکی دولتی. مردم براساس اعتقادات خاص خودشان قربانی می‌کنند و به فامیل و همسایه‌ها می‌دهند. یک بحث مدل دولتی آن است که مطمئن نیستم این کمک‌هایی که مردم به دولت می‌دهند. دولت آنها را به مستحق واقعی بدهد. به نظرم نباید این کار اعتقادی، دولتی بشود. خود مردم می‌دانند چطور مستحق‌ها را پیدا کنند و همیشه هم این کار را کرده‌اند. من خودم قربونی نمی‌کشم اما از نزدیکان ما چند نفر نیازمندند که من به آنها کمک مالی می‌کنم چون به مراکز دولتی اعتقاد ندارم. افرادی هستند که نیازمندند اما به خاطر آبروداری خودشان را به مراکز دولتی معرفی نمی‌کنند. خیلی از فامیل‌های ما این جوری‌اند.
▪ آیا
حمیده محبت‌بخش، ۵۴ساله، بازنشسته آموزش و پرورش.
نه به آدم مستحق نمی‌رسد. چون یک حالت چشم و هم‌چشمی پیدا کرده بین مردم. می‌گویند چرا بروم پنج کیلو گوشت بخرم خدا تومن. عوضش می‌روم یک گوسفند می‌خرم هم خودم بر می‌دارم و هم بقیه‌اش را به در و همسایه می‌دهم تا فخر بفروشم. من اصلا این کار را قبول ندارم. یک‌کیلو گوشت گرهی را از زندگی آدم‌های نیازمند باز نمی‌کند، به جایش اگر بخواهم به کسی کمک کنم مثلا برای بچه‌اش یک کفش می‌خرم که چهار ماه بپوشد برود مدرسه.

شیوا زرآبادی

منبع : روزنامه کارگزاران