فرهیخته یا احمق؛مساله اینست

دکتر پور حسین و یارانش در شبکه ی چهار سیما اعتقاد به نخبه گرایی داشته و شبکه ی خویش را شبکه ی فرهیختگان می نامند.شبکه ای که برنامه سازی برای قشر اهل فرهنگ و فرهیخته را مد نظر قرار داده است.اما در همین شبکه اتفاقاتی رخ می دهد که آدمی گمان می برد شعور مخاطب به هیچ انگاشته شده است.
بگذارید برسیم به اصل مطلب:از سال گذشته تا کنون شبکه چهارم سیما اقدام به پخش برنامه ای موسوم به دو قدم مانده به صبح نموده است.برنامه ای که برای اولین بار شاهد حضور نامهایی بزرگ در آن هستیم که تا پیش از این حضورشان در سیما غیر قابل تصور می نمود.کارشناسان برنامه نیز در زمره ی آدمهای خبره در حوزه ی کاریشان به شمار رفته و می روند.
یکی از این کارشناسان مرد خوشنام عرصه ی همیشه مظلوم تئاتر این مرز و بوم – محمد رحمانیان-بود.رحمانیان در یکی از شبهای تفتیده ی تیر ماه از رضا کیانیان به عنوان کارشناس بازیگری دعوت به عمل آورده و بر خلاف برنامه ی مربوط به مهناز افشار که ایینه ی تمام نمای سینمای بدنه بود به طرح مباحث جدی و تئوریک پیرامون هنر بازیگری پرداخت.اما در حین اجرا و در خلال صحبت های کیانیان پخش تلویزیونی با اشکال فنی مواجه شده و بیننده صفحه ای آبی با آرم شبکه ۴ را پیش چشم خویش دید که زیرش باز هم به شبکه ی فرهیختگان تاکید شده بود...
تا اینجا هیچ حرکت ضد گفتمانی ای رخ نداده است.اما وقتی به صحبتهای کیانیان پیش از ایراد فنی بر می گردیم می بینیم درست قبل از این اشکال وی به طرح خاطرهای از فیلم فرمان آرا می پرداخت و اینکه در آن فیلم نقش آدمی مست را بازی می کرده است و لابد از نگاه ممیزان این شبکه ، بیننده قدرت تمییز نهادن بین کاراکتر کیانیان در فیلم وشخصیت حقیقی کیانیان به عنوان مهمان رحمانیان را ندارند وچه بسا تصور کند کیانیان معروف دست به شرب خمر زده و این تابو شکنی یعنی امر به منکر و ...
بله همان مخاطبی که تا پیش از این فرهیخته بود حالا به کودکی فاقد تشخیص دوگانگی های بین حوزه های مجازی و حقیقی و نیز فردی و جمعی می گردد.در ادامه کیانیان صحبتهایش را با قدردانی از بهروز وثوقی و ناصر ملک مطیعی به پایان میبرد و این پایان با پایان سرد و خشک صالح علا که بر خلاف سنوات گذشته بدون استفاده از ادبیات همیشگی تنها به گفتن خداحافظ اکتفا می کند تبدیل می شود به پایان حضور محمد رحمانیان در این برنامه.چرا که بهروز وثوقی از منظر تلویزیون یک تابو است و حتا در برنامه ای که سعی داشته نشان دهد سیمای ما و مدیرانش تکثر گراتر شده اند ، تلنگر زدن به خاطزات و مخاطرات تابو گونه همچنان خبطی است بزرگ.
شب بعد صالح علا از شیطنت روزنامه های جان!! گفت و اینکه اشکال در پخش برنامه پیشین کاملا و کاملا فنی بوده است. اما خود وی پس از آن دو هفته ی پیاپی بی آنکه از دلیل عدم حضور رحمانیان بگوید در جایگاه کارشناس مجری تئاتر نشست .پس از دو هفته تهیه کننده ی برنامه در گفتگو با جراید در راستای شکل دهی به گفتمان تفاهم و تنویر اعلام می کند به دلیل تحولاتی که قرار است در برنامه صورت بگیرد محمد رحمانیان تعویض شده است و این تغییر دقیقا و دقیقا به دلیل نو خواهی مدیران شبکه ۴ است و بس.
حالا لابد مخاطب فرهیخته ی شبکه ی ۴ قادر نیست تشخیص بدهد که در جامعه مجازی دو قدم مانده به صبح و افکار نهادینه شده در آن چه روابطی سامان یافته است و چه حدی از آستانه تحمل در آن وجود دارد و لابد باید بپذیرد که این تغییر فضای بینابینی ارتباطی به برنامه کیانیان ندارد. لابد باید دلیل نخ نمای عدم یکنواختی و نیز مشغله های رحمانیان را برای عدم حضور در این برنامه بپذیرد .
این که تاثیر این عدم حضور چیست بماند.اما آنچه حایز اهمیت است این است که مدیران این شبکه و دست اندر کاران برنامه دو قدم مانده به صبح هنوز نمی دانند که در عصر ما که در آن به قول مک لوهان تمام جهان یک پیر فرزانه است بی صداقتی با مخاطبی که عموما دارای سطح تحصیلات و معلومات بالایی است چیزی جز افزایش قطر دیوار بی اعتمادی در پی ندارد .
آن وقت است که کارشناس و بیننده بر سر مهناز افشار به تفاهم می رسندتا حرفهای او را بشنوند و در زمانی ۴۵ دقیقه ای پی به عمق سینمای بدنه برده و از کلام و حرکاتش دریابند که ستاره های این سینما(بدنه) از چه حدی از سواد ومعلومات بهره مندند. هیچ خطری هم شبکه،برنامه و کارشناس را تهدید نمی کند.جز اینکه بیننده ای که از نیمه برنامه را می دید گمان می کرد دارد برنامه تلویزیونهای لس آنجلس نشین را می بیند...
بله... در برابر تزی که این برنامه آن را شکل داه قرار نیست آنتی تز« گشوده شدن راهی در برابر بسته شدن دری»* شکل بگیرد و لابد همچنان باید شاهد نازک و نازکتر شدن برنامه ی محترم دو قدم مانده به صبح از شبکه ی ۴ جان باشیم.

امیر علی جعفر آبادی

منبع : ماهنامه آدم برفی‌ها