همیشه پای یک سیمرغ در میان است

بهمن ماه برای تمامی آن هایی که سینمای ایران را دوست دارند، چه خود از اهالی سینما باشند و چه فقط علاقه مند و تماشاگر، ماه خوشایندی است، حتی اگر چند سالی باشد که جشنواره دیگر رونق گذشته را نداشته و تعداد فیلم ها و فیلمسازان شاخص آن هم کم و کم تر شود اما در مجموع جشنواره فیلم فجر هنوز با وجود برگزاری انواع و اقسام جشنواره های سینمایی، مهم ترین اتفاق و جشن و گردهمایی سینمایی است و همچنان در آن می توان به تماشای آثاری نشست که دوستشان داریم. امسال اما علاقه مندان فیلم های ایرانی جشنواره فیلم فجر به سبب تفکیک بخش های بین الملل و سینمای ایران از نیمه جشنواره و از روز ۱۷ بهمن به تماشای فیلم های ایرانی می نشینند. البته تعدادی از این فیلم ها به سبب شرکت در بخش های بین المللی طی چند روز گذشته به نمایش درآمد و کمی تکلیف ها را روشن کرد. اگرچه طی این مدت برنامه نمایش فیلم های ایرانی به دلیل نرسیدن به موقع فیلم ها دچار تغییرهای بسیار شد و تعدادی اصلا به نمایش در نیامد.طی چند روز گذشته خبرهای جسته و گریخته و مشاهدات نشان داد، جشنواره فیلم فجر با وجود نمایش چندین فیلم مطرح جهانی، گرمای همیشگی را نداشت، در واقع حرف و حدیث ها و گفت و شنود های جشنواره اغلب به فیلم های ایرانی برمی گردد و اساسا تنور جشنواره با این فیلم ها گرم می شود. فیلم های بخش مسابقه سینمای ایران را با هم مرور می کنیم.
محمدرضا اصلانی پس از سال ها دوری از عرصه کارگردانی فیلم بلند، سال گذشته فیلم آتش سبز را کلید زد، این فیلم سرنوشت افسانه ای دختری به نام ناردانه را حکایت می کند که در کودکی سروش ازدواجش با یک مرد مرده را می شنود و برای گریز از این سرنوشت خوف انگیز، ناخواسته گام در راهی دشوار می گذارد. عزت الله انتظامی، مهدی احمدی، مهتاب کرامتی، فرخ نعمتی، آهو خردمند و پگاه آهنگرانی بازیگران این فیلم هستند که به تهیه کنندگی قاسم قلی پور و با حمایت بنیاد سینمایی فارابی ساخته شده است. اصلانی برای انتخاب لوکیشن و فضاسازی این فیلم تاریخی وسواس های زیادی به خرج داد. آتش سبز از فیلم های ایرانی بخش بین الملل است و در روزهای گذشته به نمایش درآمد و نظرات متفاوتی درباره آن شنیده شد.
آواز گنجشک های مجید مجیدی که این روزها در تدارک مقدمات شرکت در بخش مسابقه آسیای جشنواره بین المللی برلین است، برخلاف فیلم قبلی این کارگردان بید مجنون که با حضور بازیگر مطرحی چون پرستویی ساخته شده و قصه عاطفی پیچیده ای داشت، بازیگر مطرحی ندارد اما همچون دیگر ساخته های مجیدی درباره تاثیر شرایط و موقعیت ها بر زندگی آدم هاست. کریم کارگر مزرعه پرورش شترمرغ است که در حاشیه شهر در خانه کوچکش زندگی خوبی دارد. حوادثی در مزرعه منجر به اخراج کریم از کار می شود. او برای انجام کاری به شهر می آید و در آن جا اتفاقاتی زندگی اش را دستخوش تغییر می کند. فیلم های پیشین مجیدی باران، بدوک، بچه های آسمان و رنگ خدا در جشنواره فیلم فجر همواره با استقبال روبه رو شده اند، باید منتظر ماند و دید آیا این اتفاق برای آواز گنجشک ها نیز تکرار می شود. آواز گنجشک ها قرار بود از فیلم های ایرانی بخش بین الملل باشد اما به سبب مقررات جشنواره برلین، فقط در بخش مسابقه سینمای ایران شرکت می کند.
آن مرد آمد، دومین ساخته حمید بهمنی و از فیلم های بخش مسابقه سینمای ایران است که موضوع آن درباره دفاع مقدس است. آخرین نبرد، اولین فیلم بلند بهمنی بود که در سال ۷۶ آن را ساخت. آن مرد آمد به مشکلات بعد از جنگ و اختلاف نسل ها می پردازد: «ابراهیم مجروح شیمیایی است. فاطمه، همسر او، خاطرات دوران جنگش را در پاورقی مجله ای چاپ می کند تا شاید دخترشان با خواندن آن ها به خانه برگردد.» در این فیلم، کورش تهامی، آتنه فقیه نصیری، جمشید هاشم پور و علی دهکردی ایفای نقش می کنند.
آرش معیریان با تدوین و ساخت فیلم کوتاه و آنونس سینما را آغاز کرد، احضارشدگان ششمین فیلم بلند اوست. از کارنامه معیریان چنین برمی آید که در اولین ساخته های خود بیش تر به جلب مخاطب عام نظر داشت اما دو فیلم آخر او قصه هایی خاص تر دارند به ویژه «آن که دریا می رود» که در جشنواره گذشته به نمایش درآمد و به جنگ و احوال آدم ها در این شرایط می پردازد و «احضار شدگان» داستان دو برادر است که در پی مرگ پدر و تقسیم ارث و میراث از یکدیگر فاصله گرفته اند. شهرام حقیقت دوست، زیبا بروفه و مهدی سلوکی از بازیگران این فیلم هستند.
رضا کریمی، از اولین ساخته اش عشق +۲، نشان داد به طرح سوء تفاهم هایی در بستر قصه های خانوادگی علاقه مند است، انعکاس سومین ساخته اوست که با فاصله ای هفت ساله با هزاران زن مثل من آن را کارگردانی کرده است. انعکاس درباره زن و شوهر جوانی است که در معرض آزمون سخت اثبات وفاداری قرار می گیرند، مهناز افشار، کامبیز دیرباز و حمید گودرزی در این فیلم بازی می کنند.
«نامه های باد» اولین ساخته علیرضا امینی وقتی به نمایش درآمد، سر و صداهای زیادی به پا کرد فیلم های بعدی او اما نتوانستند به اندازه فیلم اولش مورد توجه قرار گیرند. «استشهادی برای خدا» ششمین ساخته این کارگردان، درباره یک راهبان قدیمی قطار است که در روزهای پایانی زندگی اش، برای جبران اتفاقات گذشته به روستای زادگاه خود بازمی گردد. او درصدد تهیه استشهادی برای خداست تا آسوده بمیرد.جمشید هاشم پور بازیگر نام آشنای فیلم های حادثه ای که چند سالی است به بازی در نقش های متفاوت و خاص حتی اگر کوتاه باشند، روی آورده در این فیلم نقش آفرینی می کند.
سه گانه خسرو معصومی که سال ۸۱ با فیلم رسم عاشق کشی آغاز شد و سه سال بعد با جایی در دور دست ادامه پیدا کرد، با فیلم «باد در علفزار می پیچید»، کامل می شود.لوکیشن مشترک تمام این فیلم ها جنگل های شمال است و تم مشترک آن ها هم فقر خانواده و عشق های نا فرجام است، او در آخرین سه گانه خود زندگی شوکا را روایت می کند که به علت فقر خانواده مجبور شده به ازدواج با پسری عقب افتاده تن در دهد تا کمی از بار مالی خانواده کم شود اما جلیل، شاگرد خیاط، دل در گرو شوکا دارد. الناز شاکردوست، حسین عابدینی، رضا ناجی، جمال اجلالی، مائده طهماسبی و مهران رجبی بازیگران این فیلم هستند. باد در علفزار می پیچید، جایگزین آواز گنجشک ها در بخش بین الملل شد.
مدیرعامل خانه سینما سیدرضا میرکریمی با وجود تمامی مشغله های اجرایی فرصت یافت، به همین سادگی را مقابل دوربین ببرد، پنجمین ساخته او درباره مهندسی است که قصد شرکت در یک مسابقه بین المللی معماری را دارد. همسر او طاهره به دنبال آن است که محیط آرامی در خانه برایش ایجاد کند اما به خاطر سفر دخترشان و مجلس عروسی که در همسایگی آن ها در جریان است، طاهره با مشکلات زیادی روبه رو می شود. آن هایی که فیلم را طی روزهای گذشته در جشنواره دیده اند نظرهای متفاوتی را ابراز کرده اند که نقطه مشترک آن قوت کم تر این فیلم از ساخته قبلی میرکریمی خیلی دور، خیلی نزدیک است.
«پرچم های قلعه کاوه» چهارمین ساخته بلند محمد نوری زاد و دومین فیلم بلند او درباره تاریخ ایران باستان است، گویا نوری زاد پس از ساخت مجموعه تلویزیونی چهل سرباز که بازخوانی شاهنامه و تاریخ ایران است، به این موضوع بسیار علاقه مند شده است.
پرچم های قلعه کاوه درباره هجوم مغول ها است، آن ها شهر به شهر را ویران می کنند تا به قلعه ای می رسند که آهنگری با پسران خود در آن زندگی می کند. اهالی کوچ می کنند و می روند اما آهنگر و پسرانش می مانند و با مغول ها روبه رو می شوند، داوود رشیدی، بهزاد فراهانی، رضا صفایی پور، محمد صادقی و سیدشهاب الدین حسینی بازیگران این فیلم هستند.
«تولدی دیگر» در لبنان می گذرد و درباره مفقود شدن زنی در روزهای جنگ و تلاش همسرش برای یافتن اوست. این فیلم ششمین ساخته عباس رافعی است و بازیگران آن همه لبنانی هستند.
«هفت پرده» و شب های روشن، اولین و دومین فیلم بلند فرزاد موتمن مورد توجه بسیار منتقدان قرار گرفت، نوع قصه و روایت شب های روشن توانست اقبال عمومی را نیز به دست آورد، «باج خور» اما با وجود این که قصه ای سر راست تر داشت، نتوانست چندان موفق باشد. «جعبه موسیقی» آخرین ساخته او قصه ای نامتعارف دارد و درباره آشنایی پسربچه ای با یک فرشته است. رامبد جوان، نیکی کریمی و شاهرخ فروتنیان در این فیلم بازی می کنند.
«حس پنهان» اولین ساخته بلند مصطفی رزاق کریمی که بیش تر طی این سال ها در سینمای مستند فعال بوده است. این فیلم سال ۲۰۰۷ در جشنواره فیلم های آسیایی ژاپن به نمایش درآمد و عنوان برتر را به خود اختصاص داد. او که کارگردانی تیزر جشنواره امسال را برعهده دارد، خود را بیش تر فیلمسازی قصه گو می داند و برای اولین ساخته داستانی اش، قصه زوج جوانی را روایت می کند که روابطشان با ورود زنی جوان دچار تحول می شود. محمدرضا فروتن، مهتاب کرامتی و آتیلا پسیانی در این فیلم ایفای نقش می کنند.
در میان ابرها ساخته سیدروح الله حجازی، پس زمینه دفاع مقدس دارد و داستان فیلم در زمان جنگ دوم آمریکا و عراق می گذرد. الناز شاکردوست، یونس غزالی و رضا مختاری در این فیلم بازی می کنند.
بهمن فرمان آرا، کارگردان ۶۶ ساله سینمای ایران همچنان قبراق و سر حال فیلم می سازد. «خاک آشنا» هفتمین ساخته فرمان آراست که نقش اصلی آن را باز هم رضا کیانیان با موی سپید کرده بازی می کند. او در این فیلم نقاش و هنرمندی است که از هیاهوی مرکز به روستایی در کردستان پناه برده و سال ها است به خلق آثار خود مشغول است. ورود خواهرزاده جوان او به محیط روستا در کنار وقایعی که در محیط روستا رخ می دهد، باعث تغییری شگرف در زندگی نامدار می شود و او را وا می دارد که در شیوه زندگی خود بازنگری کند. بابک حمیدیان، مریم بوبانی، بیتا فرهی، رویا نونهالی و نیکو خردمند از دیگر بازیگران این فیلم هستند.
فرمان آرا از رکوردداران کسب سیمرغ در جشنواره فیلم فجر محسوب می شود و آثار او از جمله «بوی کافور عطر یاس» و «خانه ای روی آب» نه تنها سیمرغ بلورین بهترین فیلم را به خود اختصاص دادند، بلکه در رشته های مختلف از جمله بازیگری، نیز سیمرغ ها و تقدیرها را درو کردند.
موفقیت فیلم «باغ فردوس، پنج بعدازظهر»، در نمایش جشنواره ای اش توقع ها را از ساخته جدید سیامک شایقی با نام خواب زمستانی، بالاتر برده است. این فیلم قصه ای کاملا زنانه دارد و روایتگر مشکلات سه خواهر از سه نسل است که در کنار یکدیگر زندگی می کنند. فاطمه معتمدآریا که ۲۰ سال پیش در جهیزیه برای رباب، اولین ساخته شایقی بازی کرد، نقش خواهر نسل اولی این خانواده را برعهده دارد و لادن مستوفی و پگاه آهنگرانی دیگر خواهران هستند.
«ستایش» را کیانوش عیاری تهیه کرده است و به همین سبب از داوری مسابقه فیلم های اول جشنواره کناره گیری کرد. محمدرضا رحمانی پیش از کارگردانی این فیلم، تجربه بازی در فیلم های کارگردان های مطرحی چون رخشان بنی اعتماد، نادر ابراهیمی و تهمینه میلانی را داشته است. در ستایش حسن پورشیرازی، مریم کاویانی و حسین محجوب بازی می کنند و درباره زندگی دختری به نام ستایش است که ورود غریبه ای او را در چالشی ناخواسته قرار می دهد.
«سهم گم شده» اولین فیلم بلند حسن نجفی است که فعالیت در تئاتر و سینما و تلویزیون را در کارنامه خود دارد و دستیار کارگردانی را در کنار فیلمسازانی چون مجتبی راعی، مجید مجیدی و عبدالحسین برزیده تجربه کرده است. او که اهل آذربایجان است و فعال در عرصه های فرهنگی این استان برای اولین ساخته بلند خود قصه زنی به نام زینب را حکایت می کند که به همراه فرزندانش زندگی آرامی را می گذراند اما حادثه ای، خانواده را با شرایطی جدید مواجه می کند. بازیگران این فیلم اغلب اهل آذربایجان هستند.
سه گانه رسول صدرعاملی درباره مشکل های نسل جوان که با دختری با کفش های کتانی آغاز شد و با من ترانه پانزده سال دارم، ادامه پیدا کرد و دیشب باباتو دیدم آیدا پایان بخش آن بود، چه در نزد منتقدین و چه جشنواره و چه مردم با استقبال بسیار خوبی روبه رو شد و در مجامع بین المللی هم مطرح شد. گمان می رفت، بعد از این موفقیت ها او این مضمون را رها نکند اما صدر عاملی به مشهد رفت تا این بار روایتگر روابط انسانی و مشکلات اجتماعی زائرانی از نسل ها و اقشار مختلف جامعه باشد. مجموعه شهری که دوست می داریم، از فیلم های ۹۰ دقیقه ای با داستان های مستقل اما با مضمون مشترک ورود و خروج زائران به شهر مشهد و ماجراهای مرتبط با سفر آن هاست، دو قسمت از این مجموعه با نام های هرشب تنهایی و شب در بخش های مسابقه و خارج از مسابقه سینما ایران به نمایش در می آید. در این فیلم ها بازیگرانی چون عزت الله انتظامی، خسرو شکیبایی، امین حیایی، لیلا حاتمی، حامد بهداد و... بازی می کنند.
مانی حقیقی، اولین فیلم بلند سینمایی خود را در سال ۸۱ به نام «آبادان» ساخت. «کارگران مشغول کارند»، دومین فیلم بلند سینمایی اوست و نگارش فیلمنامه «چهارشنبه سوری» به کارگردانی اصغر فرهادی از دیگر فعالیت های سینمایی اش به شمار می آید. او و فرهادی بعد از موفقیت چهارشنبه سوری در پی ادامه همکاری بودند که قرعه به نام «کنعان» افتاد که طرح اولیه آن از یک داستان کوتاه نوشته آلیس مونرو گرفته شده است. حقیقی در فیلم هایش اغلب نقش ها را به بازیگران سرشناس می سپارد. در کنعان نیز بازیگران نام آشنایی چون محمدرضا فروتن، بهرام رادان، ترانه علیدوستی و افسانه بایگان حضور دارند و داستان آن درباره مینا و مرتضی است که پس از دو سال زندگی مشترک قصد جدایی از یکدیگر را دارند اما بازگشت آذر خواهر بزرگ تر مینا و حضور علی دوست قدیمی مرتضی تصمیم آن ها را دچار تزلزل می کند.
اکبر خواجویی را بیش تر با مجموعه های تلویزیونی پرمخاطبی چون «پدرسالار» می شناسیم، او پس از ۱۶ سال «محیا» را مقابل دوربین برده است. قصه فیلم درباره علاقه مندی دختر و پسری به یکدیگر است که با موانع و مشکل هایی همراه می شود. شهاب حسینی، الهام حمیدی، برزو ارجمند و آزیتا حاجیان در این فیلم بازی می کنند.
ابراهیم فروزش بعد از ۱۸ سال دوری از عرصه کارگردانی سینمای داستانی و بلند، امسال دو فیلم ساخت، « هامون و دریا» که در بخش مسابقه جشنواره به نمایش در می آید و دوست داشتن. هردو این فیلم ها در ادامه دغدغه های فروزش است و بار اصلی قصه را نوجوانان بر دوش می کشند، اگرچه قصه یکی در دل کویر می گذرد و با موسیقی عجین است و دیگری کاملا شهری است و درباره مشکل های کودکان معلول ذهنی. تهیه کنندگی هامون و دریا همانند دیگر ساخته های فروزش با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. این فیلم داستان دوتار نواز نوجوانی است که به همراه مادربزرگش در روستایی زندگی می کند و بین او و دختر عمویش دریا عشقی، فرازمینی جاری است تا این که بیماری دریا (دختر قالیباف روستایی) هامون و تعدادی از نوجوانان روستا را به کویر می کشاند تا آن ها با گذر از آن مسیر پر خطر برای دریا، دارو تهیه کنند و عشق واقعی این دو دلباخته معنا پیدا کند.
فروزش که در اغلب فیلم هایش نا بازیگران حضور دارند، در این فیلم هم با بازیگران بومی و محلی همکاری کرده است.
«همیشه پای یک زن در میان است»، نام نه چندان متعارف آخرین ساخته کمال تبریزی است که به سبب مضمون طنزآمیز آن خاطره فیلم هایی چون «لیلی با من است» و «مارمولک» را در اذهان زنده می کند.البته این فیلم به جز مضمون از لحاظ بازیگری هم قابل تامل است، رضا کیانیان را در این فیلم با چهره ای باز هم متفاوت می بینیم، حبیب رضایی هم که در بازنویسی فیلمنامه این فیلم همکاری داشته و انتخاب بازیگر آن هم برعهده او بوده، با شمایلی کاملا تازه نقش آفرینی می کند، مهران مدیری هم که تاکنون چندان در سینما پرکار نبوده، در این فیلم بازی می کند.

منبع : روزنامه سرمایه