قاعدگی ، پریود ، عادت ماهانه

اسم های متفاوتی داره . اما درد مشترک همه خانم هاست .
بانوان در سنین باروری به‌طور طبیعی، هر ۲۸ روز (این عدد می‌تواند ۷ روز بیشتر یا کمتر از این هم باشد)، ۲ تا ۷ روز دچار خونریزی می‌شوند (در این مقاله دوره ۲۸ روزه را در دوره قاعدگی و روزهای خونریزی را زمان عادت ماهانه می‌نامیم.) در هر عادت ماهانه طبیعی روزانه حدود ۵ قاشق سوپ‌خوری ۲۰(ر۴۰ میلی‌لیتر) خون و ترشحات خارج شده و کمتر از ۸ نوار بهداشتی خیس می‌شود. معمولا شدت خونریزی دو روز است. چرا خونریزی؟
در تخمدان میلیون‌ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو‌ل‌های اطرافش، مجموعه‌ای به‌نام فولیکول را شکل می‌دهد. این فولیکول‌ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به‌نام هیپوفیز قرار دارند.
۰ یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، می‌توان به سه مرحله تقسیم نمود:
۱) مرحله رشد
۲) مرحله ترشحی
۳) مرحله تخریب
در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک‌گذاری است، فولیکول‌های تخمدان تحت‌تاثیر ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید می‌نمایند. استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می‌شود. در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمدان‌ها رها می‌شود. پس از رها شدن تخمک، سلول‌های باقی‌مانده فولیکول (که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده می‌شوند) تغییر کرده و شروع به ترشح هورمونی به‌نام پروژسترون می‌نمایند. هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می‌شود. بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز می‌شود.
در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود، در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش‌های پیچیده‌ای مانع از بین رفتن جسم زرد می‌شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می‌رود. در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکه‌تکه فرو می‌ریزد. این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی عادت ماهیانه است.
● علل خونریزی غیرطبیعی
در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی دچار اختلال می‌شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره‌های آن نامنظم باشند. دوره قاعدگی از وضعیت سلامت سایر ارگان‌ها نیز تاثیرمی‌پذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماری‌های دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از بیماری‌های ارگان‌های دیگر نیز می‌توانند خونریزی غیرطبیعی رحمی ایجاد نمایند. اما شایع‌ترین علل خونریزی غیرطبیعی مربوط به دستگاه تناسلی، اینها هستند:
۱) حاملگی
شایع‌ترین علت به‌هم خوردن نظم عادت ماهیانه در زنان در سنین باروری ۱۸-۴۰( سال)، حاملگی و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگی خارج رحمی است. بسیاری از زنان در چند ماه اول حاملگی طبیعی، دچار خونریزی می‌شوند. بنابراین بسیار مهم است که در زنانی که تماس جنسی داشته‌اند، حتی اگر <مطمئن> هستند که حامله نیستند، تست حاملگی انجام شده و حاملگی به عنوان شایع‌ترین علت خونریزی غیرطبیعی، رد شود.
۲) مشکلات مربوط به تخمک‌گذاری
لزوما در تمام دوره‌های قاعدگی، تخمک‌گذاری اتفاق نمی‌افتد. در سال‌های ابتدای بلوغ و در سال‌های نزدیک به یائسگی و حتی در اثر استرس‌هایی مثل مسافرت یا تغییر شغل، شیوع دوره‌های فاقد تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد. در دو سال اول شروع قاعدگی ، ۸۵ درصد دوره‌های قاعدگی فاقد تخمک‌گذاریند، در حالی که پس از ۶ سال از شروع قاعدگی این عدد به ۲۰ درصد می‌رسد. در روز ۱۴ قاعدگی در صورتی که تخمک‌گذاری انجام نشود، جسم زرد که تولیدکننده هورمون پروژسترون است، ایجاد نخواهد شد؛ بنابراین تخمدان به تولید استروژن ادامه داده و لایه داخلی رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. در اثر این ازدیاد رشد، دوره قاعدگی طولانی شده و خونریزی نامنظم و لکه‌بینی ایجاد خواهد شد. این امر می‌تواند زمینه را برای ایجاد پولیپ و سرطان رحم فراهم نماید.
گرچه، در ابتدا و انتهای دوران باروری، عدم تخمک‌گذاری به‌طور شایع اتفاق می‌افتد، اما بیماری‌هایی مثل تخمدان پلی‌کیستیک و اختلالات تیرویید نیز می‌توانند آن را ایجاد نمایند.
۳) مشکلات رحمی
عفونت‌ها، تومورهای بدخیم و خوش‌خیم رحمی نیز ‌می‌توانند خونریزی ایجاد نمایند. برخی از این ضایعات بسیار شایع هستند، به‌طور مثال میوم که توموری خوش‌خیم است در ۳۰ درصد زنان دیده می‌شود. این ضایعات همیشه منجر به خونریزی نمی‌شوند و ممکن است فرد علی‌رغم ابتلا به آنها دچار خونریزی نشود.
ضخیم‌شدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانم‌های ۴۰-۵۰ سال است. ضخیم شدن لایه داخلی رحم، هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در آینده محسوب می‌شود. احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد می‌شود، بنابراین بسیار مهم است که در زنان بالای ۴۰ سال مطمئن شویم که علت خونریزی، سرطان نیست.
سرطان تنها علت خونریزی غیرطبیعی نبوده و هر خونریزی به معنی سرطان نیست. بنابراین اگر به اختلالات قاعدگی دچار شدید، افکار مزاحم را از خود دور نموده و از تفسیرهای عجولانه بپرهیزید، اما به هیچ وجه در مراجعه به پزشک سهل‌انگاری نکنید.
گاهی وقت‌ها هم در اثر عواملی مثل آی.یو.دی، رحم دچار جراحت شده و خونریزی می‌کند. خونریزی خفیف ناشی از آی.یو.دی طبیعی است و درمانی نیاز ندارد، اما خونریزی‌های شدید باید حتما مورد توجه قرار گیرند.
۴) سایر علل‌
در زنان پس از یائسگی، یکی از علل مهمی که باید به‌خاطر داشت، خشک بودن دیواره واژن به علت فقدان استروژن پس از یائسگی است که این امر موجب خونریزی پس از تماس جنسی می‌شود.
داروهایی که جلوی انعقاد را می‌گیرند و اختلالات غددی مثل اختلالات تیرویید نیز می‌توانند موجب خونریزی غیرطبیعی رحمی شوند.
● وقتی مراجعه به پزشک ضروری است
خونریزی غیرطبیعی مسئله بسیار مهمی است و با رویت آن باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که فقط دچار خونریزی غیرطبیعی شده‌اید، می‌توانید در مطب تحت معاینه و معالجه قرار گیرید. اما اگر علایمی مثل سبکی‌سر، شکم‌درد شدید و تب نیز همراه خونریزی وجود داشته باشد، بهتر است به اوراژنس بیمارستان مراجعه کنید.
‌معمولاً پزشکان سعی می‌کنند به کمک تاریخچه‌ای که شما از بیماری‌ها و حالات گذشته خود در اختیار آنها قرار می‌دهید و معاینات و آزمایش‌هایی که درخواست می‌کنند، علت خونریزی شما را از میان علت‌های ذکر شده بیابند. پزشکان علاقمندند، جهت یافتن علت خونریزی، اطلاعات کاملی در مورد زمان و میزان خونریزی و دفعات تکرار آن، آخرین دوره طبیعی، حاملگی قبلی، آخرین تماس جنسی، روش‌های پیشگیری از بارداری و داروهای مورد استفاده شما داشته باشند.
به خاطر داشته باشید که ممکن است در ویزیت اول تشخیص دقیق بیماری میسر نشود و به چندین نوبت مراجعه نیاز باشد.
● مراقب خود باشید
▪ ابتدا مطمئن شوید که منشا‡ خونریزی، دستگاه تناسلی است و از مقعد یا دستگاه ادراری نیست. برای این کار می‌توانید از تامپون استفاده نمایید.
▪ در صورتی که خونریزیتان زیاد است، در بستر استراحت کنید.
▪ تعداد تامپون‌های مصرف شده و یا نوار بهداشتی‌های استفاده شده را حتماً بشمرید؛ تعداد آنها به پزشک کمک می‌کند تا تخمینی از میزان خونریزی شما داشته باشد.
▪ آسپرین نخورید، چرا که زمان خونریزیتان را طولانی می‌کند.
● درمان
نوع درمان وابسته به علت خونریزی است و در هر مورد جداگانه تصمیم گرفته می‌شود.
در مواردی که اختلالات هورمونی علت خونریزی غیرطبیعی رحمی باشند، معمولاً از داروهای هورمونی مثل قرص‌های پیشگیری از بارداری جهت درمان استفاده می‌شود.
اگرچه خود این قرص‌ها نیز از علل خونریزی غیرطبیعی هستند اما در مواردی خاص، درمان موثری علیه آن محسوب می‌گردند.
با شروع درمان دارویی در مواردی که بی‌نظمی‌های هورمونی عامل خونریزی هستند، معمولا پس از چند ماه، دوره‌های قاعدگی‌منظم می‌شوند؛ در صورت عدم پاسخ به این درمان، حتماً مجدداً به پزشک خود مراجعه کنید، تا سایر علل خونریزی مورد بررسی قرار گیرند.
به‌خاطر داشته باشید که تغییرات عادت ماهانه مسئله‌ای بسیار پراهمیت است و ممکن است نادیده گرفتن آن هزینه بسیار سنگینی درپی داشته باشد.

منبع : سایت ۷ تیر