ارتفاعات و قله‌ها ، استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی به لحاظ ویژگی توپوگرافیك از جمله مناطقی است كه ارتفاعات و قلل متعددی دارد. ارتفاعات فوق ضمن اینكه در تغییرات آب و هوایی منطقه تأثیر مستقیم و به سزایی دارند، از زیبایی شگفت‌آور طبیعی نیز برخوردار هستند.
برخی از این مرتفعات از ییلاق‌های زیبا و خوش آب و هوای كشور به حساب می‌آیند. از جمله این مناطق می‌توان به دامنه‌‌های شرقی آرارات پیرامون ماكو، سیه‌چشمه، سردشت و ... اشاره كرد. منطقه ترگه‌ور و مرگه‌ور كه در 13 كیلومتری غرب ارومیه واقع شده است و تا كوه‌های سرحدی ایران، تركیه و عراق امتداد می‌یابد نیز یكی از این نواحی منحصر به فرد ییلاقی در تابستان می‌باشد و به لحاظ پربرف بودن در زمستان مناسب اسكی است. وسعت این ناحیه از شمال به جنوب 50 الی 60 كیلومتر و از شرق به غرب در حدود 20 كیلومتر می‌باشد. ارتفاع این ناحیه از سطح دریا 600 الی 700 متر و در نتیجه دارای آب و هوای ییلاقی بسیار لطیف و سالمی است.
ارتفاعات آذربایجان از نظر قابلیت و نوع استفاده به چهار دسته تقسیم می‌شوند :
یكم - كوه‌های لخت سنگی كه به علت تخریب و فرسایش شدید با پوشش خاكی كم و یا فاقد پوشش خاكی می‌باشند. این نوع ارتفاعات به دلایل متعدد از جمله حفاظت حوزه‌های آبخیز باید مورد كنترل و بهسازی لازم قرار گیرند. وسعت تقریبی آنها در حدود 300‚74 هكتار است.
دوم - كوه‌های مرتفعی كه مشتمل بر ارتفاعات مرتعی دائم و فصلی و از نظر پوشش خاكی دارای وضعیت متوسط نسبتاً عمیق با پوشش گیاهی مناسب است وسعت تقریبی این اراضی در حدود 900‚612‚1 هكتار است.
سوم - كوهستان‌های جنگلی طبیعی كه عمدتاً در منطقه سردشت و قسمتی از پیرانشهر در جهت مرزی ایران و عراق قرار گرفته و یكی از منابع طبیعی ارزشمند اقتصادی و توریستی به حساب می‌آید. وسعت این كوهستان‌های جنگلی در حدود 500‚16 هكتار است.
چهارم - كوهستان‌های مارنی گچ و نمك كه مواد تشكیل دهنده سنگ مادر آنها مارن‌های رنگین گچی - نمكی است و به علت قابلیت فرسایش شدید، خطری جدی برای اكولوژی محسوب می‌شود كه باید مورد حفاظت و كنترل دقیق قرار گیرد. وسعت تقریبی این نوع ارتفاعات در حدود 000‚66 هكتار است.
مهمترین قله‌های ارتفاعات آذربایجان غربی از دره رودخانه ارس تا دره رودخانه گدار قرار دارد كه به طول 314 كیلومتر و عرض حداقل 25 كیلومتر (در غرب سلماس) و حداكثر 80 كیلومتر (در شمال خوی) و به طور متوسط 50 كیلومتر كشیده شده است و مساحتی معادل 200‚15 كیلومترمربع را در بر می‌گیرد.
حدود 30 قله از طرف فدراسیون كوهنوردی و اسكی مناسب تشخیص داده شده است كه اكثر آنها دارای جاذبه‌های طبیعی مانند چشمه، آبشار، یخچال و غار هستند. مهمترین این قله‌ها عبارتند از : شیدان 3555، سه‌سو 3000، ستاره‌لوند 2800، یربهار 2800، خلیل 3100، سه‌كچه 3000، دالاپر 3380، بورسینا 3480، مرگ زیاره 3280، ماه داغی 2850 و نادر 2000 متر ارتفاع.