گذری به هند - A Passage To India

سال تولید : ۱۹۸۴
کشور تولیدکننده : انگلستان
محصول : جان برابورن و ریچارد گودوین
کارگردان : دیوید لین، برمبنای رمانی نوشته ا. م. فورستر و نمایش‌نامه‌ای نوشته سانتا رامی رائو.
فیلمنامه‌نویس : دیوید لین، برمبنای رمانی نوشته ا. م. فورستر و نمایش‌نامه‌ای نوشته سانتا رامی رائو.
فیلمبردار : ارنست دی
آهنگساز(موسیقی متن) : موریس ژار
هنرپیشگان : جودی دیویس، ویکتور بانرجی، پگی اشکرافت، جیمز فاکس، الک گینس، نایجل هاورز، ریچارد ویلسن، مایکل کالور، سعید جعفری، ساندرا هوتس و رشید کاراپیت.
نوع فیلم : رنگی، ۱۶۳ دقیقه.


هند، دهه 1920. «خانم مور» (اشکرافت) از انگلستان آمده تا پسرش، «رانی» (هاورز)، قاضی دادگاه پخش چاندراپور، را ببیند؛ و عروس آینده‌اش «آدلا» (دیویس) هم همراهش است. «آقای فیلدینگ» (فاکس) مدیر کالج دولتی، این دو خانم را با «دکتر عزیز» (بانرجی) آشنا می‌کند؛ جراح مسلمانی که «خانم مور» قبلاً او را در مسجدی ملاقات کرده‌ است. «دکتر عزیز» آنان را به پیکنیک در غارهای مارابار - یکی از جاهای دیدنی منطقه - دعوت می‌کند. «آدلا» که از بی‌اعتمادی «رانی» نسبت به هندی‌ها خوشش نیامده با او برخورد سردی می‌کند. ولی پس از پرسه زدن در معبدی که میمون‌های مهاجم تسخیرش کرده‌اند، نامزدی‌شان تجدید می‌شود. وقتی «آقای فیلدینگ» - که نقش حامی آنان را به‌عهده گرفته به قطار «عزیز» و کاروان خدمت‌کارانش که به سوی غارهای مارابار می‌رود، نمی‌رسد «خانم مور» و «آدلا» اهمیتی نمی‌دهند. «فیلدینگ» بالاخره زمانی می‌رسد که «آدلا» - که به‌تنهائی به یکی از غارهای مرتفع رفته بوده و تجربه‌ائی وحشتناک داشته - با اتوموبیل یکی از دوستان با چاندراپور برگشته است. در بازگشت، «عزیز» به دستور «آقای مک‌برآید» (کالور) - بازرس پلیس - به اتهام حمله و دست‌درازی به «آدلا» بازداشت می‌شود. «خانم مور» گرچه به بیگاناهی عزیز ایمان دارد، اما در این ماجرا دخالتی نمی‌کند، و وقتی جراح بیچاره را به دادگاه - به ریاست جانشین «رانی»، «آقای داس» (کاراپیت) - می‌آورند، «خانم مور» از هند رفته است. «خانم مور» یک سفر دریائی می‌میرد و «آدلا» به جایگاه شوهود می‌رود «عزیز» آزاد می‌شود. با وجود دوستی «آدلا» با «آقای فیلدینگ»، انگلیسی‌ها در مقابل «آدلا» جبهه می‌گیرند. تا این که او هم بالاخره از هند می‌رود. «عزیز» هم در یکی از استان‌ها به کاری مشغول می‌شود. و با «فیلدینگ» نیز آشتی می‌کنند. که اکنون با دختر «خانم مور»، «استلا» (پوتس)، ازدواج کرده و رفتار سرد اولیه «عزیز» با او به‌ این دلیل بوده که فکر می‌کرده دوستش در واقع با «آدلا» ازدواج کرده است.
* گذری به هند فیلم عظیم و با شکوهی است با صحنه‌پردازی‌های چشم‌گیر. موسیقی ژار و فیلم‌برداری دی حس شکوه را تمام و کمال خلق می‌کنند. فیلم شاخص نوعی از فیلم‌سازی است که لین شهرتش را از آن به‌دست آورده بود. در مقابل، رمان فورستر درباره رویدادهای حماسی و پس‌زمینه‌های زیبا نیست. هند فورستر مایه ناامیدی و سرخودگی «ارباب»های انگلیسی است و غارهای مارابا در واقع مکانی پیش پا افتاده و ملال‌انگیز است لین می‌خواهد به این دست‌مایه جلا بدهد با این حال انگلیسی‌های فیلم تخت و قراردادی‌اند، او به طنز فورستر توجه‌ائی ندارد و نمی‌تواند - گذشته از «عزیز» - به‌ هندی‌های تحصیل کرده تشخص یا هویتی ببخشد. (در ناتوانی او همین بحث که گماردن گینس در نقش «پرفوسورگادبود»، وجدان آگاه داستان سعی کرده خیال خود را راحت کند و کلیشه قدیمی سینمائی درباره هندی خردمند متوسل شود). لیند در این آخرین ساخته‌اش، به تمامی خود وقف تخیلات درهم یک زن جوان انگلیسی می‌کند و از دیگر امتیازهای اصلی رمان غاقل می‌ماند. او که به تجدید از چشم‌اندازها دل بسته بود، نتوانست دریابد که رمان فورستر درباره گستره خالی و همزمان یأس‌انگیز و رعد آور چشم‌انداز هند است.