هنر زنده ماندن

●قبل از وقوع زلزله
تا به حال مطالب بسیار زیادی را درباره اینکه چگونه خود را برای زلزله آماده کنیم دیده و خوانده اید. متاسفانه بسیاری از این مطالب ترجمه ای صرف از بخشی از متون آموزشی است که در کشورهای پیشرفته همچون امریکا و ژاپن در اختیار مردم آن کشورها قرار میگیرد ؛ این آموزشها با آنکه بسیار تخصصی میباشد اما بدلیل آنکه شرایط و نیز سطح ایمنی ساختمانها در کشورهای مذکور با سطوح ایمنی و نحوه اجرایی ساختمان سازی در کلان شهر ها ما خصوصا تهران هماهنگی ندارد ؛ لذا قابلیت اجرائی آن بسیار محدود و گاه غیر ممکن است . در این خصوص گروه امداد و نجات موج پیشرو اقدام به تهیه دستور العمل جامعی برای مردم ایران نموده است که هموطنان عزیزمان بتوانند با آشنایی مقدماتی با زلزله و نیز بحرانهای پس از آن در ایران ؛ خود را برای رویارویی با زلزله آماده سازند. بی گمان تلاش ما برای این است که این دستورالعملها هر دوره کاملتر شده و در هر سال بصورت کتابچه ای با اطلاعات جدیدتر با آخرین پژوهشهای بعمل آمده ؛ به روز رسانی و در اختیار شما هموطن گرامی قرار بگیرد. - آشنایی با علائم وقوع زلزله همواره وقوع زلزله با یکسری علائم هشدار دهنده همراه است که در صورت توجه به چنین علائمی می توانیم از خسارات جانی و مالی که زلزله همواره بر جای می گذارد به میزان قابل ملاحظه ای بکاهیم . ما در اولین گام سعی داریم شما را با بخشی از این علائم که غیر تخصصی بوده و هر هرکدام از ما می تواند انرا شناسایی نماید اشنا نماییم
●قسمت اول پیش نشانگرها
▪گاه حرکت گسلها موجب می گردد که در لایه های از زمین که سفره های آب زیر زمینی را در خود نگه میدارند شکستهایی ایجاد گردد که در اثر آن گاه دو یا چند سفره آب زیر زمینی با همدیگر ارتباط برقرار میکنند در این حالت بروز اتفاقات زیر را شاهد خواهیم بود
۱-دمای آب چشمه ها و قنوات و چاهها كاهش و یا افزایش ناگهانی پیدا میكند
۲چاهها و قنوات از نظر طعم ومزه دچار تغییراتی محسوس میگردد
۳-در حجم و مقدار آب دهی قنوات ؛چشمه ها و سطح آب در چاهها فزایش و یا كاهش محسوسی بوجود میاید
▪پیش از وقوع زلزله های ادواری شكافهایی در سنگها و پوسته زمین به وجود می آید كه همگی در جهت خاصی هستند و بعد از وقوع زلزله شكافهای حاصل از زمین لرزه دقیقا در امتداد شكافهای قبل از وقوع آن امتداد میابد لذا توجه به شکافهای ناگهانی که طی چند دقیقه تا چند روز در سطح زمین خصوصا در مناطقی که بروی گسل های فعال قرار دارند بوجود میاید میتواند به پیش بینی زلزله کمک فراوانی نماید . در زلزله بم گزارشاتی از صداهای عجیب که از زمین شنیده میشده است موید این مطلب میباشد که صدای ایجاد ترکها حتی در اعماق زمین گاه همچون بم قابل شنیدن بوده و میتواند قبل از حدوث زلزله بعنوان یک پیش نشانگر مهم مورد توجه باید قرار بگیرد
▪معمولا حیوانات قادر به درک امواج P هستند این امواج که تنها در جامدات منتقل می گردند دارای سرعت بیشتری نسبت به امواج دیگر بوده و لذا این امواج چند ثانیه زودتر از امواج مخرب زلزله که به آن امواج S میگوئیم به ما میرسند و این امواج معمولا بروی حیوانات تاثیر بیشتری داشته لذا حیوانات قبل از وقوع زلزله بطور غریزی از خود در برابر درک این امواج یکسری واکنش خاص نشان میدهند این رفتارها در حیوانات اهلی همچون خر و الاغ و خرگوش فرار به سوی سر بالایی میباشد . آنان هیچگاه به سمت سراشیبی حركت نمیكنند و در ماهی ها مرگ گروهی و بی دلیل و در پرندگان اهلی همچون اردك و غاز كه در مسیر تابش امواج ماوراء صوت قرار گرفته اند سوختگی در امحا و احشای داخلی و مرگ گزارش شده است .حیواناتی كه در منزل نگهداری میشوند همچون سگها ، به شدت پارس میكنند و مضطرب میگردند و گربه های خانگی با جمع كردن بدن به صورت گلوله و یا انداختن خود در داخل ظرفهای گود همچون سطل آشغال رفلكس نشان میدهند .
▪در خصوص علائم غیر طبیعی همچون مشاهده شدن اشیاء نورانی در شبهای قبل از زلزله نیز گزارشات زیادی دریافت شده این اشیاء در جهت جنوب حركت كرده و به ناگهان به سمت شرق تغییر مسیر میدهند * ( * ) (هرچند این چنین علائمی هنوز در هیچ مجمع علمی مورد تائید واقع نگردیده است اما با توجه به تکرار آن در ایران توجه به آن به نظر مولف الزامی میباشد . برای اطلاعات جامع تر در خصوص مشاهده نورهای غیر طبیعی قبل از وقوع زلزله میتوانید به روزنامه ایران به تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۸۲ در صفحه ۴ مراجعه فرمائید. )
● قسمت دوم نشانگرها یا علائم منتهی به زلزله
پس از آشنایی با پیش نشانگرها میرسیم به علام منتهی به وقوع زلزله که در حقیقت این علائم با ورود موج اصلی ( s ) زلزله به منطقه ؛ مشاهده میگردد و همواره پس از مشاهده آنها تنها چند ثانیه وقت برای شما باقی است که شاید با پناه بردن به زیر یک میز محکم یا کنجی از اطاق یا نقطه ای امن بتوانید جان خود را نجات دهید . شاهدان زیادی پس از زلزله گفته اند كه در آغاز زلزله با صدایی عجیب روبرو شده اند. بله درست است در ابتدا معمولا صدای نامتعارف شنیده میگردد ، در زلزله های بزرگ ابتدا صدای عجیبی همچون زوزه باد و حركت درختان و برگها و سپس صدای ضعیف شیشه های منزل شنیده میشود و به سرعت لرزش های اولیه که معمولا با شدت بالا نیستند آغاز میگردد و پس از آن موج اصلی با مدت زمان چند ثانیه ای و پس از آن پس لرزه هایی با شدت پائین و سپس اتمام زلزله ! عزیزان من گاهی این چند لحظه ، چند دقیقه و حتی همچون بم چند ساعت است ، به صورتی كه خود پیش لرزه ها را ما با زلزله اصلی اشتباه میگیریم ، بم در ساعات پایانی شب دو بار لرزیده بود اما عزیزان ما یا با بی توجه به آن در منازل خود خوابیدند و یا چند ساعتی را که سرمای بیرون به آنها امکان تحمل داده بود را در حیاطها ماندند و به داخل باز گشته ، خوابیدند ! ..... پس اول از همه اگر زلزله کوچکی را تجربه کردید فراموش نکنید که ممکن است موج اصلی در راه باشد مکان های امن خانه را که برایتان توضیح خواهم داد برای استراحت در نظر بگیرید حتما با هوشیاری بخوابید اگر امکان خوابیدن در حیاط را دارید به عنوان یک تفریح هم شده شبی را با عزیزانتان در حیاط بیدار بمانید البته توجه كنید كه از آوار دیوارهای حیاط و خود ساختمان ایمن باشید .
آنچه برای مقابله با زلزله بدان نیاز داریم
●ایمن سازی سازه ای و غیر سازی
الف - ایمن سازی سازه و بنا ساختمانی که در آن زندگی میکنیم از طراحی تا اجرای آن میبایست تابع اصول مهندسی ساختمان بوده و در تمامی مراحل اجرای آن از نیروهای متخصص استفاده گردد و بر نحوه اجرای آن نیز همواره نظارتی دقیق توسط مهندسان ناظر تایید صلاحیت شده صورت بگیرد . متاسفانه اغلب ما در منازلی زندگی میکنیم که خود بر نحوه طراحی و اجرای آن نظارتی نداشته و از میزان ایمنی آن در برابر زلزله آگاه نیستیم . گاهی ما با برداشت دیوارها برای بازسازی منزل قدیمی خود و یا باز نمودن پنجره ایی در دهانه هایی که بادبندها در آن اجرا شده است ناخواسته به تضعیف سازه خود اقدام میکنیم . ایمن سازی یعنی مشخص نمودن نقاط ضعف یك ساختمان اجرا شده در طراحی واجرا و رفع آن که این كار با توجه به پیچیدگی و تخصصی بودن آن باید توسط نیروهایی كه دارای تخصص ویژه در مهندسی سازه و زلزله هستند انجام بگیرد. برای تعیین میزان ایمنی اینگونه ساختمانها بحثی بنام ایمن سازی سازه و بنا همواره مطرح بوده و کارشناسان خاص خود را دارا میباشد . كارشناسان این رشته قادرند پس از بازدید از ساختمان برای ایمن سازی منازل شما طرحهای مربوطه را ارائه كنند . برای آشنایی با نحوه عملكرد این گروه به بخش ایمن سازی سایت EHRSI.com مراجعه كنید .
ب - ایمن سازی غیر سازه ای
( ایمن سازی دكوراسیون و لوازم داخلی منزل) در صورتی كه منزل شما در برابر زلزله دوام بیاورد ، ممكن است لوازم و دكوراسیون منزل موجب صدمه به اعضاء خانواده شما گردد پس ایمن سازی در داخل منزل را به همان اندازه ساخت خانه جدی بگیرید !
۱.تمام تابلو ها را به دیوار مهار کنید و از نصب تابلو بالای مکان خواب خود و فرزندانتان خودداری کنید
۲.کتابخانه . کمد لباس . ساعت دیواری ، کامپیوتر و هر چیزی که با سقوط آن موجب صدمه زدن به کودکتان میگردد را مهار و از مکان خواب او دور کنید
۳.تخت خواب را در کنار پنچره خصوصاً پنجره های بدون پرده های کلفت قرار ندهید، شیشه های شكسته میتواند صدمات جبران ناپذیری به خانواده شما وارد كند ، فراموش نكنید كه مشكلات زلزله با پایان حركت زمین ، تازه آغاز می گردد . بر چسبهایی اکنون در ایران وجود دارد که میتواند ایمنی شیشه منزل شما را تضمین کند .
۴.میز توالت همسرتان را در مسیر خروج از اطاق خواب قرار ندهید .
۵.نحوه قطع جریانهای آب و برق و شوفاژ و گاز را به اعضای خانواده آموزش دهید تا در صورت عدم حضور شما هم بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند .
۶.پس از پایان زلزله به دقت شیر های اصلی گاز را قطع كرده و بسیار دقت كنید كه موجب آتش سوزی نگردید ، یك جرقه می تواند خطر ساز باشد ، روشن كردن چراغ اطاق یا روشن كردن یك كبریت برای روشنایی میتواند خسارت جبران ناپذیری را در پی داشته باشد ، در صورت روبرو شدن با آتش سوزی فراموش نكنید كه به همان اندازه كه خود آتش میتواند خطرناك باشد دود نیز میتواند موجب خفگی شما گردد . در صورتی كه با دود ناشی از آتش سوزی روبرو شدید تا میتوانید در سطوح پایین زمین حركت كنید تا كمتر مواد سمی را استنشاق كنید . به این منظور چهار دست و پا برروی زمین حرکت کنید و یا اگر مجبور شدید سینه خیز بروید اما تا جایی که امکان دارد گازهای ایجاد شده را استنشاق نکنید . برای عبور از یک دیواره آتش استفاده از یک پتوی خیس در اولویت میباشد در صورت عدم دسترسی ، لباس خود را به شرط آنکه نایلونی ( از جنس مواد و پشم شیشه ) نباشد خیس کرده بر روی سر خود بکشید و از آتش عبور کنید .
۷.اگر در منزل آبگرمكن دارید آنرا حتما به دیوار مهار كنید، سوختگی كم از آوار نیست.●آشنایی اولیه با بحران پیش رو
اکنون که با علائم زلزله و نیز نحوه ایمن سازی سازه ای و غیر سازه ای آشنا شده اید نوبت به آشنایی با نحوه عملکرد فردی و گروهی شما عزیزان می باشد تا بتوانید با بروز حادثه به کمک خانواده خود و نیز همسایگان و بستگان خود بشتابید . در این خصوص با شرح تمامی جزئیات در دو گام اصلی با زیر مجموعه های ان به این بحث خواهیم پرداخت گام اول ما به نحوه عملکرد ما در حین زلزله و گام دوم ما به نحوه عملکرد ما پس از وقوع زلزله می پردازد . اما بهتر است تا قبل از مطالعه این دو بخش در ابتدا با بحرانهایی که می تواند پس از زلزله برای ما حادث شود بیشتر اشنا شویم برای آغاز به آموزش مدیریت بحران در محله که جزء جدا نشدنی آموزشهای آمادگی برای زلزله میباشد، من همواره در كلاسها با یك مثال از یك خانواده سنتی ایران درس را آغاز میكنیم یك خانواده سنتی ایرانی دارای كودك شیرخوار _ پسر و دختری نوجوان و در بیشتر مواقع مادر و یا پدری مسن می باشد كه معمولا در كنار خانواده زندگی میكنند این خانواده پس از وقوع یك زلزله با چه مشكلاتی روبرو میشوند . سرآغاز آموزش ماست ، چرا كه تا شما با بحران پیش رویتان آشنا نباشید شاید هیچگاه نیاز به آموزش و آمادگی برای زلزله را در خود احساس نكنید و در این صورت هیچ كلاس و جزوه ای نیز قادر نخواهد بود تا شما را برای حفظ جان خودتان ترغیب نماید لذا بیایید در ابتدا با هم با ساده ترین حالت ممكن برای خانواده خود پس از زلزله آشنا شویم تا ببینیم چقدر برای مدیریت كردن این بحرانها آمادگی داریم و یا به ابزار و لوازم و آموزشهایی ممكن است نیازمند باشیم! شاید در زمان وقوع یک زلزله یک خانواده در بهترین شرایط دارای وضع موجود زیر باشد شخص با خانواده اش از زلزله جان سالم بدر برده است، منزل او کاملا ویران شده و او اینک به همراه خانواده اش در خیابان روبروی منزلش ایستاده، او دارای یک کودک شیر خواره ، یک عضو آسیب دیده در خانواده که در مثال ما یک پسر ۱۶ ساله (که دارای شکستگی از ران پا است ) یک دختر ۱۷ ساله که لباس مناسبی نیست ( به خاطر عجله در خروج از منزل ) ، همسری جوان و سالم و مادری پیر است که نیاز به دارو های فشار و قند دارد. خوب از پسر بزرگ که مجروح است شروع میکنیم ، او میبایست به بیمارستان برسد و احتمالا به شهر دیگری اعزام گردد امکان آنکه او به همراه یكی از اعضاء خانواده برود بدلیل كمبود جا در هواپیما نیست و ترس از گم کردن فرزندتان و عدم رسیدگی مناسب به او آغاز بحران است . مدت زمانی را که شما مجبورید به تنهایی (توجه داشته باشید بخاطر بچه ها نمیتوانید همسرتان را با خود ببرید ) برای حمل پسرتان و رسیدن به فرودگاه یا بیمارستان صرف کنید را چیزی در حدود پنج ساعت تخمین بزنید ، تازه اگر هواپیمایی باشد و بیمارستان جایی داشته باشد . در این پنج ساعت خانواده شما بدون مرد تنهاست و مطمئنا بچه شیر خوارتان غذا میخواهد و مادرتان میبایست انسولین خودش را که در زیر آوار مدفون شده را هر چه زودتر قبل از شوک کمبود انسولین که بسیار خطرناک هم هست بزند ! در ضمن داروی فشار او نیز چند ساعتی است كه دیر شده ! دخترتان لباس مناسبی بر تن نداره و تهیه لباس یا بیرون کشیدن حتی یک تکه پارچه فعلا مقدور نیست و شب سردی در راه است و احتمال بارش باران هم میرود . شما بخاطردرگیری برای بستری یا اعزام کردن پسرتان قادر نخواهید بود که برای خانواده پتو ویا چادر آنهم اگر برسد بگیرید . بله این یعنی بهترین حالت برای یك خانواده چرا كه مجروحی كه دارای خونریزی باشد و یا عزیزی زیر آوار مانده ندارند . اگر شما هم موافق باشید با بهترین وضع هم بحران كمر شكنی را میبایست با آن روبرو شد ، اكنون معنی مدیریت بر بحران را قابل لمس تر می یابید مدیریتی كه به شما امكان آن را میدهد كه بعنوان مدیر خانه خود بر بحران پیش آمده مدیریت كنید . این مدیریت که ما در ( گروه امداد و نجات موج پیشرو ) مدیریت بحران محله ای مینامیم ؛ در واقع جزء وظایف هر فرد در زمان وقوع زلزله برای ساماندهی بحران در محله خود میباشد که در واقع در جهت حمایت از تمامی نیروهای عمل کننده دولتی و غیر دولتی است . اکنون بیایید تا با نحوه عملکرد صحیح شما در زمان وقوع و نیز بعد از زلزله اشنا شویم .
● گام اول : چگونه درحین وقوع زلزله عمل کنیم
ما برای آموزش در حین وقوع زلزله برای حفظ جان هر فرد در هر سن و جنس و در هر مكان آموزشهایی عمومی داریم كه میتواند بصورت مشترك مورد توجه قرار بگیرد هر چند همین آموزشها در دوره های تخصصی كاملا دارای سر فصلهای خاص با نحوه عملكردهای حرفه ای میباشد اما اكنون كه شما با خواندن این مقاله شروع به آموختن نموده اید این موارد میتواند سر آغاز بسیار خوبی برای نجات جان شما باشد.
ما در دو بخش عمومی و حالتهای خاص به نحوه عملکردهر فرد در زمان بروز زلزله می پردازیم
▪بخش اول : عملکرد عمومی در تمامی حالتها
۱-تا حد امکان خونسرد باشید
۲-اگر در چارچوب درب ایستاده اید با یک دست چارچوب را گرفته و مواظب باشید تا درب برویتان بسته نشود . در این حالت نشستن شما در حفظ تعائل بسیار موثر است . کافی است پشت خود را به یک لنگه چارچوب تکیه داده و پاها را به لنگه دیگر چار چوب ، البته توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که تنها چهارچوبهایی که دارای فریمهای محکم فلزی بوده و بکمک دوغاب ملات سیمان و ماسه و بهره بردن از شاخکهای مهار ، به دیوار محکم شده اند مورد اعتماد می باشد بنابراین بهتر است که شما برای اطمینان خود قبلا از نوع و کیفیت چارچوبهای منزل خود با کمک گرفتن از افراد ماهر در زمینه ساختمان مطلع شده باشید .
۳-در هر نقطه که دچار لرزشهای سخت ناشی از لزله شدید همواره کف دستها را به هم گره نموده و با ساعدها و بازوانتان از گردن و سر خود محافظت نمایید . شکستگی گردن و آسیب دیدیگی مغزی و نیز خفگی از عوامل اصلی مرگ در زمان زلزله می باشند .
۴-هرگز در کنار کمدهای بزرگ یا تابلوهای دیوارکوب و یا پنجره پناه نگیرید احتمال آسیب دیدن از این سری لوازم که ایمن سازی غیر سازه ای برای آنها انجام نگرفته کمتر از آوار نخواهد بود .
۵-حتما برای خود نقاط ایمن را در محل های مختلفی که در طول روز در آن سرگرم به کار هستید در نظر بگیرید . خصوصا خانومها خانه دار که حتما میبایست برای خود در آشپزخانه این نقاط را برای زمان بروز زلزله از پیش تعیین کرده باشند . توجه داشته باشید در صورتی که در آشپزخانه مشغول به کار هستید میبایست تا حد امکان محل پناه گرفتن شما از لوازم خطر سازی که در اثر سقوط میتواند جان شما را به خطر بیندازد همچون ظروف غذایی که بروی گاز دارید و یا آبگرمکن ایستاده و یا کابینتهایی که ظروف شیشه ای و چینی در ان قرار دارد دور باشد .
۶-خانمهای خانه دار می بایست توجه داشته باشند که اگر فرصت خروج از آشپزخانه را ندارند یکی از نقاطی که میتواند در صورت مهار بودن به دیوار ، بعنوان یک عامل کنج ساز ، شما را از ریزش مستقیم آوار نجات دهد یخچال می باشد . البته اگر قبلا آن را به دیوار مهار کرده باشید . هر کنجی که در زمان زلزله ایجاد گردد می تواند از خطر ریزش مستقیم اوار بروی شما بکاهد .
۷- توجه داشته باشید که کمد های پر از ظروف شیشه ای و چینی و ابزارهایی همچون چاقو میبایست حتما از قبل برای زلزله ، ایمن سازی غیر سازه ای شده و مکان امن شما در آشپزخانه بدور از این لوازم باشد .پیشنهاد می کنم که هرگز این لوازم خطر ساز را در کابینتهای بالای منزل خود قرار ندهید .
۸-اگر در راه پله بودید حرکت نکنید ، بنشینید و با تکیه کردن به دیوار از سر و گردن خود محافظت نمایید. احتمال صدمه دیدگی بر اثر سقوط شما بسیار بیشتر از ماندن در زیر آوار است . بعلت انکه میزان حرکتهای ایجاد شده بر اثر امواج زلزله در راه پله ها بیشتر از سایر نقاط منزل است در طی چند زلزله اخیر شاهد بوده ایم که تعداد زیادی از شهروندان بعلت شدت عجله در پائین رفتن از راه پله ها و لرزشهای فوق دچار حادثه و سقوط از ارتفاع شده اند و صدمات جانی زیادی در این خصوص گزارش شده است .
۹-هرگز در زمان زلزله و بعد از آن از آسانسور استفاده نکنید زیرا به طور معمول محورهایی که اطاقک آسانسور بروی آن حرکت میکند در طی زلزله دچار تابیدگی میگردد و در صورتی که شما پس از زلزله بخواهید از آسانسور استفاده نمائید مطمئنا بعلت تابیدگی محورها در بین طبقات بنحوی گیر خواهید کرد که امکان بیرون آوردنتان بسیار سخت خواهد بود
۱۰- در خصوص اسانسورها توجه به یک نکته مهم دیگر نیز الزامی می باشد ، در آسانسورهای جدید ترمزهای اضطراری خطر سقوط را به مراتب کم کرده است اما در آسانسورهای قدیمی تر با توجه به تکنولوژی قدیمی در صورت آسیب دیدگی کابلهای مهار یا موتور بالابر احتمال سقوط کابین آسانسور بسیار بالا است
۱۱- در بعضی مواقع امکان دارد بر اثر زلزله ضامن دربهای آسانسورها در طبقات آزاد گردد این بدان معنی است شما بعد از باز کردن درب آسانسور کابین ان را مشاهده ننموده و در صورت عجله که خاص چنین مواقعی می باشد احتمال سقوط در چاله آسانسور برایتان محتمل می باشد .
حالتهای خاص :
۱-شما در خیابان ، پیاده در حال تردد هستید : هنگامی که شما در فضای باز قرار دارید فراموش نكنید كه پیدا نمودن یك نقطه امن بسیار مشكل خواهد بود خصوصا اگر در خیابان و در حال عبور از پیاده روها باشید برای آنكه بهتر بتوانید با وضعیت پیش آمده روبرو شوید بهتر است به چند نكته توجه فرمایید:
▪هر ساختمان بصورت معمول در صورت تخریب در بهترین حالت ۳/۱ ارتفاع خود در زمان تخریب شدن بصورت آوار پیشروی میكند این موضوع تا ساختمانهای ۴ طبقه مصداق كامل دارد.
▪پیاده روی هر ساختمانی كه دارای نمای سكوریت شیشه یا پلاك های بزرگ سنگهای تزیینی باشد در زمان زلزله یكی از خطرناكترین نقاط را بعلت سقوط سنگ و شیشه بوجود می آورد.
▪در زمان زلزله احتمال شكستگی و فرو افتادن تیرهای چراغ برق ؛ دكلهای فشار قوی ؛ درختان كهنسال ، بسیار زیاد می باشد. •كنترل ماشینها در زمان زلزله بسیار مشكل بوده و به همین دلیل احتمال ورود آنها به پیاده رو نیز بسیار زیاد میباشد.
▪دیوارهای پیرامون محوطه منازل در صورت تخریب كاملا ازقسمت كف فرو میریزند و این امكان صدمه زدن به مردمی را که در پیاده رو جانبی این دیوار در حال تردد میباشند را افزایش میدهد. بنابراین پیشنهاد می کنیم
▪از ساختمانهایی بلند و دارای نمای شیشه ای و سنگهای تزیینی پلاك دوری كنید
▪مواظب تیرهای برق _ دكلهای برق_ درختان كهنسال_ تابلوهای تبلیغاتی باشید
▪دیوارهای حیاطها معمولا در زمان زلزله بطور کامل فرو می افتند بنابراین از حریم دیوارهای محوطه ای منازل حداقل ۲ متر دور شوید
▪اگر امكان رفتن به وسط خیابان را با رعایت احتمال خطر تصادف را دارید در میان خیابان باستید تا زلزله پایان پذیرد
▪در غیر این صورت بصورتی قرار بگیرید كه حداقل الزامات فوق را رعایت كرده باشید.۲-شما در خیابان ، سوار بر ماشین در حال تردد هستید
زمین لرزه در زمان رانندگی همچون ترکیدن چرخ عقب ماشین میباشد آنانی که تجربه پنجری و ترکیدگی لاستیک عقب را دارند میدانند که ماشین به یکباره تعادل خود را از دست داده و کنترل فرمان از دست راننده خارج میشود و ماشین به چپ و راست میرود . کافی است سرعت خود را کم نموده و به منتهی الیه سمت راست حرکت کنید به شرط آنکه در کنار یک برج یا ساختمان بلند مرتبه نباشید . دقت کنید که توقف شما در زیر و روی پلهای ماشین رو و عابر پیاده در زمان زلزله خطرناک است .
۳-در جاده های كوهستانی در حال تردد هستید
حتما می بایست توجه به ریزش سنگ بروی ماشین خود نمایید پیشنهاد می كنم در صورتی كه در اثر ریزش سنگ ترافیك بوجود آمده است از ماشین خارج شوید تا بتوانید در صورت وقوع ریزش های متعدی در محلی امن پناه بگیرید یادتان باشد حضور در ماشین یعنی قرار گرفتن در تله مرگ در صورتی كه كدر ماشین هستید و راه باز میباشد با كمك گرفتن از توجه بقیه اعضا خانواده به محل ریزش در مسیر ریزش از كوه اقدام به حركت نمایید به هر حال هر نفر یعنی ۲ چشم بیشتر و این در لحظات بحرانی یعنی نعمتی بزرگ.
۴-شما در محل کار هستید
در اغلب موارد در زمان وقوع زلزله امکان خروج گروهی از دربهای ساختمان وجود ندارد بنابراین اگر تعداد همکارانتان زیاد است مطمئن باشید صدمه ایی که در فرار از ساختمان ممکن است به شما وارد شود کمتر از خود زلزله نخواهد بود بهتر است در این حالت به نقاط امن همچون کنجهای ساختمان ، کنار ستونهای ساختمان و یا اجسامی که بتوانند در زمان فرو ریزش اوار با ایجاد کنجهایی در کناره های خود فضایی برای زنده ماندن شما ایجاد کنند همچون کنار اختلاف سطح ها یا کنار میزها . در صورتی که میزهای شما از نوع فلزی با کیفیت عالی است این امکان که در زیر آن پناه بگیرید هم وجود دارد در اینصورت زیر میز خود را هیچگاه با لوازم و تجهیزات کاری خود پر نکنید در زمان زلزله به هر سانتیمتر آن نیاز خواهید داشت .
۵-شما در منزل هستید :
▪اگر شما از قبل مسیرهای خروج از ساختمان را در ذهن تكرار كرده باشید و با خانواده به صورت یك مانور چند بار خروج سریع از منزل را انجام داده باشید ، میتوانید با اولین لرزش برای خروج از منزل اقدام كنید . البته این در صورتی امكان پذیر است كه شما در یك برج و یا آپارتمان بلند مرتبه نباشید که البته در ان صورت هم اگر زلزله ای ضعیف را تجربه كردید پس از پایان آن حتما از خانه بیرون بروید حتی اگر در برج زندگی میكنید ! البته فراموش نکنید که همواره در چنین حالتهایی پله های فرار به مراتب بهتر از آسانسور می باشد .
▪توجه به نقاط امن خانه ، این نقاط میتوانند در صورتی كه شما فرصت خروج از منزل را نداشته باشید به داد شما برسند . نقاط امن را بکمک نکات زیر در آشپزخانه ، هال ، پذیرایی ، اطاق خواب خود بیابید این نقاط را بکمک اهالی خانه با تکرار در ذهن بسپارید در زمان زلزله مطمئن باشید ناخودآگاه از این دانش خود بهره خواهید برد :
۱-کنج دیوارهایی که دارای تیرهای اصلی هستند
۲-دیوارهایی که پنجره ندارند
۳-دیوارهایی که تابلوهای بزرگ و کمد و کتابخانه به آنها متصل نمی باشد
۴-چارچوبهای دربهایی که کتیبه شیشه ایی در بالای سر خود ندارند
۵-مکانهایی که فاصله دو ستون در آن نقاط حداقل میباشد
۶-میزهای محکم فلزی و چوبی – کنار تختخوابهایی که دارای حجم مناسب در زیر خود و نیز قدرت باربری بسیار بالا باشند
●چگونه پس از وقوع زلزله عمل کنیم
- ساختمان مسكونی شما در برابر زلزله مقاومت كرده است :
ممكن است كه منزل شما از لحاظ سازه ای به نحو مطلوب طراحی و ساخته شده باشد و قادر باشد تا در برابر زلزله مقاومت نماید این اتفاق بسیار خوبی است به شرطی كه شما ایمن سازی غیر سازه ای را نیز در منزل خود جدی گرفته باشید . ایمن سازی غیر سازه ای در حقیقت به شما این امكان را میدهد كه در چند ثانیه پس از پایان یافتن زلزله بتوانید از منزل خود خارج شوید . گاه یك تابلوی بسیار زیبا و نفیس كه در بالای تخت خواب خود نصب كرده ایم در زمان وقوع زلزله همچون فرشته مرگ بروی سینه ما خواهد نشست و گاه كتابخانه بسیار بزرگ پذیرایی میتواند صدمات جبران ناپذیری را بر اثر واژگونی به ما وارد نماید یك لامپ تلویزیون پس از شكستن میتواند تمام خانه را پر از شیشه نماید و بلورهای تزئینی بوفه و دكورها میتوانند به راحتی زخمهای عمیقی را در پای خانواده شما بوجود بیاورند. لذا دقت نماییم همانگونه كه برای ایمنی سازه ای خانه كه در آن زندگی میكنیم اهمیت قائل هستیم باری دكوراسیون ایمن آن نیز توجه كافی داشته باشیم . ایمن سازی غیر سازه ای یعنی مهار اسباب و لوازم منزل به نحوی كه در زمان وقوع زلزله از جای خود خارج نشده و موجب صدمه به اعضا خانواده نگردد
●نحوه عملکرد اعضاء هر خانواده پس از وقوع زلزله
▪یک منزل مسکونی پس از زلزله در صورتی که در برابر زلزله دوام بیاورد تا بررسی کارشناسی نشده است محلی امن برای اقامت با توجه به پس لرزه ها نمیباشد لذا در اولین گام برای خروج از خانه اقدام کنید
▪ برای شروع به حركت در منزل دقت كنید تا به علت بریدگی پایتان به خاطر شیشه های شكسته صدمه نبینید ، این شیشه ها میتواند شكسته های شیشه یك تابلو عكس كه بر روی دیوار محكم نشده بوده است و یا پارچ آب و یا آینه میز توالت خانوم خانه باشد . شما میتوانید با استفاده از یك كتاب نازك و یا یك مجله به كمك ملافه و یا تكه ای از لباس خود كفش بسازید .
▪دقت به بوی گاز داشته باشید احتمال آتش سوزی بالاست ! نسبت به روشن كردن چراغ برق باید وسواس به خرج دهید و در صورتی كه با آتش سوزی در ابتدای آن روبرو شدید ، حتماً در همان لحظات اول اقدام به خاموش كردن آن بكنید ، خاموش كردن یك آتش كوچك میتواند از یك فاجعه جلوگیری كند .
▪در حركت به سوی بیرون ، گروهی حركت نكنید شما ابتدا جلو بروید و بقیه خانواده تك تك به دنبال شما حركت كنند تا در صورت صدمه دیدگی دربهای چاه فاضلاب در مسیر حركت شما ، احتمال فرو ریختگی و ریزش كمتر باشد
▪ خانواده را در خیابان رو به روی منزلتان اسكان بدهید سپس برای جمع آوری لوازم مورد نیاز به داخل باز گردید هیچگاه پس از پایان زلزله در منزل نمانید امكان پس لرزه های بعدی بسیار زیاد و برای شما خطرناك میباشد !
▪با تشكیل هسته محلی در كوچه خود امكان تامین امنیت را برای خانواده خود بوجود بیاورید ( چند خانواده در كنار یكدیگر تشكیل هسته محلی را میدهند )
▪ اگر مجروحی را در زیر آوار پیدا میكنید حتما در هنگام بیرون آوردن او دقت كنید بر اثر فشار به ستون فقرات او موجب شكستن آن وقطع نخاع شدن او نگردید .
▪ در صورتی كه صدایی را از زیر آوار میشنوید با استفاده از هرآنچه در اختیار دارید نسبت به علامت گذاری محل آن صدا در همان لحظه اقدام كنید ، چرا كه ممكن است آن صدا را دیگر نشنوید و مجروح در زیر آوار از حال برود و یا بیهوش شود .▪ برای خارج شدن از شهر عجله نكنید . فراموش نكنید كه هر اتفاقی هم افتاده باشد شما پس از سه روز میتوانید به راحتی از شهر خارج شوید در صورتی كه در روز اول احتمال گم شدن اعضا خانواده شما و نیز تعرض به نوامیس توسط اشرار حاشیه نشین بسیار زیاد است .بنابراین ابتدا هرآنچه مورد نیاز شماست را از زیر آوار خارج كنید و با استفاده از حمایت همسایه های خود هسته امنی برای كل اهالی محل بوجود آورید ، و منتظر بمانید تا نیروهای انتظامی در شهر مستقر گردند .
▪برای اینكه ماشین شما را سرقت نكنند ( احتمالا پس از زلزله با زور گیری هم روبرو خواهید شد ) ماشین را در منزل پنچر كنید و یا با برداشتن قطعه مهمی از آن همچون چكش برق و یا دو حلقه لاستیك آنرا در برابر سرقت بیمه كنید تا در زمان لازم بتوانید خود از آن استفاده كنید . فراموش نكنید پس از زلزله آنچه بیشترین كمك را به شما میكند پول شما نیست . اعتماد به نفس و روابط انسانی شخص شما میباشد .
بنابراین بر روی این ثروت هم سرمایه گذاری كنید ، با همسایه هایتان روابط بهتر وبیشتری داشته باشید و برای زمان بحران دوستانی برای خود دست وپا كنید !
۲- ساختمان بروی ما فرو ریخته است
▪اولا بجای آنكه از همان اول شروع به فریاد زدن بكنید ببینید در چه وضعیت هستید آیا هوا برای تنفس شما به مقدار كافی وجود دارد؟ در تاریكی مطلق در زیر آوار از صدا زدن به آرامی یا سوت زدن و انعكاس صدا حجم فضا برایتان مشخص خواهد شد اگر حجم هوای شما كم است جدا از سرو صدای بی خود و ایجاد هیجان مضاعف خودداری كنید هیجان شدید حركت سریع و فریاد زدن به سرعت اكسیژن شما را به پایان میبرد به دقت گوش بدهید تا صداهای پیرامون شما به شما اعلام كند كه كسی در نزدیكی شما بر روی آوار حركت میكند . اكنون اگر میتوانید فریاد بزنید اما توجه كنید فریاد پی در پی و با شدت بالا صدا و قدرت حنجره شما را تحلیل میبرد پس با دقت عمل كنید . بقول راننده كامیونها ( تند نرو التماس نكن )
▪ اگر امكان فریاد زدن بنا بر هر دلیلی نداری میتوانید با سوت زدن كمك بخواهید و اگر امكان آنرا هم ندارید از روش ضربه زدن استفاده كنید ، دستان و پاها را در صورت امكان به اشیا كنارشان بشرط عدم ریزش بیشتر آوار ، بزنید این صدا ها بشرط سكوت در بیرون قابل شنیدن هستند ، پس دقت كنید ، صداهای آرام شما را در صورتی خواهند شنید كه شما را توسط ابزار زنده یابی پیدا كرده باشند ، و الا در شلوغی و ازدحام از صداهای آرام ، كاری بر نمی آید پس بهتر است ، در زمان سكوت در خارج از ضربه های آرام كمك بگیرد .
▪ البته زمان آرامش بیرون نشان دهنده رسیدن شب است و این زمانی است كه گروه های زنده یاب در سكوت شب با روش اعلام حضور به مدت یك دقیقه و سكوت پس از ندا به مدت چهار دقیقه بدنبال علائمی همچون صداهای ضربه ای و ناله ها هستند . البته اگر دوره های زنده یابی در شب موج پیشرو را دیده باشند .
▪ممکن است مکانی که شما در آن گیر افتاده اید فضای داری حجم مناسبی باشد ، مثلا در زیر یک قطعه سقف بتنی گیر افتاده باشید یا در زیر یک تخت فلزی و یا مشابه آن . همانند جوانی که در داخل کمد در بم زنده مانده بود حتما توضیح آن را در روزنامه ها خوانده اید .شما میتوانید از هر سه روش تقاضای امدادی که قبلا برایتان نوشته ام استفاده کنید اما یک نکته را فراموش نکنید همین که خداوند شما را در زیر یک سقف بتنی با فضای قابل توجه قرار داده یعنی لطف الهی نصیب شما شده است و امکان نجات شما درصد بالایی را پیدا کرده است بنابراین اول خدا را شکر کنید و بعد قدر این لطف را با رعایت نکات زیر بدانید . من قول میدهم اگر شما تا روز سوم زنده بمانید نیروهای امدادی و دوستانتان شما را نجات خواهند داد .
▪دقت کنید اگر پاهایتان بی حس شده است و دردی را در کمر یا گردن خود احساس میکنید احتمالا دچار آسیب نخاعی شده اید تا جایی که میتوانید از تکان خوردن خودداری کنید و در زمان پیدا کردن حتماً این موضوع را به گروه نجات تذکر بدهید .
▪ از انجام حرکتهایی که موجب ریزش آوار میشود خوداری کنید اگر در زیر آوار سنگین باشید که مطمئناً کاری بیهوده است و اگر در سطح باشید میتوانید پس از دو روز که نا امید از کمک شده اید ریسک این کار را که بسیار بالاست قبول کنید .
▪از اکسیژن موجود با پائین آوردن حرکت و آرامش بخشیدن به خود حداکثر استفاده را ببرید
▪ بیشتر گوش دهید و کمتر صدا کنید و تا صدای مثبتی از بیرون نشنیدید از سرو صدای بیجا خودداری کنید چون شما حداقل تا سه روز براثر تشنگی نخواهید مرد و تا هفت روز غذا نخوردن را میتوانید با هوشیاری تحمل کنید • حرکت بیجا موجب تعرق و از دست دادن آب بدن میشود پس مواظب باشید
▪ اگر در فضای پیرامونتان مکانی را امن تر از بقیه جاها میبینید سرتان را در آن محل قرار دهید و یا حداقل سرتان را بسمت شکم برده و بصورت جنین قرار بگیرید این حالت امکان محافظت از سر شما را بیشتر میکند توجه داشته باشید با توجه به ازدحام تماشاچیان عملیات امداد ونجات که متاسفانه بر روی آوار به تماشا می ایستند امکان ریزش مجدد بر روی شما همیشه هست
▪وقتی قرار است در شرایط سخت زنده بمانید بدانید اگر نکته ای موجب آزار و در نتیجه عصبی شدن شما بشود مطمئن باشید به سرعت به مرز نا امیدی و رها کردن مقاومت میروید این را گفتم تا به عرق سوز شدن بدنتان و نیز التهاب پوستتان بر اثر تماس با ادرارتان توجه کافی کنید این مشکلات بطور غیر مستقیم بر سرنوشت شما تاثیر میگذارند
▪ به رطوبت خاکهای اطرافتان دقت کنید احتمال شکستگی لوله های آب منزلتان همواره وجود دارد اگر به جریان آبی دسترسی پیدا کردید بدون هیچ شکی تا آنجا که امکان دارد آب بنوشید چون آبهای لوله های آب به سرعت با توجه به شکستگی های لوله در سطح شهر به پایان خواهد رسید مبحث بسیار مهم در استقامت در زیر آوار حفظ روحیه تقویت آن است لذا با رعایت موارد ذیل میتوانید به چنین مطلوبی دست پیدا نمایید .
▪ ایمان به خدا از واجبات است ودعا بیشترین كمك ! اگر دعایی زیبا بلدی كه خوشا به حالت اگر بلد نیستی تجربه ای را با ذكر گفتن آغاز كن ذكر یعنی تكرار یكی از اسماع الهی با حضور قلب . من نام رحمان و رحیم خدا را پیشنهاد میكنم میتوانی با تكرار ذكر ( یا رحمان و یا رحیم ) تمركز خودت را بر رحمت خداوند قرار دهی مطمئن باش فوق العاده است من تجربه آنرا دارم .
▪ به یاد آوردن خاطرات خوب زندگی از كودكی تا بزرگی هم فوق العاده است هم زمان را میكشد و هم تورا به استقامت بیشتر برای تجربه های زیبای بعدی وادار میسازد ، من تجربه این امر را داشته ام و به شما هم توصیه میكنم برای یكبار هم كه شده این كار را انجام داده و در یك مكان و زمان مناسب چنین تجربه ای را داشته باشید .
▪قابل توجه دوستان اهل عرفان از ایرانی تا سرخپوستی ( مراقبه ، مدیتیشن ، تمركز ، ذكر و ... ) یادتون نره
▪در ارمنستان شوروی پدری به پسر ده ساله اش قول داده بود كه همیشه به كمك او بیاید و در بدترین شرایط او را نجات دهد این قول ، آنچنان ایمانی در كودك بوجود آورده بود كه همكلاسیهایش را هم در زیر آوار دلداری میداد كه پدرم ما را نجات میدهد او به من قول داده و حتما خواهد آمد و البته آن پدر به تنهایی و پس یك روز با صرف شش ساعت آوار برداری از روی كلاس پسرش او را به همراه دوستانش نجات میدهد . شما هم این كار را میتوانید تجربه كنید حتی با بچه های گروه امداد ونجات خودتان به یكدیگر قول دهید كه پس از زلزله زنده و یا مرده همدیگر را قبل از خروج از شهر بیرون بیاورید .

منبع : گروه امداد و نجات پیشرو