شمس قنات آبادی

سید شمس‏الدین قنات‏آبادی ملقب به « آقا شمس»، فرزند سید محمدحسین پیشنماز قنات‏آبادی در سال ۱۲۹۳ ۱ در مجله قنات‏آباد تهران متولد شد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی در مکتبخانه قنات‏آباد، راهی دارالفنون شد و در سن بیست سالگی راهی حوزه علمیه قم گردید. دیری نپایید که به دلیل فساد اخلاقی و شرارت با دو پرونده به اتهام چاقوکشی در زورخانه و منافی عفت در شهربانی و دادسرای قم بنابه درخواست روحانیون قم از این شهرستان اخراج و راهی نجف اشرف گردید و تا سال ۱۳۲۵ در عراق اقامت داشت. پس از آن به تهران بازگشت و وارد مسائل سیاسی گردید و با تلاش فراوان خود را به محافل سیاسی و آیت‏الله کاشانی نزدیک کرد و با دایر کردن دفترخانه اسناد رسمی در تهران امرار معاش می‏نمود.
پس از ترور عبدالحسین هژیر به دست فدائیان اسلام، در سال ۱۳۲۷ مجتبی نواب صفوی « مجمع مسلمانان مجاهد» را تشکیل داد و شمس قنات‏آبادی اولین رئیس آن مجمع بود.
هدف از تشکیل مجمع مزبور پیگیری منظم و آرام فعالیتهای فدائیان اسلام بود. « مجمع مسلمانان مجاهد» وابسته به قنات‏آبادی متشکل از افرادی از اصناف بود که تا تیر ماه ۱۳۳۱ در کنار نهضت ملی و جبهه ملی بود ولی پس از آن و جدایی مصدق از آیت‏الله کاشانی به مبارزه با مصدق پرداخت که رهبر آن یعنی شمس قنات‏آبادی خود یکی از عوامل جدایی آن دو رهبر سیاسی و مذهبی بود. از اوایل سال ۱۳۳۱ با شروع اختلافات، جناح راست جبهه ملی یعنی مظفر بقایی، حسین مکی، حائری‏زاده، و دربار شامل جمال امامی، سیدمهدی میراشرافی، شمس قنات‏آبادی و بهادری با استفاده از کرسی نمایندگی مجلس در برابر دکتر مصدق موضع گرفتند. در انتخابات هیئت رئیسه مجلس شورای ملی، آیت‏الله کاشانی را به ریاست مجلس انتخاب کردند تا از نفوذ وی برای مقابله با دکتر مصدق که به درخواستهای آنها بی‏اعتنا بود، استفاده کنند.
قنات‏آبادی در انتخابات دوره هفدهم مجلس شورای ملی کاندیدای شهر شاهرود گردید و اولین نفری بود که به مجلس راه یافت. در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۳۲ یعنی سه روز پس از کودتای ۲۸ مرداد که منجر به سقوط دولت دکتر مصدق گردید، قنات‏آبادی به اتفاق بقائی و حائری‏زاده با فضل‏الله زاهدی ملاقات کرد و تا مدتی در جلسات مشاوره با نخست‏وزیر کودتا شرکت داشت.
پس از سقوط دکتر مصدق، با حمایت زاهدی در دوره هجدهم مجلس به نمایندگی شاهرود انتخاب شد. در همان دوره با سخنرانیهای تند موقعیت خود را حفظ کرد. در دوره نوزدهم هم با پذیرش شرط دربار (حسین علا و اسدالله علم) که خارج شدن از کسوت روحانیت بود به نمایندگی خوار و ایوانکی ورامین انتخاب شد. رژیم پهلوی این عمل وی را ستود و به مناسبت تغییر لباس، حسین علا نخست‏وزیر وقت برای وی کت و شلوار هدیه فرستاد.
پس از انقضای دوره نوزدهم دیگر به مجلس راه نیافت و از سال ۱۳۳۵ وارد کار تجارت شد و به تدریج با مهدی میراشرافی سرمایه‏دار معروف و از وابستگان انگلستان آشنا شد و دوستی محکمی بین این دو به وجود آمد، به طوری که به توصیه میراشرافی از طرف سپهبد عزیزی استاندار خراسان به قائم‏مقامی نایب‏التولیه منصوب شد ولی بین او و عزیزی سازشی به وجود نیامد و جدا شدند. قنات‏آبادی در سال ۱۳۲۵ مدیر روزنامه آتش بود که صاحب امتیازش میراشرافی بود. همچنین مدتی مدیر هفته‏نامه دموکراسی اسلامی، ارگان مجمع مسلمانان مجاهد بود که صاحب‏امتیازی آن با رضا عبدالمجیدی بود.
شمس قنات‏آبادی از ابتدای دهه ۱۳۴۰ تا زمان مرگش در سال ۱۳۶۷ به کارهای تجاری مشغول بود.

فرزانه بابائی
۱. برخی از منابع ازجمله کتاب خاطرات شمس قنات‏آبادی و سیری در نهضت ملی شدن صنعت نفت، سال تولد وی را ۱۳۰۱ بیان کرده‏اند.

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران