بالا رفتن کف سریال سازی مناسبتی

آیا می توان گفت امسال کف تولیدات سریال های مناسبتی ماه مبارک رمضان نسبت به سال های قبل بالا تر رفته است؟ این پرسشی است که اگر بشود با مرور و تامل در چهار سریال امسال به آن جواب داد، می توان گفت شورای سیاستگذاری تولیدات نمایشی در سیمافیلم تاثیری در بهبود و کیفیت سریال ها داشته است یا نبودش نیز چندان مهم نبوده است.
اینکه باید دید کفه درصد آمار تماشاگر برای سه سریال اغما، یک وجب خاک و میوه ممنوعه به نفع کدام یک سنگینی خواهد کرد، امری است که آمارها و نظرسنجی ها آن را ثابت خواهد کرد و باید منتظر ماند تا آمار رسمی و دقیق از سوی مراکز مرتبط اعلام شود. آمار هرچه باشد به نفع یکی از این سه سریال خواهد بود و بی شک نمی توان گفت که سریال شکرانه به لحاظ درصد تماشاگر بتواند همپای سه سریال دیگر حرکت کند. شکرانه محصول یک شبکه استانی است و مقایسه آن با سریال های سه شبکه سراسری دیگر نیز چندان منطقی به نظر نمی رسد. اگر شکرانه را از منظر یک تولید شبکه استانی نگاه کنیم، بی شک شبکه تهران چندان نیز از قافله عقب نمانده است.
اما اگر در بحث ها و تحلیل ها تولید شبکه پنج مانند شبکه های سراسری هزینه صرف کرده و دارای عوامل حرفه یی بوده است، باید گفت که تولید این شبکه از تولیدات سه شبکه دیگر در سطح پایین تری قرار می گیرد. شکرانه در نظرسنجی ساده یا پیچیده نیز نمی تواند خودش را به سطح سه سریال دیگر برساند. یک وجب خاک تنها سریالی بود که به قصد طنز ساخته شده بود و قرار است مخاطب را در ایام رمضان شاد نگه دارد و مفرح باشد. یک وجب خاک از این منظر تنها در سطحی بودن و خنداندن های بی مورد و الکی موفق است، اما اگر بخواهیم آن را با سریال های طنز موفق تلویزیون و شبکه سه مقایسه کنیم، باید گفت که سطح برنامه سازی طنز در شبکه سه و در مجموع در تلویزیون به سال های قبل از اوج برنامه سازی طنز افول کرده است. این افول شامل گروه مهران مدیری در باغ مظفر و برنامه چارخونه سروش صحت با همراهی برخی از بهترین بازیگران طنز صدق می کند و تنها نمی توان آن را به سریال یک وجب خاک تعمیم داد. یک وجب خاک اگر موفقیتی را برای شبکه سه در ماه رمضان به همراه داشته باشد، در جذب مخاطب است. البته نباید فراموش کرد که امتیاز تولید و پخش تنها سریال طنز ماه رمضان به شبکه سه داده شده و در انحصار آن قرار داشته است. از این منظر شبکه سه در واقع به نوعی فرصت سوزی کرده. اگر این فرصت و مجال در اختیار شبکه یک یا دو قرار می گرفت، شاید که هم در جذب مخاطب برخوردار از آمار بالاتری می شد و هم در میزان رضایت مخاطب.
به نظر می رسد دو سریال میوه ممنوعه و اغما هم در جذب مخاطب و هم در میزان رضایت مخاطب و هم از لحاظ سطح تولید با هم رقابت شدیدی دارند و نمی توان به طور یقین گفت که کدام یک تا اینجای کار بر دیگری برتری دارد. در این شرایط برخی از جزئیات است که کفه ترازو را به نفع دیگری بالا و پایین می برد. میوه ممنوعه در کارگردانی، بازیگری، دیالوگ نویسی در منظر منتقدان و صاحب نظران از جایگاه بهتری برخوردار است. بازتاب های مطبوعاتی نیز تا اینجای کار به نفع میوه ممنوعه و حسن فتحی بوده است. البته این اظهار نظر از منظر دیگری می تواند به نفع اغما تمام شود. این وضعیت در حالتی پیش می آید که به سریال اغما از دید منتقدان مطبوعات عام تر نگاه شود. عوامل سریال میوه ممنوعه دارای کارنامه درخشان تری نسبت به عوامل سریال اغما از منظر منتقدان و صاحب نظران نخبه هستند.
هر دو سریال از نگاه منتقدان و صاحب نظران سخت گیر دارای نقاط ضعف و ایرادهای زیادی است. این دسته از منتقدان و صاحب نظران به هیچ وجه نمی توانند سطح سلیقه خود را در حدی پایین بیاورند که بخواهند با متر و معیار تولیدات تلویزیون ایران میوه ممنوعه و اغما را مقایسه کنند. نگاه این یادداشت بیشتر از منظر مخاطبان و منتقدانی است که در قیاس با تولیدات تلویزیون ایران و سطح برنامه سازی در آن دست به نقد می شوند و می دانند حتی مثلاً اگر محمدرضا هنرمند یا حسن فتحی یا فخیم زاده یا حاتمی کیا یا تبریزی در آن دست به تولید سریال یا فیلم بزنند حاصل کار چیزی پایین تر از حد انتظار استاندارد است.
با توجه به نکاتی که در این یادداشت به آن اشاره شد، می توان به این نتیجه رسید که کف تولیدات سریال های ماه رمضان امسال نسبت به سال های قبل بالاتر رفته و مثل سال های قبل شاهد سریال هایی با سطح بسیار نازل نیستیم. اگر بر شکرانه ایرادهای بسیار وارد است، با این حال در قیاس با تولید سال قبل آن به کارگردانی علی شاه حاتمی؛ یعنی بوی خوش زندگی از سطح بالاتری برخوردار است.
از لحاظ مضمون و رویکرد دینی که در ماه مبارک رمضان یکی از مولفه های مهم است، باید گفت سریال های امسال تلاش کرده اند مفاهیم دینی را در لایه های عمیق تر تولیدات منعکس کنند. این امتیاز البته از سوی برخی از منتقدان که خواستار انتقال مفاهیم دینی در لایه های رویی و در سطح کار هستند به عنوان نقطه ضعف مطرح شده اند و واکنش هایی را نیز در پی داشته است.

مهربانو ابدی دوست

منبع : روزنامه اعتماد