صادرات گاز، رویایی به رنگ افسانه

افزایش میزان صادرات یا به عبارتی صدور كالا‌های تولیدی در ایران می‌تواند تا حد بسیار زیادی جایگاه اقتصادی كشور را تغییر دهد. این مساله یك واقعیت است، آن‌قدر كه امروز می‌توان با قاطعیت گفت صادراتی بودن یا حضور هر چه بیشتر با كالا‌های ایرانی در بازارهای جهانی اصلی‌ترین رویا و آرزوی اقتصاد ایرانی محسوب می‌شود اما باید توجه داشت كه چنین خواسته‌ای تنها از طریق شكل‌گیری و واقعی شدن صادرات غیرنفتی امكانی برای حضور خواهد داشت.
در غیر این صورت ارسال محصولا‌ت نفتی یا بخش بزرگ‌تری از توان انرژی كشور هیچ چیز را تغییر نمی‌دهد، چون تجربه سالیان دراز نشان می‌دهد كه درست همزمان با افزایش درآمدهای ناشی از فروش انرژی، هزینه‌های دولتی در اقتصاد ایران نیز افزایش یافته است.
این مقدمه در واقع بهانه‌ای است برای ارزیابی سناریوی صادرات گاز كه این روزها به یك دلمشغولی اساسی در میان مسوولا‌ن اقتصادی دولت نهم تبدیل شده است و هر روز نمایه‌های بیشتری مبنی بر انتقال گاز ایران از آسیا تا اروپا در اختیار رسانه‌های خبری قرار می‌گیرد، اما اینكه آیا واقعا در بستر انرژی ایران چنین استعدادی برای حراج منابع انرژی وجود دارد یا خیر، پرسشی است كه هنوز مسوولا‌ن اقتصادی تمایلی برای پاسخ به آن نداشته‌اند. در این رابطه دیروز مركز پژوهش‌های مجلس حرف آخر را زد.
در شرایط فعلی اقتصاد ایران كه هر اقتصاد و یا واكاوی منحنی‌های اقتصادی بدون ماهیت دولتی می‌تواند یك گناه و یا عبور از ایدئولوژی‌های اقتصاد محسوب شود، طرز تلقی مركز پژوهش‌های مجلس از نقشه جغرافیای انرژی ایران را شاید نتوان با آسودگی به بایگانی ارسال كرد. در این گزارش آمده است كه حداقل تا ۱۰ سال آینده گاز اضافی برای صادرات وجود ندارد و به جای قرار دادن صدور گاز در صدر اولویت‌های اقتصادی ایران بهتر است به ترمیم سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های اساسی برای استفاده بهینه از منابع انرژی بیندیشیم.
به نظر می‌رسد باید به كارشناسان مركز پژوهش‌های مجلس حق داد. در حال حاضر حتی چاه های نفتی ایران نیز به دلیل عدم تزریق به‌موقع گاز در خطر قرار دارند.
مطالعات موجود نشان می‌دهد كه در سال ۷۷ به طور میانگین هر روز ۵/۶۷ میلیون متر مكعب گاز به میادین نفتی تزریق می‌شد و در حال حاضر حدود ۸۰ میلیون متر مكعب تزریق گاز وجود دارد، در صورتی كه اگر همه چیز به‌خوبی پیش می‌رفت در شرایط فعلی باید روزانه ۳۴۰ میلیون متر مكعب گاز به میادین نفتی تزریق می‌شد. این ارقام به‌وضوح شرایط جریان انرژی ایران را نشان می‌دهد.
حتی اگر ضعف‌های دیپلماسی اقتصادی را نیز فراموش كنیم باز باید با قاطعیت پرسید كه آیا واقعا می‌توانیم در فضای اقتصادی امروز ایران گاز به كشورهای متعدد جهان صادر كنیم؟

منبع : روزنامه اعتماد ملی