انقلا‌ب و ارزش‌هایش

استاد مرتضی مطهری در رساله كوچكی كه در دوران انقلا‌ب با عنوان <بررسی نهضت‌های صدساله اخیر> از وی چاپ و توزیع شد، بابی دارد با عنوان <انحرافات یك انقلا‌ب.> ایشان عوامل چندی را ازجمله دلا‌یل به انحراف كشیده شدن یك انقلا‌ب اصیل می‌دانند. یكی از آن موارد، تغییر ارزش‌های یك انقلا‌ب عمومی است. از محورهای دیگر جابه‌جایی نیروهای اصیل با نیروهای فرصت‌طلب، كم‌دغدغه و از راه رسیده است.
مساله دیگر فرصت‌طلبی از راه رسیدگان و مرگ فرزندان انقلا‌ب است. انحراف از اصول اولیه و طرح شعارهای انحرافی و جایگزین و طرح خطوط موازی، از دیگر حربه‌های مدعیان جدید است.
امام‌خمینی(ره) به عنوان معمار نظام جمهوری اسلا‌می، خود جمله‌ای گرانقدر دارد؛ <نگذارید انقلا‌ب به دست نااهلا‌ن و نامحرمان بیفتد.> این جمله كلیدی نشان از نگرانی عمیق آن پیر راحل از نفوذ چهره‌های ظاهرالصلا‌ح و تغییر چهره داده در اركان حساس نظام و هدایت جریاناتی مشكوك و تندرو و بدون منطق علیه شعارهای اصیل، انقلا‌بیون صادق و فرزندان خدوم امام و نهضت اسلا‌می است.
نگرانی امام(ره) و شهید مطهری بی‌علت نبود. در جریان نهضت اسلا‌می پیامبر عظیم‌الشأن(ص) نیز با وقایعی روبه‌رو بودیم كه حضرت امیر علیه‌السلا‌م از آن انذار داده بودند. آنكه مبادا جامعه به جایی برسد كه قاعده <تأخیر الا‌فاضل> شكل گیرد. یعنی آنكه بزرگان و سیلی‌خورده‌ها و انسان‌های وارسته و صادق خانه‌نشین شوند و از‌راه‌رسیدگان و دین به دنیا فروشان درصدر نشینند.
تحلیل شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه صدر اسلا‌م و وقوع واقعه كربلا‌ این سوال را جدی‌تر مطرح می‌كرد؛ این پرسش كه جامعه را چه شده كه تنها ۵۱ سال پس از رحلت پیامبر واقعه عاشورای حسینی رخ می‌دهد.
حضور در نهضت پیامبر، غزوه و سریه‌های سخت و نفسگیر و فضیلت اخلا‌قی و پارسایی دینی نه‌تنها یك ارزش تلقی نمی‌شد كه عرصه به دست كسانی افتاد كه به نام حاكم اسلا‌می در مسجد نماز صبح به چهار ركعت به پا نموده، در اعتراض مؤمنین اعلا‌م داشته بود، حاضر است چند ركعت دیگر را نیز امامت نماید!
چنین تحولی در صدر بوده كه در واقعه عاشورا حسین‌بن‌علی(ع) را بر آن داشت كه بفرماید <الناس عبیدالدنیا و الدین الحق علی‌السنتهم.> رسیدن جامعه نبوی به شرایط اموی قابل تحلیل و البته پندآموز است.
تحلیل آسیب‌شناسی انقلا‌ب‌ها تنها مختص به تجربه اسلا‌می نیست، در بین جامعه‌شناسان غربی و دانشمندان علم‌الا‌جتماع نیز این پرهیز دائمی برای مراقبت از تحولا‌ت اجتماعی ریشه داشته است.
جمله تاریخی <سیلوستره دوساسی> پس از انقلا‌ب فرانسه به جمله‌ای كلیشه‌ای و همه‌گیر بدل شده است؛ <‌آری به راستی انقلا‌ب فرزندان خود را می‌بلعد.> شاید این جمله كه در عصر ناپلئون به نگارش درآمد، ریشه در تحولا‌ت انقلا‌ب فرانسه داشت. آنجا كه دوستان عصر كنستیتوسیون و طرفداران ژاكوبن انقلا‌ب، كار تسویه حساب را به جایی رساندند كه خود یكی پس از دیگری راهی میدان گیوتین شدند. <دانتون> كه به دست دوست فضیلت‌خواه خود <روبسپیر> به سوی گیوتین می‌رفت، فریاد زده بود <ای انقلا‌بی قدیس! به زودی نوبت تو فرا خواهد رسید> و ظاهرا تنها كمتر از ۹۰ روز روبسپیر به دوست دیرین خود ملحق شده بود. لذا نباید و نمی‌توان از كنار انذارها و دغدغه‌های یاران دیروز و امروز انقلا‌ب گذشت. همین چند روز پیش بود كه مهدی كروبی دبیركل حزب اعتماد ملی اعلا‌م كرد <یاران دیرین امام روزگار بدی را می‌گذرانند> و یا علی‌اكبر محتشمی‌پور كه در وفاداری و تعهدش به نظام اسلا‌می و امام راحل و رهبری نمی‌توان ذره‌ای تردید كرد، نگران انحراف ارزش‌های انقلا‌ب و نفوذ فرصت‌طلبان و حتی دشمنان امام(ره) به ساحت اصلی انقلا‌ب و نظام اسلا‌می است.
متاسفانه در سال‌های اخیر میدان برای تازه به دوران رسیده‌ها و سیلی نخورده‌ها آنچنان فراخ و باز شده است كه به سختی می‌توان سره را از ناسره تشخیص داد.
دردناك‌تر در این میان سابقه شورای نگهبان در برخورد با اصحاب انقلا‌ب است. گویا دیگر هیچ فرقی مابین اصحاب بدر و اصحاب بعد از حرب بدر وجود ندارد. گویا مسلمانان پیش از فتح مكه و مسلمانان پس از فتح مكه از نظر برخی آقایان یكسانند. گویا آنهایی كه به خاطر اسلا‌م و امام(ره) به زندان رفته، سیلی خورده، تبعید شده‌اند و جنگ تحمیلی را پشت سر نهاده‌اند، هیچ برتری‌ای به دیگر عافیت‌طلبان، منتقدان و حتی مخالفان حضرت امام(ره) ندارند.
به‌راستی این سخن محتشمی‌پور را باید جدی انگاشت، آنها كه در تبعیت از امام راحل صادق نبودند، هیچگاه یاران صدیقی برای نظام اسلا‌می نخواهند بود.

فیاض زاهد

منبع : روزنامه اعتماد ملی