تغذیه و اختلالات دستگاه اعصاب

پژوهش­های مختلف نشان داده­اند برخی مواد مغذی برای توسعه و عملکرد درست دستگاه عصبی، ضروری هستند. به عنوان مثال کمبود اسید فولیک در دوران بارداری احتمال بروز نقص در تشکیل دستگاه اعصاب را در جنین افزایش می­دهد، در حالی که کمبود شدید ویتامین B۱۲ ممکن است باعث بروز اختلالات عصبی در مادر و همچنین کودک شود. تغییر در رژیم غذایی می­تواند در کاهش علائم برخی اختلالات دستگاه اعصاب و کنترل احساسات و هیجانات مؤثر واقع شود.
درجاتی از اضطراب که برای مدتی طولانی در حد زیاد پایدار بماند، از نشانه های تنش عصبی (استرس) است.
فشار روحی ممکن است باعث از بین رفتن و یا تحریک اشتها شود، کودکان و نوجوانانی که دچار فشارهای روحی هستند و محیط اطراف آن­ها پرتنش است اختلالاتی در غذا خوردن پیدا می­کنند که ممکن است به صورت خودداری از خوردن غذا و یا پرخوری تظاهر کند.
● موادغذایی و دستگاه اعصاب
▪ مواد غذایی مفید
ـ جو : حاوی ساپونین و ویتامین­های گروه B است و خواص ضد افسردگی دارد.
ـ شیر کم چربی : می­تواند به تولید آنزیم­های مؤثر در فعالیت دستگاه اعصاب کمک کند و به طور کلی در تأمین و حفظ سلامتی اعصاب بدن مفید است.
ـ گوشت : گوشت قرمز بدون چربی دارای ویتامین B۱۲ است که تا حدی می­تواند در تشکیل و همچنین در فعالیت دستگاه اعصاب و پیشگیری از بیماری­های روحی – روانی کمک کند.
ـ ریحان : سالهاست که خواص ضد افسردگی و آرام بخش آن شناخته شده است. برای افرادی که به طور فصلی به ویژه با شروع زمستان دچار اختلالات خلق و خو می­شوند، بسیار مفید است.
ـ ماهی ساردین : حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ می­باشد که به تکامل سیستم اعصاب و حفظ سلامتی مغز و اعصاب کمک می­کند و به ویژه برای خانمهای باردار و شیرده مفید است.
ـ کاهو : علاوه بر کلسیم و پتاسیم، حاوی نوعی ماده آرام بخش طبیعی به نام لاکتوکاریوم است و برای افرادی که دچار کم خوابی یا تنش عصبی هستند مفید می­باشد.
ـ پرتقال : حاوی ویتامین C، آلفا و بتاکاروتن و همچنین فولات است و می­تواند رشته­های عصبی را از آسیب رادیکال­های آزاد محافظت کند. مصرف این میوه به کاهش تنش­های عصبی و رفع مشکلات خواب کمک می­کند.
ـ چغندر : حاوی فولات، ویتامین C، بتاکاروتن و مواد نشاسته­ای است و می­تواند در کاهش علائم افسردگی مفید واقع شود.
ـ کنجد : دارای اسیدهای چرب اساسی لازم برای انتقال امواج عصبی است و می­تواند به تقویت حافظه کمک کند.
ـ بابونه : دارای خواص آرام بخش و خواب­آور است و برای رفع بی­خوابی و سایر مشکلات خواب مفید می­باشد.
ـ نان یا بیسکویت سبوس­دار : فرآورده­های جو دو سر و غلات کامل (با سبوس و جوانه) سرشار از ویتامین B بوده و به تقویت سیستم عصبی کمک می­کنند. فیبر غیر محلول موجود در این غذاها نیز به پیشگیری از ایجاد یبوست و سایر اختلالات روده­ای ناشی از فشار روحی کمک می­کند.
ـ گل سرخ تأثیرات خواب­آور ملایم دارد. عصاره یا پودر خشک شده آن را می­توان همراه با شام مصرف کرد تا به خواب کمک کند.
ـ چای بابونه می­تواند به آرامش اعصاب کمک کند و اگر به هنگام شب نوشیده شود، باعث بهبود خواب گردد.
ـ نان، ماکارونی، سیب­زمینی و برنج سرشار از کربوهیدرات­هایی هستند که به آرامی در بدن مورد مصرف قرار می­گیرند. اگر غذاهای مصرفی برای شام، در حد تعادل دارای این مواد نشاسته­ای و همچنین مقادیر کمی پروتئین باشد می­تواند به رفع بی­خوابی کمک کرده و بدن را برای خواب آماده کند.
ـ جو، برنج باسماتی، مخلوطی از مغزها (آجیل آلات)، غلات و خشکبار به آرامی هضم شده و به تدریج قند را در جریان خون رها می­کنند، بنابراین با ثابت نگه داشتن میزان قند خون، احتمال خستگی را کاهش می­دهند.
موز، سیب، گلابی، زردآلو، پرتقال، گریپ­فروت، آلو و هلو به ثابت نگه داشتن میزان قند خون کمک کرده و می­توانند برای افراد مبتلا به خستگی مزمن مفید واقع شوند.
ـ نخود، لوبیا، عدس و سویا منابع پروتئینی مناسبی هستند که با کمک به ثابت نگهداشتن سطح قند خون می­توانند در کاهش خستگی مؤثر واقع شوند.
● موادغذایی نامناسب
ـ چربی­ها و روغن­ها : باید در حد اعتدال مصرف شوند. مصرف غذاهای سرشار از چربی­های اشباع باید به شدت محدود شوند. مواد غذایی مانند گوشت چرب، فرآورده­های گوشتی از قبیل همبرگر، سوسیس، کالباس، کله­پاچه، فرآورده­های لبنی پرچرب، بسیاری از شیرینی­ها و دسرهای فوری حاوی این نوع چربی مضر می­باشند. موادی چون کره حیوانی، کره گیاهی جامد، روغن­های جامد، کیک خامه­ای، بیسکویت کرم­دار و فرآورده­های گوشتی و غذاهای سرخ شده نباید توسط افراد مبتلا به اختلالات تنفسی در هنگام خواب مصرف شود.
ـ الکل : به عنوان یک عامل پریشانی و افسردگی بر دستگاه عصبی اثر می­گذارد و احساس «غمگینی» را افزایش می­دهد.
ـ کافئین : نوشابه­های گازدار، قهوه، چای و برخی داروهای سرماخوردگی محتوی کافئین هستند که باعث تحریک سیستم عصبی می­شود. مصرف بیش از حد آن، ممکن است باعث لرزش، تعریق، تپش قلب، تند شدن تنفس و آشفتگی در خواب شود. افرادی که مبتلا به بی­خوابی هستند و کسانی که به سختی می­خوابند باید از مصرف قهوه، نوشابه­های دارای کولا و چای غلیظ خودداری کنند. مقادیر زیاد کافئین موجود در این نوشیدنی­ها به طور مستقیم دستگاه عصبی را تحریک کرده و می­تواند باعث تعریق، تپش قلب و افزایش فشار خون شود. کاهش مصرف مواد حاوی کافئین باید به صورت تدریجی باشد تا احتمال بروز علائم ناشی از قطع آن کاهش یابد.
ـ قند، عسل، آب نبات، بیسکویت، کیک و نوشیدنی­های شیرین باعث افزایش ناگهانی قند خون می­شوند که در بیشتر موارد، در ادامه منجر به «پایین آمدن» سریع قند می­شوند. این غذاها ممکن است احساس غمگین بودن را تشدید کنند و مبتلایان به افسردگی بهتر است آنها را در حد اعتدال مصرف کنند. این مواد همچنین می­توانند باعث عصبانیت، افزایش تحریک­پذیری یا تشدید علائم بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان شوند.
ـ پزشکان به افراد مبتلا به میگرن توصیه می­کنند از خوردن غذاهایی مانند پنیر که سرشار از تیرامین هستند خودداری کنند. در بسیاری موارد، این توصیه باعث کاهش علائم میگرن می­شود.
ـ شربت­های مصنوعی پرتقال، غذاها و میان وعده­های غذایی دارای ماده رنگی تارترازین ممکن است باعث فعالیت بیش از حد در برخی کودکان شود.
ـ غذاهای فرآوری شده در کارخانجات صنایع غذایی : بسیاری از غذاهای آماده، شیرینی­جات و میان وعده­های غذایی چند مرحله فرآوری را طی می­کنند و به همین دلیل بسیاری مواد مغذی ضروری لازم برای سلامت دستگاه عصبی را از دست می­دهند، بنابراین توصیه می­شود تا حد امکان به جای این قبیل غذاها، از مواد غذایی تازه استفاده شود.

منبع : پزشک آن لاین