سنندج ، استان کردستان

به استناد گفته مورخین، قلعه سنه دژ (سنندج) را سلیمان‌خان اردلان والی كردستان در زمان شاه صفی (1038-1052 هـ.ق) آباد ساخت و كلمه «غم‌ها» را كه به حساب ابجد 1046 می‌شود ماده تاریخ آن قرار داد. هیچیك از جغرافی‌نویسان اسلامی، این شهر را به این اسم در آثار خود ذكر نكرده‌اند.
در گذشته به جای شهر سنندج فعلی شهری به نام «سیر» وجود داشت كه این كلمه در فارسی به معنای «سی سر» است. مجاور سی‌ سر، محلی بود به نام صد خانیه (صد خانه) كه احتمالاً به مرور زمان این نام به «سنه» تغییر یافته است. سنندج مدت چهار قرن تحت حكومت حكام موروثی خاندان اردلان بود كه نسبت خود را به ساسانیان می‌رسانیدند.
در جنگ‌های دولت‌های ایران و عثمانی در دوره صفویه، این خاندان گاه جانب ایران را می‌گرفتند و زمانی از عثمانی طرفداری می‌كردند. كریم خان زند در سال 1146 هـ.ق سنندج را ویران كرد و پس از یك دوره هرج و مرج، خسروخان اردلان در سنندج مستقر شد. آغامحمدخان قاجار به پاس خدمات وی سنقر را نیز ضمیمه قلمرو حكومتی او كرد. از سال 1214 تا 1240 هـ.ق امان الله خان پسرخسروخان در سنندج حكومت كرد كه در این مدت اصلاحات زیادی برای آبادانی و عمران شهر سنندج به عمل آمد. در حكومت رضا قلی خان اردلان بین اعضای این خاندان اختلافاتی به وجود آمد و پس از یك سلسله كشمكش‌ها، سرانجام امان ‌الله خان برادر رضا قلی خان به حكومت رسید و در حقیقت این شخص آخرین والی موروثی سنندج بود كه از سال 1265 تا 1284 هـ.ق حكومت كرد.
در سال 1284 هـ.ق دولت مركزی، حاج میرزا معتمدالدوله عموی ناصرالدین‌شاه را به حكومت كردستان منصوب كرد كه تا سال 1291 هـ.ق در آنجا حكمرانی می‌كرد.
در حال حاضر سنندج مركز استان است و یكی از شهرهای زیبای استان كردستان و غرب كشور محسوب می‌شود.