جاودانگی ملموس آقای مارک تواین

صدیق‌ترین، بی‌توقع‌ترین، مفیدترین و دائمی‌ترین رفیق برای هر کسی کتاب است.
این جمله را کسی می‌گوید که کتاب‌هایش مدت‌هاست بهترین دوستان بشر هستند. شاید جاودانگی ملموس‌ترین کلمه‌ای باشد که بتوان برای توصیف یکی از مشهورترین نویسندگان جهان به کار برد. چه کسی می‌تواند دورانی را که با هیجان حیرت آور داستان‌های «شاهزاده و گدا»، «تام سایر» و «هکلبری فین» گذرانده فراموش کند. ساموئل کلمنس با نام مستعار «مارک تواین» در ۳۰ نوامبر ۱۸۳۵ در مرز میسوری در روستای فلوریدا به دنیا آمد. مرگ پدرش در دوازده سالگی او را از پشت نیمکت مدرسه بیرون کشید و به دنیای ناجوانمرد کسب و کار فرستاد. او کارش را از پادویی در چاپخانه‌ها و حروفچینی شروع کرد و بعد تبدیل به یک روزنامه نگار طنز نویس شد.
اما هیجان ژورنالیسم هم نتوانست پاسخگوی شور بی‌پایانش باشد. پس به ناچار راه سفر را در پیش گرفت و مدت‌ها سوار بر کشتی‌بخار در دل اقیانوس می‌رفت و با این نام که برای خود برگزیده بود می‌نوشت: «خبرنگار سیار بدون محدودیت مکان، زمان و سمت که دور کره زمین می‌گردد و ضمن سفر گزارش می‌نویسد». او نام مارک تواین را از ناخدای یک کشتی که به این نام در مجلات می‌نوشت گرفته و برای همیشه آن را به کار برد. در سال ۱۸۶۵ مارک تواین اولین داستان خود را با نام «وزغ جهنده معروف ناحیه کالاوراس» نوشت و با همین داستان به شهرتی ناگفتنی دست یافت. سبک و شیوه نوشتارش به شدت مورد قبول مردم آمریکا قرار گرفت. همین امر باعث شد تا مارک تواین یک داستان نویس حرفه‌ای و تمام عیار بشود، البته که او تنها به این کار راضی نبود و در کنار داستان‌نویسی جوینده طلا و سرباز هم بود. در ۱۸۶۹ سفرنامه‌ای نوشت و از رفتنش به ایتالیا به شیوه‌ای طنز گونه حکایت کرد. در میان تمام ماجراجویی‌ها عشق نیز دامان این چهره مشهور ادبیات آمریکا را گرفت و او با اولیوه لنگدن دختر ثروتمند یکی از صاحبان صنایع نیویورک ازدواج کرد. مارک تواین «سخت گذرانی» را در ۱۸۷۲ نوشت؛ این کتاب روایت خاطرات او به غرب دور در دوران جویندگی طلاست.
در «قرن طلایی» مارک تواین از خاطرات خود در کنار می‌سی سی پی، آنجا که کودکی‌اش را سپری کرده می‌گوید او این داستان را در سال۱۸۷۳ به شکلی هجو آمیز درباره جنگ داخلی آمریکا و روزهای پس از آن می‌نویسد. در ۱۸۷۶ «تام سایر» خلق می‌شود داستانی که در آن مارک تواین دوباره به کودکی خود نقب می‌زند و از دوستان و همکلاسی‌هایش می‌نویسد و تصویری از نوجوانان غرب آمریکا و خوی و منش آنها را به دست می‌دهد. شاهکار مارک تواین داستان بسیار جذاب و خواندنی «هکلبری فین» است این کتاب در سال ۱۸۸۵ منتشر شد و با موج عظیمی از تشویق در سراسر دنیا روبه‌رو شد. هک پسرکی جسور که با داشتن پدری دائم‌الخمر با خانم داگلاس و دوشیزه واتسون زندگی می‌کند تصمیم می‌گیرد که حوادثی تازه را تجربه کند بنابراین با دوست خود جیم که یک برده سیاه‌پوست فراری است با کرجی فرار کنند.
روایت منحصر به فرد مارک تواین از زندگی این پسرک او را تبدیل به نویسنده محبوب توده‌ها کرد. ارنست همینگوی درباره هکلبری فین بسیار درست و به جا می‌گوید: «همه ادبیات جدید آمریکا از یک کتاب مارک تواین سرچشمه گرفته و آن هکلبری فین است این بهترین کتابی است که در دست داریم». او در آثارش به مطرح کردن فقر و مسائل اجتماعی محیط اطراف خود می‌پرداخت و با همین طنز تلخ و گزنده همه ناکامی‌های زندگی‌اش را بیان می‌کرد. حتی حوادث تلخ و ناگواری که در سال ۱۸۹۳ برای مارک تواین پیش آمد او را از نوشتن باز نداشت. در این سال او همسر و یک دخترش را از دست داد و دختر دیگرش هم سخت بیمار شد. همچنین او دیگر یک ورشکسته مالی بود.
اما با تمام این احوال قلم را زمین نگذاشت و به روایات خود ادامه داد. البته نوشته‌های او از این پس سرشار از بدبینی است. «مردی که هدلی برگ را فاسد کرد»، «بشر چیست؟» و «ژاندارک» از جمله داستان‌هایی هستند که او در این دوران نوشت و «بیگانه اسرار آمیز» آخرین اثر این نویسنده بزرگ آمریکایی است که شش سال پس از مرگ او منتشر شد. سرانجام در ۲۰ آوریل ۱۹۱۰ مارک تواین پس از ۷۵ سال ماجراجویی و زندگی پرثمر ادبی بر اثر بیماری قلبی درگذشت.

سمیرا مرادی

منبع : روزنامه تهران امروز