ایران ۶/۲ برابر میانگین استاندارد جهانی انرژی مصرف می‌کند

کشور ایران ۶/۲ برابر میانگین استاندارد جهانی انرژی مصرف می‌کند و در مناطق سردسیر این عدد به ۴ برابر افزایش می‌یابد در اصل ۳۷% از این انرژی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود. در این‌خصوص گپی دوستانه با آقای خلیل عسگری مشاور مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور انجام داده‌ایم تا از این طریق اطلاعاتی در خصوص چگونگی مصرف سوخت به خانواده‌ها ارائه دهیم.
▪ لطفاً در ابتدا تاریخچه‌ای از تأسیس سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت را عنوان نمائید؟
ـ وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران در راستای اجراء سیاست‌های استراتژیک کشور در بخش انرژی براساس ماده ۱۲۱ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به‌منظور اعمال صرفه‌جوئی و منطقی کردن مصرف انرژی، حفاظت محیط زیست و همچنین اجراء اقدامات مرتبط با بهره‌برداری کارآمد و بهینه از حامل‌های انرژی در سال ۱۳۷۹ اقدام به تأسیس سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور نمود.
▪ کار اصلی سازمان به چه نحوی است؟ و چه فعالیت‌هائی در این زمینه انجام داده است؟
ـ سازمان بهینه‌سازی در دو بخش اصلی فعالیت خود را شروع کرده است بخش اول، بهینه‌سازی مصرف ساختمان و مسکن و بخش دوم، جایگزینی سوخت گاز طبیعی به‌جای سوخت‌های فسیلی است که در بخش اول سازمان به ایجاد زیرساخت‌های استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته اقدام به اعطاء کمک‌های بلاعوض و یارانه سود تسهیلات به صنایع نموده است تا بتوانند با استفاده از تکنولوژی‌های روز راندمان محصولات خود را بالا ببرند و از سوخت کمتر هم در تولید و هم در مصرف تولیدات خود استفاده نمایند.
از آنجا که حدود ۴۰% سوخت کشور در بخش ساختمان به‌دلیل نامطلوب بودن نوع ساخت و مصالح از عمده تلفات انرژی در بخش ساختمان است یکی از دست‌آوردهای مهم سازمان اجراء بحث ۱۹ مقاله ملی در خصوص رعایت مصرف سوخت در ساختمان‌ها می‌باشد.
۱) ارتقاء سطح دانش استفاده از گازطبیعی به‌جای فرآورده‌های نفتی.
۲) ایجاد دوره‌های آموزشی مختلف در سطح کشور به‌منظور کاهش مصرف سوخت.
۳ اصلاح خط تولید کارخانجات سازنده لوازم خانگی و برنامه برای اصلاح دیگر لوازم مصرف‌کنندگان سوخت.
۴) اصلاح خط تولید کارخانجات بزرگ کشور از جمله: آجر، سیمان، شیشه، فولاد، نساجی، قند و غیره ...
۵) فعالیت در خصوص استفاده از سوخت مناسب تر و کاهش مصرف سوخت
۶) اصلاح بهبود و سیستم حمل‌ونقل کشور (خطوط بین‌‌شهری و حمل‌ونقل داخل شهر)
۷) ارائه پیشنهادهای تغییر تکنولوژی سوخت خودرو و استفاده از خودروهای کم‌مصرف
۸) ایجاد راهکارهای قانونی - تشویق و تنبیه جهت مصارف سوخت در ساختمان
۹) ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی و تبلیغی در جهت کاهش مصرف سوخت
۱۰) تهیه و تدوین استانداردها و معیار مصرف سوخت
۱۱) تدوین و اجباری نمودن برچسب‌های انرژی برای لوازم خانگی از جمله آبگرمکن، بخاری ...
۱۲) به روز نمودن استانداردهای لازم در سطوح مختلف جهت ایجاد زیرساخت استفاده از انرژی‌های دیگر
۱۳) اجراء طرح نمونه آبگرمکن‌های خورشیدی در کشور
۱۵) اجراء طرح انتقال گاز به روستاهائی که امکان استفاده از گاز طبیعی به آنها مقدور نیست که این پروژه در استان چهارمحال و بختیاری و در شهرستان اردکان به اجراء درآمده که هم‌اکنون ۱۷۵۰ خانواده از آن بهره‌مند هستند. اما در بخش دوم که جایگزینی سوخت گاز طبیعی به‌جای سوخت‌های فسیلی است تاریخچه استفاده از گاز طبیعی در خودروها به دهه دوم سال ۱۹۰۰ بازمی‌گردد که به‌صورت آزمایشی انجام شد اما توجه جدی این گاز برای خودروها پس از بحران نفتی در سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۹ اتفاق افتاد که در ابتدا ایتالیا اولین کشوری بود که از گاز طبیعی به‌جای بنزین و گازوئیل استفاده کرد. اما امروزه ایتالیا به‌عنوان دومین کشور مطرح و آرژانتین با حدود بیش از ۵/۱ میلیون خودروی گازسوز به‌عنوان اولین کشور در استفاده از گاز طبیعی مطرح است. ایران برای اولین بار استفاده از گاز طبیعی در بخش خوردو را در دهه ۱۳۵۰ در شیراز و در سال‌های ۱۳۷۶ در مشهد و ۱۳۷۵ در بخش اتوبوسرانی به‌صورت آزمایشی مورد استفاده قرار داد. گفتنی است پروژه‌ گازسوز کردن خودروها در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت به‌طور رسمی آغاز شد.
▪ استفاده از گازطبیعی (CNG) چه منافعی را دربردارد؟
ـ ایران پس از روسیه دارنده دومین ذخایر گازی جهان می‌باشد لذا با توجه به وجود ذخایر فراوان در کشور می‌توان این موضوع را یکی از دلایل استفاده از گاز طبیعی دانست با توجه به اینکه خودرو یکی از اصلی‌ترین آلوده‌کننده‌های شهری است، لذا استفاده از این گاز موجب کاهش قابل توجه آلودگی هوا خواهد بود و هم از نظر نوع سوخت و کاهش استفاده از فرآورده‌های نفتی (سوخت‌های فسیلی) کمک شایانی را انجام می‌دهد.
البته قیمت بالای تهیه فرآورده‌های نفتی مانند بنزین و گازوئیل و ارزانی قیمت گاز نسبت به فرآورده‌های نفتی دیگر خود نکته‌ای است که باید بدان توجه داشت.
▪ در حال حاضر پیشرفت این پروژه در کشور به چه صورت است؟ از لحاظ امنیت چه قدر تضمین شده است؟
ـ شبکه گاز طبیعی بیش از ۸۵% کشور پهناور ایران را دربرگرفته است و تعداد جایگاه‌های ایجاد شده به ۱۸۵ جایگاه می‌رسد که ظرفیت سوخت‌رسانی ۲۴۵۰۰۰ خودرو در شبانه روز را دارا می‌باشد و تعداد جایگاه‌های در حال ساخت ۴۶۰ جایگاه می‌باشد. تعداد خودروهای گازسوز کشور حدود ۱۱۵۰۰۰ خوردو است که در ۹۶ کارگاه و کارخانجات خودروساز تبدیل به گازسوز شده است از تعداد ذکرشده ۴۸ جایگاه و ۲۱ کارگاه در تهران و مابقی در شهرهای دیگر کشور واقع هستند. این اقدام توانسته است از مصرف بیش از یک میلیون و یکصد هزار لیتر بنزین در شبانه‌روز جلوگیری نماید و امکان صرفه‌جوئی ارزی معادل ۱۱ میلیون دلار در ماه را ایجاد کند از مزایای دیگر CNG می‌توان به عدم آلودگی آب‌های زیرزمینی اشاره کرد. در خصوص ایمنی مخازن گازطبیعی که در خودروها تعبیه می‌شود. این مخازن در شرایطی بسیار سخت تولید می‌تگردد و مکان هرگونه نگرانی را به شدت کاهش می‌دهد. تاکنون برای اجرائی شدن این پروژه در کشور بیش از ۴۰ استاندارد تهیه و بعضی از آنها شماره ملی دریافت کرده‌اند و تمام این ۴۰ استاندارد کاملاً رعایت می‌شود و خانواده‌ها با به خاطر آوردن این نکته که تا به حال هیچ حادثه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است می‌توانند به این نکته واقع شوند که استفاده از گاز طبیعی خطری را دربرندارد.
▪ به‌نظر شما راهکارهای مناسب در صرفه‌جوئی انرژی چیست؟
ـ می‌توان گفت مصرف سالیانه سوخت کشور معادل ۹۰۰ میلیون بشکه نفت خام است و ارزش آن معادل ۳۰ میلیارد دلار می‌باشد. اما برای صرفه‌جوئی و کاهش آلودگی هوا می‌توان این نکات را رعایت کرد:
۱) استفاده از لوازم گازسوز و انرژی بربا راندمان بالا
۲) دقت در نوع لوازم انرژی بر در هنگام خرید بر اساس نیاز و ظرفیت
۳) دقت به برچسب انرژی در هنگام خرید لوازم موردنیاز منزل
۴) استفاده از درزگیر مناسب درب و پنجره‌های ثابت و متحرک در منازل و ادارات
۵) تنظیم دمای مناسب در منازل و ادارات با روش‌های علمی و استفاده از پنجره‌های دوجداره و به کارگیری مصالح مناسب در ساخت ساختمان‌ها، خود راهکارهای اساسی در صرفه‌‌جوئی انرژی می‌باشد و یا آموزش استفاده صحیح از خودرو در حرکت، گسترش استفاده از پست و مخابرات در امور جاری و صالاح معابر و سطح خیابان‌ها به‌منظور سرعت بخشیدن و کاهش توقف‌ها و موارد دیگر که باید با برنامه‌ریزی دقیق به اجراء آن پرداخت.
▪ با توجه به اینکه مصرف انرژی در کشور ما بالا است خانواده‌ها چه نقشی را در بهبود این وضعیت می‌توانند داشته باشند؟
ـ یکی از مهمترین مسائل موجود کشور مسئله سوخت و چگونگی مصرف آن است. در ابتدای امر به‌منظور ایجاد بستر مناسب موضوع باید از طریق رسانه‌ها به اطلاع مردم رسانده شود چرا که یکی از مهمترین مراکز تصمیم‌گیری در هر کشوری خانواده‌ها می‌باشند و لزوم آگاهی افراد خانواده‌ها یکی از اصلی‌ترین مسائل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور در جهت حذف افکار اشتباه و نیل به این موفقیت است.
ما باید اعتقاد داشته باشیم تا زمانی‌که خانواده‌ها آگاهی لازم را در خصوص مصرف بی‌رویه نداشته باشند این طرح موفق نمی‌شضود بنابراین باید از خانواده‌ها بهینه‌سازی را شروع کنیم و در آن صورت است که آثار بهینه مصرف سوخت به‌صورت امری عادی به مدارس، ادارات، کارخانجات و غیره منتقل خواهد شد و از همین رو است که رادیو، تلویزیون و مطبوعات نقش کلیدی پیدا می‌کنند و انتظار می‌رود با آموزش فرهنگ درست مصرف کردن به خانواده‌ها و از طریق خانواده‌ها به کودکان و با تولید لوح‌های فشرده آموزشی و تفریحی و انتشار آنها در بین خانواده‌ها می‌توانیم فرهنگ صرفه‌جوئی و استفاده بهینه از سوخت را در کشور رواج دهیم.

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده