تحولات بازار نفت خام

از اوایل هفته مورد بررسی، بازار نفت منتظر بود كه آیا پیش بینی های هواشناسی درباره سردتر شدن آب و هوای شمال شرقی آمریكا تحقق می یابد؟زیرا موسسه های هواشناسی پیش بینی كرده بودند كه آب و هوای منطقه شمال شرقی آمریكا به شدت سرد شود و از آن جاكه ۸۷ درصد از مصرف كنندگان نفت حرارتی آمریكا، درمنطقه یاد شده قرار دارند، سرمای شدید به معنای افزایش مصرف نفت حرارتی و افزایش قیمت این فرآورده خواهد بود و درنتیجه قیمت های نفت خام را نیز افزایش خواهد داد. اعلام پیش بینی های یاد شده، سبب تقویت قیمت ها شده بود. علاوه بر آن، اختلاف های مالی دولت روسیه و شركت یوكاس در این كشور، توجه همگان را به خود جلب كرده بود. دولت روسیه مدعی است كه ۵/۲۷ میلیارد دلار بدهی مالیاتی از شركت یوكاس طلبكار است. از آن جاكه شركت یوكاس روزانه ۷/۱ میلیون بشكه نفت خام تولید می كند، درچند ماه اخیر هرگاه اختلاف شركت یوكاس و دولت روسیه شدت گرفته، قیمت های نفت به دلیل نگرانی بازار از افزایش احتمال قطع بخشی از عرضه نفت خام این شركت افزایش یافته است. در اوایل هفته گذشته نیز این اختلاف ها دوباره در بازار مطرح شد، زیرا بارگیری دو محوله نفتی شركت یوكاس به دلیل ناتوانی در پرداخت حقوق گمركی و بندری لغو شد. گفتنی است كه حساب های مالی این شركت را دولت روسیه بلوكه كرده است. به این ترتیب، احتمال وقفه در عرضه نفت شركت یوكاس تقویت شد، به ویژه این كه دولت یكی از بزرگ ترین شركت های فرعی یوكاس را به نام «YUGANSKNEFTEGAZ» كه یك میلیون بشكه در روز نفت خام تولید می كند، در مقابل ۳۴/۹ میلیارد دلار به شركتی واگذار كرد كه هیچ گونه شهرتی نداشت. به این ترتیب، نگرانی ها افزایش یافت و سبب افزایش قیمت های نفت خام شد، اما به تدریج مشخص شد كه این عملیات بر تولید نفت شركت های یاد شده تاثیری نگذاشته است و علاوه بر آن، وضعیت آب و هوایی در آمریكا و به ویژه در شمال شرقی این كشور نشان داد كه وضعیت هوا چندان هم سردتر ازمعمول نشده است و حتی تعدادی ازموسسه های پیش بینی كننده آب و هوا اعلام كردند كه در چند روز آینده درجه برودت هوا در حدود ۲۰ درجه فارنهایت گرم تر از حد معمول خواهد بود. براین اساس، قیمت های نفت خام كه تا حدودی به دلیل نگرانی از كمبود نفت حرارتی افزایش یافته بود، روبه كاهش نهاد. از سوی دیگر، آمار ذخیره سازی های تجاری نفت كه در آمریكا منتشر شد، نشان داد كه نه تنها سطح ذخیره سازی های نفتی كاهش نیافته، بلكه آمار این ذخیره سازی ها با افزایش نیز همراه بوده است؛ به گونه ای كه براساس گزارش موسسه نفت آمریکا API، میزان ذخیره سازی های تجاری نفت خام آمریكا با افزایش ۸۳/۲ میلیون بشكه به سطح ۳۴/۳۰۰ میلیون بشكه رسیده بود كه ۶/۲۴ میلیون بشكه بیشتر از زمان مشابه در سال گذشته بود. ذخیره سازی های بنزین نیز با ۲۱/۴ میلیون بشكه افزایش به۲۰/۲۱۰ میلیون بشكه رسیده بود كه رقمی معادل ۹ میلیون بشكه بیشتر از زمان مشابه در سال پیش را نشان می داد. علاوه بر آن، سطح ذخیره سازی های تجاری فرآورده های میان تقطیر كه اهمیت ویژه ای داشت، با افزایش ۳۲۰ هزار بشكه به ۸۷/۱۱۸ میلیون بشكه رسیده بود. با آن كه سطح این ذخیره سازی ها در مقایسه با زمان مشابه در سال قبل به میزان ۹/۱۱ میلیون بشكه كمتر بود و پیش بینی شده بود كه سطح این ذخیره سازی ها كاهش خواهد یافت، اما ارقام منتشر شده خلاف آن را نشان می داد، بر قیمت های نفت تاثیر چشمگیری گذاشت و سبب كاهش آنها شد.یكی دیگر از عواملی كه در كاهش قیمت های نفت تاثیر به سزایی داشت، اظهارنظر وزیر نفت عربستان سعودی بود. وی كه در مراسم تكمیل طرح تولید میدان نفتی «قطیف» (QATIF) سخن می گفت، اعلام كرد كه ظرفیت تولید عربستان سعودی ۸۰۰ هزار بشكه در روز افزایش یافته است، زیرا این میدان نفتی در حال حاضر می تواند تولیدی معادل ۸۰۰ هزار بشكه در روز داشته باشد و به این ترتیب، ظرفیت تولید عربستان به ۱۱ میلیون بشكه در روز رسیده است و عربستان قصد دارد ۲ میلیون بشكه در روز ظرفیت مازاد را همچنان حفظ كند. برداشت بازار از گفته های وزیر نفت عربستان این بود كه تولید نفت عربستان همچنان در سطح ۹ میلیون بشكه در روز باقی می ماند و این كشور قصد ندارد سهمیه خود را رعایت كند و دست كم ۲۴۵ هزار بشكه در روز در هنگام وجود مازاد عرضه در بازار بیش از سهمیه خود (۷۷۵/۸ میلیون بشكه در روز) نفت خام به بازار عرضه خواهد كرد. این گفته ها قیمت های نفت خام را به شدت كاهش داد. در این مراسم وزیر نفت عربستان حتی اعلام كرد كه عربستان در هنگام نیاز می تواند ۲ میلیون بشكه ظرفیت مازاد خود را به كار گیرد.علاوه بر آنچه بیان شد، تعطیلات آخر سال نیز سبب شد كه بازارهای بورس تعطیل شوند و میزان معاملات نفت كاهش یابد و به این ترتیب، قیمت های نفت خام در فضای آرام بازار به راحتی در مسیر نزولی قرار گرفتند. گفتنی است كه وجود چند عامل از حركت سریع قیمت های نفت در مسیر نزولی جلوگیری و درواقع روند نزولی قیمت ها را كند كرد. در حال حاضر، تقریباً ۵۰۰ هزار بشكه در روز تولید نفت خام از زنجیره جهانی عرضه نفت خام، خارج شده است. به بیان دیگر، تولید نفت خام خلیج مكزیك، كه به دلیل وقوع طوفان ایوان كاهش یافته بود، به میزان ۱۵۰ هزار بشكه در روز، بازگردانده نشده است. در حدود ۲۰۰ هزار بشكه در روز از تولید نفت خام فلات قاره نروژ كه به دلیل نشت گاز متوقف شده بود، همچنان از اواخر نوامبر ۲۰۰۴ قطع است و ۱۱۴ هزار بشكه در روز از تولید نفت خام نیجریه نیز از اوایل دسامبر ۲۰۰۴ به دلیل درگیری های قومی در منطقه دلتای نیجریه قطع است.علاوه بر این مشكلات، شركت دولتی نفت قطر (QATAR PETROLEUM) توانست فقط دو محموله به میزان ۲۰۰/۱ میلیون بشكه نفت سنگین و ترش «شاهین» (AL-SHAHEEN) را برای فوریه ۲۰۰۵ عرضه كند، زیرا مشكلات به وجود آمده (كه ماهیت آنها اعلام نشده است) در این میدان نفتی، تولید نفت خام را دچار مشكل ساخته است. گفتنی است كه در ژانویه ۲۰۰۵، قطر در حدود ۳ میلیون بشكه از این نوع نفت خام را عرضه كرده بود.به هرحال، اگر این میزان چشمگیر نفت خام از بازار خارج نشده بود، قیمت های نفت با سرعت بیشتری روند نزولی اخیر خود را طی می كردند. با وجود این، باید امیدوار بود كه كشورهای عضو اوپك از ابتدای ژانویه ۲۰۰۵، با عملی كردن تعهدهای خود، تولیدشان را به میزان یك میلیون بشكه در روز كاهش دهند. اگر این اقدام صورت گیرد، می توان انتظار داشت كه روند نزولی قیمت های نفت خام متوقف شود.

منبع : نمایشگاه بین‌المللی