محصول کیفی، قیمت کیفی

در سه دهه ی گذشته همواره تاکید دولتمردان بر افزایش محصول و رسیدن به خوداتکایی و خودکفایی نسبی بوده است. مسوولان بخش کشاورزی در برنامه های اول، دوم، سوم و چهارم توسعه تعهدات بخش و سهم وزارتخانه را در مسایل به زراعی، ترویج دانش و فن، استفاده از بذور اصلاح شده و نهایتا رسیدن به آمار بیشتر تولید مدنظر داشته اند. اینک به نظر می رسد همگام با کشاورزان پیشرو جهان، ضرورت داشته باشد نگاهی به کیفیت در کنار کمیت داشته باشیم.
امروزه در سوپرمارکت ها و بازارهای فروش سبزی، میوه، مواد پروتئینی، غلات و.... در کشورهای پیشرفته دنیا معمولا دو نوع محصول با دو کیفیت متفاوت و البته قیمت متفاوت عرضه می شود. یک تابلو نشان می دهد مثلا سیب درختی ارگانیک یا بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی عرضه شده (محصول کیفی)، یا گوشت مرغ یا تخم مرغ که درصد بقایای مواد، در آن زیر درصد استاندارد است و تابلوی دیگر سیب درختی تولید شده با استفاده از عدم سموم شیمیایی یا گوشت مرغ با استفاده از مواد هورمونی. مسلما قیمت این گونه محصولات کیفی بین ۳۰ الی ۱۰۰ درصد از محصولات مشابه معمولی بیشتر است و مردمی که به سلامتی خود و خانواده شان پایبند هستند، یا پیشگیری را آسانتر و ارزانتر از درمان می دانند، این افزایش قیمت را به خوبی تحمل می کنند. حتی در ایران هم تخم مرغ هایی عرضه می شود که ظاهرا کیفیتی متفاوت دارند و از نظر قیمت بین ۳۰ تا ۴۰ درصد گرانتر فروخته می شوند (گرچه متاسفانه به دلیل نبود کنترل کیفیت و سیستم های نظارتی، کیفیت این تخم مرغ ها مورد دقت قرار نمی گیرد. کمی پودر یونجه در جیره غذایی، زرده ی آنها را زردتر یا نارنجی کرده و به نام محصول کیفی با افزایش قیمت غیر قابل تحمل عرضه می شود).
در همان بازارهای اروپایی و با همین تابلوهای Organic و... می بینیم برخی از مردم حتی حاضرند میوه ای که کمی از آن کرم زده است بر میوه های سمپاشی شده ترجیح دهند و حتی مبلغ بیشتری برای آن می پردازند. چرا؟
چون کیفیت جای خود را در میان مردم باز کرده است. فراموش نکنیم کیفیت یک بحث مدیریتی است و هنوز تعریفات خاصی برای معیارهای کیفی در ایران ارایه نشده که مثلا این مقدار پروتئین در شیر با کلسیم در آبمیوه یا نبود هورمون در گوشت مرغ یا... می تواند فروش بهتری داشته باشد.
صاحب نظران معتقدند وزارت جهاد کشاورزی در هماهنگی اثربخش با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (اداره کل نظارت بر بهداشت مواد غذایی) و وزارت بازرگانی (قیمت گذاری و تنظیم بازار) و شهرداری ها (میادین عرضه میوه و تره بار) باید اقدام به ایجاد آزمایشگاه های بهداشت مواد غذایی و محصولات کشاورزی بنماید. حتی کلینیک های گیاه پزشکی در استان ها هم می توانند مسوولیت مهمی در این زمینه به عهده گرفته، بخشی از وظایف دولت (سه وزارتخانه) را انجام دهند. با این وصف تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، (مواد پروتئینی، محصولات زراعی و باغی، شیلات و آبزیان) هنگام عرضه ی محصولات خود، برچسب و شناسنامه ی «تولید بدون استفاده از کود و سم» یا بدون مصرف آنتی بیوتیک در دام و طیور و هورمون یا... را نصب کرده و حق خواهند داشت با قیمت بیشتری آن را به فروش برسانند. مهم این است که دولت مشخصا روشن نماید که از کیفی بودن محصولات و عرضه ی آن، سلامتی، شادابی و رفاه اجتماعی و اقتصادی فراوانی نصیب ملت می شود.
امروزه گندم در نقاط مختلف دنیا بر اساس میزان پروتئین، قیمت گذاری کیفی می شود که این امر در تشویق کشاورزان به تولید غلات کیفی بسیار موثر است و در بسیاری از محصولات، میزان چربی و میزان قند مهم اما، ساز و کار کنترل صحت ادعای تولیدکنندگان و تعیین کیفی بودن محصولات و مکانیزمی برای برنامه ریزی تولید است و از طرفی دیگر تهیه ی آیین نامه ها و ضوابط تولید محصول کیفی و قانون «خرید کیفی» می تواند اصول قیمت گذاری کیفی را اعمال و به جای خرید تضمینی، اصل خرید کیفی را حاکم کند تا عرضه کنندگان محصول با اطمینان کامل به تولید محصولات کیفی روی آورند.
آزمایشگاه های مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آزمایشگاه های قسم خورده ی بخش خصوصی، همچنین کلینیک های گیاه پزشکی مورد تایید سازمان حفظ نباتات، با فرمول کنترل نامحسوس می توانند در هر لحظه در دامداری ها، کارخانه های مواد غذایی، کشتارگاه ها، غرفه ها، بازارهای عرضه محصول، سوپرمارکت ها و... به صورت تصادفی اقدام به نمونه گیری نموده و بقایای مواد را اندازه گیری کنند تا بر اساس آن، صحت ادعای تولیدکنندگان ثابت و محصول آنها قیمت گذاری شود.

منبع : ماهنامه دام، کشت و صنعت