به عهدت وفاکن تا دعا مستجاب شود

روزی یكی از یاران امام صادق علیه السلام به ایشان عرض كرد كه من به دو آیه در قرآن برخورده‌ام كه در پی چگونگی آن هستم ولی جوابش را پیدا نمی‌كنم.
امام صادق علیه السلام به او فرمود: آن دو آیه كدامند؟
خدا از كدام عهد سخن می‌گوید؟
آن شخص می‌گوید به امام گفتم:[یكی] "اُدعُونِی اَستَجِب لَكُم" است، [با اینكه خود خدا در این آیه متعهد به استجابت دعاهایمان شده‌است، اما] ما دعا می‌كنیم ولی اجابتی نمی‌بینیم!؟
امام بزرگوار فرمودند: آیا خدا را دیده‌ای كه در وعده خود تخلف كند؟
گفتم: نه
فرمود: پس چه؟
گفتم: نمی‌دانم.
فرمود: اما من خبردارت می‌كنم كه: آنكه خداوند را در آنچه فرمان داده پیروی كند، آنگاه او را از راه و جهتش، دعا كند،‌ [خدا قطعا] اجابتش می‌كند.
امام فرمودند: شما به عهدی كه خدا با شما بسته بود وفا نكردید....
گفتگوی امام و آن شخص ادامه دارد و امام جهت دعا را برای او بیان می‌فرمایند كه من آن را به نشستی دیگر می‌گذارم تا مفصل درباره‌ی آن باهم حرف بزنیم. اما آنچه در این مقال درخور دقت است دو نكته‌ی زیر است:
۱) ایمان به خدا، و وعده‌اش، و اینكه قطعا به قولش وفادار است.
۲) شرطی كه موجب عمل خداوند به پیمانش می‌شود
درباره‌ی نكته‌ی اول باهم به گفتگو نشستیم كه وقتی دعا كردی حاجتت را دم در آماده بدان.
اما نكته‌ی دوم:
من دوست دارم هر آنچه با شما می‌گویم كلام امامان بزرگوارمان باشد نه حدیث نفس! تا هم خود استفاده نمایم و هم بر جان شما بنشیند
حال درباره‌ی این موضوع نیز پای كلام نورانی امام صادق می‌نشینیم
از كجا بدانیم ما به عهد خدا عمل كرده‌ایم یا نه؟
روزی شخصی به امام صادق می‌گوید: خداوند می‌فرماید" اُدعُونِی اَستَجِب لَكُم" و حال آنكه ما دعا می‌كنیم وی چیزی برایمان مستجاب نمی‌شود؟
امام فرمودند: شما به عهدی كه خدا با شما بسته بود وفا نكردید چرا كه خداوند بلند مرتبه گفته "شما به پیمان من وفا كنید تا من نیز به پیمان شما وفا نمایم، أوفوا بعهدی أوف بعهدكم"
به خدا قسم اگر شما به خدا وفا‌دار بودید خدا نیز به شما وفا می‌كرد.
خب، فكر كنم دیگر ابهامی در "ادعونی استجب لكم" باقی‌نمانده‌باشد.
یك سوال:
خدا از كدام عهد سخن می‌گوید؟
از كجا بدانیم خدا كی و چه عهدی با ما بسته است؟
و از كجا بدانیم ما به عهد خدا عمل كرده‌ایم یا نه؟
امام صادق علیه السلام درباره‌ی عهد خدا صحبتهایی كرده‌اند، اما تا هفته‌ی آینده كه جواب را از زبان آن وجود گرامی برایتان بیان‌كنم ، می‌خواهم شما در باره عهد خدا حدس بزنید و بنویسید
پس "در عهد خدا بیاندیش"
و آنگاه آن را برای من و دیگر دوستانت در پنجره‌ی نظرات بنویس
متن روایتها:
قال رَجُلٌ مِن أصحابِ أبی عبدِ الله عَلیهِ السلام: إنی لَأَجِدُ آیَتَینِ فِی كِتابِ اللهِ أَطلُبُهُما فَلا أَجِدُهُما
قال: فَقَالَ عَلیهِ السلام: وَ مَا هُما؟
قُلتُ: "اُدعُونِی أَستَجِب لَكُم" (۲) فَنَدعُوهُ فَلا نَرَی إجابَهًٔ.
قال: أَفَتَرَی اللهَ أَخلفَ وَعدَهُ؟
قُلتُ: لا
قال فَمَه؟
قُلتُ: لَا أَدرِی
قال: لَكِنی أُخبِرُكَ، مَن أَطاعَ اللهَ فیِما أَمَرَ بِهِ، ثُمَّ دَعَاهُ مِن جَهَهِٔ الدُعاء اَجابَهُ
قُلتُ: وَ مَا جَهَهُٔ الدُعاء؟
قال: تَبدَأُ فَتَحمَدُ اللهَ وَ تَمجدُهُ وَ تَذكُرُ نِعَمَهُ عَلَیكَ فَتَشكُرُهُ، ثُمَ تُصَلِی عَلَی النَبِی وَ آلِهِ ثُم تَذكُرُ ذُنوبَكَ فَتَقرُّ بِها ثُمَّ تَستَغفِرُ مِنهَا فَهَذِهِ جَهَهُٔ الدُعاء (۲)
قَال عَلِیُ بن إبراهیم: قَالَ رَجُلٌ لِلصادِقِ عَلیهِ السلام: یَقُولُ اللهُ "اُدعُونِی أَستَجِب لَكُم" وَ إنا نَدعُو فَلا یُستَجابُ لَنَا؟
فَقَال: إنَّكُم لَا تَفونَ لِلهِ بِعَهدِهِ فَإنَهُ تَعالَی یَقُولُ: "أوفُوا بِعَهدِی أوفِ بِعَهدِكُم" وَ اللهِ لَو وَفَیتُم لِلهِ سُبحانَهُ لَوَفَی لَكُم .(۳)

حسین عسگری
۱- سوره‌ی غافر ؛ آیه‌ی ۶۰
۲- بحار الأنوار - العلامهٔ المجلسی - ج ۹۰ - ص ۳۱۷
۳- همان - ج ۶۶ - ص ۳۴۱

منبع : تبیان