بهترین شیوه‌های راستگوئی کودکان

والدین باید به این نكته توجه داشته باشند كه یكی از علت‌های دروغگوئی كودكان، آموزش نادرست خانواده است. در خانواده‌ای كه پدر و مادر و دیگر اعضاء آن همواره به یكدیگر دروغ می‌گویند، نمی‌توان انتظار داشت كودكی راستگو تربیت شود. دروغگویی كودك ممكن است برای جلب‌ توجه اطرافیان نیز باشد. چنانچه كودكی در خانواده و مدرسه مورد بی‌توجهی اطرافیان قرار گیرد، برای نشان دادن خود و جلب توجه ممكن است به دروغ گفتن در زمینه‌های گوناگون متوسل شود.
كودكانی كه نسبت به دوستان و اطرافیان خود احساس كمبود می‌كنند ممكن است برای جبران كمبودها درزمینه‌های مختلف همچون شغل والدین، محل سكونت، وضع تغذیه، دوستان، تفریحات و سفرها به دروغ متوسل شوند و به این وسیله درون آشفته و نگران خود رابه طور موقت تسكین دهند.
ترس كودك نیز می‌تواند عامل و انگیزه دروغگویی باشد ـ نجات و رهائی از مجازات موجب كتمان واقعیت از سوی كودك می‌شود و باید اذعان كرد كه سختگیری‌های افراطی و برخوردهای خشن والدین و مربیان با كودك هم از علل مهم دروغگویی كودك محسوب می‌شود. گاه نحوه بیان و برخورد والدین و مربیان با كودك، به او دروغگویی را می‌آموزد. به‌عنوان مثال والدین به كودكی كه مرتكب اشتباهی شده است اصرار می‌كنند كه او این كار را انجام نداده است بلكه دیگری مثلاً همسایه یا دوست یا برخی موجودات خیالی سبب آن بوده‌اند. در این حالت والدین علاوه بر آنكه كودك را دروغگو بار می‌آورند او را به گریز از قبول مسؤولیت رفتارش نیز وادار می‌كنند.
انتظار و توقع بیش از حد از كودكان و مقایسه آنان با دوستان و همكلاسی‌ها نیز ازدیگر عوامل دروغگویی كودكان است. در این صورت كودك از طریق دروغ گفتن می‌تواند هم براحساسات حقارت خود به‌طور موقت غلبه كند و هم والدین ناآگاه خود را راضی و خشنود سازد و نظر آنان را به‌سوی خود جلب كند.
برای پیشگیری و درمان دروغگویی، والدین و مربیان باید واقعیات را بپذیرند و برای شنیدن موارد شیرین و تلخ از طرف كودكان آماده شوند و با رفتار خود به كودك بیاموزند كه گفتن واقعیات، به هر صورتی كه باشد پذیرفتنی است و موجب تنبیه و آزار كودك نخواهد شد.
اگر كودك پی ببرد كه والدین و مربیان او را برای دروغگویی تشویق و برای راستگویی تنبیه نمی‌كنند،
به تظاهر در رفتار و جعل واقعیت نخواهد پرداخت. والدین و مربیان باید از طرح پرسش‌هایی كه كودك به آنها به احتمال قوی پاسخ نادرست خواهد داد، خودداری كنند. در صورت مشاهده هرگونه دروغگویی از سوی كودك، والدین و مربیان نباید شتابزده عمل كنند و به تنبیه كودك مبادرت ورزند بلكه برای بازداشتن كودك از دروغگویی و اصلاح رفتار می‌توان و گاه باید روش برخورد با كودك را با توجه به موقعیت انتخاب كرد. برخی از روش‌ها عبارتند از: نشان دادن ارزش راست گفتن؛ در وهله اول كودك باید دریابد كه دروغگویی كار نادرست و ناپسند و راستگویی عملی با ارزش و پسندیده است. كودك باید ارزش راست گفتن را در عمل تجربه كند. والدین و مربیان نباید در برابر دروغهای كودكان برآشفته شوند و او را كتك بزنند. بیان نتایج زشت و تلخ دروغگویی به صورت داستان، برای كودكان می‌تواند در آموزش عواقب تلخ دروغگویی مفید واقع شود. همچنین اگر والدین و مربیان كودك را در خلوت ـ نه در جمع ـ در جوی محبت آمیز و پرعطوفت با مضرات و نتایج دروغگویی آشنا سازند، می توان مطمئن بود كه این شیوه تربیتی مؤثر واقع شود.
اجازه بیان احساسات نیز راه دیگری است و كودك باید احساسات خود را آزادانه ابراز كند. در صورتی كه بیان احساسات، باعث آزار و اذیت اطرافیان شود باید به كودك آموخت كه به‌تدریج این احساسات را جایگزین احساسات خوشایند كند و به هیچ وجه نباید برای احساساتش تنبیه شود. همچنین در مواردی كه كودك مرتكب اشتباهی شد ولی درتعریف موضوع دروغ نگفت، باید به ملایمت و به‌طور صحیح به او تذكر داده شود كه رفتارش درست و پسندیده نبوده و بهتر است آن را تكرار نكند.
هشدار به كودك، همدردی با او و درمواقع ضروری نادیده گرفتن حرف‌هایش و گاه بی توجهی به او از روش‌هایی است كه در برخی مواقع می‌تواند برای پیشگیری و درمان دروغگویی كودكان مورد استفاده قرار گیرد.

منبع : روزنامه ایران