روی لبه تیغ

● زیر نور ماه: رضا میرکریمی/ ۱۳۷۹
سیدحسن طلبه جوان روستایی در شرف پوشیدن لباس روحانیت است. در حوزه‌ای که او درس می‌خواند همه خود را آماده مراسم می‌کنند.
در حالی که او مشغول تهیه لباس است وسایل او را پسرکی می‌دزد و او برای یافتن نشانی از پسرک راهی مکانی در حاشیه شهر می‌شود و در آخر با حاشیه‌نشینان همدرد می‌شود. او در پوشیدن لباس شک می‌کند و اعتقاد دارد لیاقت این لباس را ندارد.
زیر نور ماه دومین فیلم بلند سیدرضا میرکریمی به موضوع حساسی اشاره می‌کند. برخورد یک طلبه جوان که آماده معمم شدن است و پس از اتفاقاتی مجبور می‌شود با آدم‌های مختلف از زن بدکاره گرفته تا دزد و خلافکار روبه‌رو شود. البته میرکریمی این تم را از ماجرایی واقعی وام گرفته است و در فیلمش از نابازیگران و مردم بومی و محلی برای ایفای نقش‌های فیلمنامه استفاده کرده است. به‌رغم موضوع حساس فیلم، میرکریمی بسیار با ظرافت و زیبا به ساختار فیلمش پرداخته و پایان فیلم را هم به دلیل همین حساسیت‌ها به دو شکل فیلمبرداری کرده؛ یکی همین شکلی که در فیلم وجود دارد؛ یعنی سیدحسن پس از اینکه ملبس به لباس روحانیت می‌شود، به دیدن جوجه (پسری بزهکار که لباس‌هایش را دزدید و خواهرش نیز بدکاره است) در دارالتادیب می‌رود. در پایان دوم که در فیلم نیست سیدحسن بدون شرکت در جشن عمامه‌‌گذاری (که در بین طلبه‌ها به شوخی به تاجگذاری مشهور است) به روستای زادگاهش بازمی‌گردد. البته با توجه به حساسیت‌های موجود در سال‌های انتهایی دهه هفتاد میرکریمی هوشمندانه عمل کرد و با پایانی که در فیلم گذاشت آینده فیلمسازی‌اش را هم تضمین کرد.
زیر نور ماه از آن فیلم‌هایی است که توصیه‌اش به دیدن مجدد شاید چندان معمول نباشد؛ اما وقتی بدانید که این بهترین فیلم سیدرضا میرکریمی است، که بعدها چند سال مدیرعامل خانه سینما بود و تهیه‌کننده فیلم‌ها و مجموعه‌هایی مثل فرش ایرانی شد و اساسا یکی از قطب‌های تعیین‌کننده سیاست‌های فیلمسازی در ایران شد، آن‌وقت مجاب می‌شوید ببینید زیر نور ماه چگونه راه فیلمسازی او را فراهم کرد. البته در این مسیر هوش ذاتی‌اش هم به کمکش آمد و فیلمنامه خوب فیلم باعث شد چیزی که او ساخته توی ذوق‌ نزند. در فیلم صحنه‌ای هست که بحثی بین دو طلبه جوان در می‌گیرد. سیدحسن نمی‌خواهد در مراسم شرکت کند و دوستش بغض می‌کند و می‌گوید: «عمله مردمیم» و سیدحسن با این جمله مجاب می‌شود. به هر حال بعضی فیلم‌ها با این جملات سرنوشتشان تعیین می‌شود.

علیرضا مجمع

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد