گوشت سفید یكی از منابع اصلی پروتئین در جوامع امروزی می‌باشد و افزایش تقاضا برای طیور این صنعت را متحول نموده است در كشور ایران نیز بعد از نفت بیشترین سرمایه‌گذاری در این صنعت بوده است.متأسفانه در چند سال گذشته مشكلات عدیده‌ای دامان این صنعت را گرفته و از جمله آن حضور واگیری‌های از بیماری‌های مختلف می‌باشد . نیوكاسل یكی از مشكلات مهم مرغداریهای صنعتی و بومی است این بیماری دارای واگیری زیاد و تلفات می‌باشد و منجر به زیان‌های اقتصادی شدید در واحدها شده است.تلاش برای كنترل بیماری به سادگی با اقدامات بهداشتی و قرنطینه امكان‌پذیر نمی‌باشد. در كشورهایی كه بیماری به شكل آندمیك وجود دارد مایه‌كوبی یك روش مؤثر برای كنترل و پیشگیری می‌باشد. این درحالیست كه تفاوت در عملكرد بهداشتی و عدم بازخورد این گونه فعالیت‌ها در بسیاری مواقع باعث ایجاد مشكلات و سردرگمی صاحبان مرغداری شده و از سوی دیگر اظهارنظر برخی افراد كم اطلاع باعث ایجاد برخی حركت‌های عجیب در مسائل بهداشتی می‌گردد، كه یكی از مهمترین آن عملكرد سلیقه‌ای در برنامه‌های واكسیناسیون می‌باشد. این تحقیق به بررسی چهار روش متفاوت واكسیناسیون در نیوكاسل می‌پردازد و مقایسه‌ای بین آنها انجام می‌دهد. هدف دستیابی به روش مناسب و مقایسه‌ای بین ایمنی ایجاد شده می‌باشد. بطوریكه در این تحقیق چهار روش استفاده شده از برنامه‌های می‌باشد كه كم و بیش در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ۸۰۰ قطعه جوجه یك روزه از نژاد راس به ۴ گروه تقسیم شدند. گروه اول در سن ۹ روزگی واكسن B۱ و ۱۸ روزگی واكسن لاسوتا را بشكل خوراكی دریافت نمودند. گروه دوم در سن ۹ روزگی واكسن B۱ و ۱۸ روزگی واكسن لاسوتا را بشكل قطره چشمی و گروه سوم در سن ۹ و ۱۸ روزگی واكسن B۱ و لاسوتا را به روش اسپری قطره درشت دریافت نمودند. گروه چهارم در سن ۹ روزگی یك دوز واكسن تزریقی كشته روغنی و B۱ را قطره چشمی و سن ۱۸ روزگی واكسن لاسوتا را بشكل آشامیدنی دریافت نمودند در سن ۵۸.۴۲.۳۸.۲۸.۱۸ روزگی نمونه خون به شكل تصادفی و بدون ماده ضدانعقاد اخذ و آزمایش HI روی آنها صورت پذیرفت نتایج نشان داد كه در سن ۱۸ روزگی تقریباً گروهها مشابه بود. و اختلاف تیتر ناچیز است. سن ۲۸ روزگی بالاترین تیتر آنتی‌بادی به ترتیب گروه آشامیدنی و گروه قطره چشمی، گروه اسپری و گروه تزریق بوده است در سن ۳۸ روزگی همه تیترها رو به كاهش گذاشته و بالاترین تیتر مربوط به گروه اسپری بود. آنالیز آماری اختلاف معنی‌داری بین گروهها نشان نداد. ولی به‌طوركلی روش اسپری و قطره چشمی یكنواختی بهتری ایجاد می‌كند. از سوئی دیگر روش اسپری با ایمنی مادری تداخل زیادی دارد. تزریق واكسن ایمنی طولانی و یكنواخت ایجاد می‌كند و كمترین تداخل را با ایمنی مادری نشان می‌دهد. در مناطق آلوده توام‌كردن روش تزریق با قطره چشمی و اسپری پیشنهاد می‌گردد.
