«میدل مارچ» شهری که دنیا آن را می‌شناسد

«میدل مارچ» به نوعی یکی از سریال‌های بی‌بی‌سی برای نمایش لباس‌های فاخر دوران گذشته به حساب می‌آید که بازیگران ناشناس را ستاره کرد و کتاب جورج الیوت را پس از ۱۰۰ سال دوباره به جدول کتاب‌های پرفروش وارد کرد.
«میدل مارچ» دوران ملکه ویکتوریا را به تصویر می‌کشد. زمان نمایش «میدل مارچ» در انگلستان آنقدر مردم بدان علاقه داشتند که اصطلاحاتی مانند سخنرانی میدل مارچی، کمدی میدل مارچی و بحث‌های میدل مارچی سر زبان‌ها افتاد. نویسندگان و روزنامه‌نگاران در مطبوعات انگلستان بحث می‌کردند که بالاخره دوروتی (یکی از کاراکترها) عاقبت خوشی دارد یا کازابون ـ اگر تنها بماند ـ می‌تواند کتابش را تمام کند یا نه. «میدل مارچ» محصول همکاری BBC و GMBH بوستون است و پس از نمایش موفق در انگلستان، در آمریکا هم غوغا به پا کرد. «میدل مارچ» مسافرت موفقی در گذر از اقیانوس اطلس داشت. ربکا اتین تهیه‌کننده می‌گوید «الگوهای فرهنگی این دو فیلم مشابهند. به همین علت همان اتفاقی که در انگلستان افتاد، در آمریکا نیز روی داد و توجه مردم جلب روایت خوب و داستان آن شد».
اهالی میدل مارچ در ایران چه می‌کنند؟ به‌نظر می‌رسد در ایران که الگوهای فرهنگی مشابهی با کشوری مثل انگلستان ندارد مناسبات خانوادگی، روابط سنتی‌ و قدرت و نمایش دنیای ناشناخته و متنوع دوران ملکه ویکتوریا از عوامل اساسی جذب مردم به این برنامه باشد و می‌بینیم که «میدل مارچ» با موفقیت از اروپا هم گذشت و به ایران رسید.
داستان کاغذی «میدل مارچ» در سال ۱۸۷۱ به شکل سریالی در یک مجله چاپ شد. چاپ این کتاب در آن زمان نیز همانند سریالش در این زمان مورد توجه مردم قرار گرفت. هزاران نفر از خوانندگان هر ماه مشتاقانه منتظر چاپ شماره جدید مجله «بلک‌وود» می‌شدند. این رمان علی‌رغم احساس‌گرایی ظریف ویکتوریایی، عناصر مهم مورد نیاز برای شکل‌گیری یک درام تلویزیونی را داراست. یک قهرمان ایده‌آل‌گرا به‌ نام دوروتی دارد که با مردی مسن و مستبد به‌نام کازابون ازدواج می‌کند.
اندرودیویس دوباره خلق کرد رمان توسط اندرودیویس برای تلویزیون بازنویسی شد. اندرودیویس فیلمنامه سریال‌های تاریخی موفق دیگری مثل «خانه کارت‌ها» و «بازی شاه» را نوشته است. یکی از خصوصیات مهم کار دیویس در «میدل مارچ» وفاداری کامل او به متن اصلی است. حتی بعضی از دیالوگ‌های سریال به‌طور مستقیم از صفحات کتاب آمده‌اند. اما او برای جذاب کردن سریال کمی به‌بار عاطفی آن افزوده است.
دیویس قسمت‌های افزوده شده را بهینه‌سازی متن اصلی می‌خواند، نه افزوده بر آن. او چندی قبل از نمایش سریال در آمریکا در روزنامه‌ای نوشت که در آنچه به سریال افزوده روح جورج الیوت دمیده شده است و چیزی جدای داستان اصلی نیست. گاهی اوقات کاراکترهای قرن نوزدهمی سریال آنقدر با انسان امروزی شباهت دارند که احساس می‌کنیم به جای آن دوره آنها در اواخر قرن بیستم زندگی می‌کنند. البته به‌نظر می‌رسد روح الیوت فقط وجود آقای دیوس را تسخیر نکرده و همه دوستداران سریال را در اختیار گرفته است. لویس مارکس (تهیه‌کننده سریال) و آنتونی پیج (کارگردان) آنقدر برایشان مهم بود عدالت در مورد الیوت اجرا شود برای همین پس از گرفتن فیلمنامه از دیویس، ۴ ماه را به مطالعه و بررسی آن گذراندند تا ببینند چگونه می‌توان صحنه‌های بیشتری از کتاب را به فیلم افزود. مارکس می‌گوید: «روزها می‌نشستیم و فکر می‌کردیم چطور می‌شود این بخش‌ها را به فیلم وارد کرد؟ چه راهی وجود دارد؟ «بالاخره آنان تصمیم گرفتند نیم ساعت به قسمت اول اضافه کنند و زمان آن را به یک ساعت و نیم برسانند. ولی حتی این کار هم آنها را راضی نمی‌کرد. پیج می‌گوید: «در جریان فیلمبرداری بازیگران صفحاتی از کتاب را می‌آوردند و می‌خواستند که آنها را به فیلم بیفزاییم. راستش را بخواهید، حضور کتاب دیگر داشت نحس می‌شد».
تو کار سختی انجام دادی که سریال ساختی به‌طور کلی ساخت سریال چند قسمتی حتی در بهترین شرایط باز هم کار ساده‌ای نیست، چه برسد که سریالی متعلق به یک قرن پیش در دست ساخت باشد. چنین پروژه‌ای بسیار پرکار و وقت‌گیر است. اولین مشکل پیدا کردن دهکده و محیطی بود که معماری آن از سال‌های دهه ۱۸۳۰ تا به حال تغییری نکرده باشد. البته «میدل مارچ» سال ۱۸۷۱ چاپ شد، ولی داستانش متعلق به ۴۰ سال قبل از آن دوران است.
پس از یافتن لوکیشن‌های مناسب، گروه فیلمسازی تابلوهایی به شکل چاپ‌های قرن نوزدهمی در دست گرفتند و به استامفورد ـ دهکده‌ای در لینکلن شایر ـ رفتند و چندین هفته در آنجا ماندند تا شرایط را آماده فیلمبرداری کنند. آنها همه خانه‌ها را رنگ کردند؛ سیم‌کشی‌های برق و تلفن را پنهان کردند روی جاده‌ها و خیابان‌های آسفالت شده خاک ریختند، آنتن‌های تلویزیون و باجه‌های تلفن را از سر راه‌ها برداشتند و تابلوها و ظاهر مغازه‌ها را تغییر دادند. جالب اینجاست که از زمان آغاز فیلمبرداری، میزان توریسم دهکده سه برابر شده است.
میدل مارچ قربانی گرفت یکی از قربانی‌های «میدل مارچ» برای درست به تصویر کشیدن تاریخ بازیگرش جولیت آبری (بازیگر نقش دوروتی) بود. هنگام فیلمبرداری در یک صحنه زمستانی او باید کلاه و لباسی سنگین درست همانند لباس‌های آن دوران می‌پوشید و ساعت‌ها در هوای سرد باقی می‌ماند. او سر صحنه غش کرد و تا دو روز بیهوش بود. پس از آن به مدت یک ماه سر صحنه فیلمبرداری حاضر نشد و از آنجایی که او بازیگر اصلی بود، کل پروژه معلق ماند.
یک ولخرجی کامل این سریال یکی از پرهزینه‌ترین سریال‌هایی است که BBC تا به حال ساخته است؛ به‌طوری که تولید هر قسمت آن بیش از ۵/۱ میلیون دلار هزینه دربرداشت. «میدل مارچ» قمار سنگینی برای تلویزیون انگلستان بود، از آن‌جهت که غیر از هزینه زیاد ساخت بسیاری دیگر از سریال‌های تاریخی‌اش با استقبالی نامناسب و نقدهای بد مواجه شده بود.
مثلا سال قبل از تولید «میدل مارچ»، BBC «سرخ و سیاه» استاندال را ساخته بود و منتقدان تلویزیونی آن را «بالنی سربی» خوانده بودند که هم سرب را نابود کرده و هم بالن را. و موفقیت BBC در این قمار طرفداران درام‌های تاریخی را بسیار شگفت‌زده کرد.
مایکل جکسون رئیس شبکه BBC ۲ که اکثر هزینه ساخت سریال را پرداخته کرده بود، گفت: «من از اولش هم می‌دانستم که «میدل مارچ» سریال خوبی است. اما هرگز تصور نمی‌کردم تا این حد موفق شود.» BBC با تکیه بر استقبال مردم از «میدل مارچ» چندین درام تاریخی دیگر از جمله «مارتین چازلویت» چارلز دیکنز و «غرور و تعصب» جین آستن را نیز ساخت که در این میان «غرور و تعصب» مانند «میدل مارچ» به موفقیتی عظیم دست یافت. BBC و GMBH هیچ‌کدام نگفتند که از «میدل مارچ» چقدر سود حاصل‌شان شد، ولی اذعان داشتند که پول قابل توجهی بود.
به‌طوری که اتین یکی از مسوولان GMBH از این رمان در زمره کتاب‌های مورد علاقه‌اش یاد کرد و پس از آن پیشنهاد ساخت چند فیلم تاریخی دیگر به BBC‌داد. البته بعضی‌ها معتقدند جذب مردم به سریال فقط به‌خاطر مناظر، صحنه‌ها و هنرپیشه‌های زیبا بوده است. اما حقیقت چیز دیگری است و علاوه بر خوبی ظاهر سریال با بازی‌های قدرتمند هنرپیشگان مواجهیم.
بعضی دیگر دلیل توجه مردم را در پیام ایده‌آل‌گرای نهفته در سریال می‌دانند. پیج در این مورد می‌گوید: «ما موضوعات و فضاهای ایده‌آل‌گرای فراوانی در سال‌های اخیر دیده‌ایم. اما «میدل مارچ» چیز دیگری است. حس ایده‌آل‌گرایی سریال ارتباط عمیقی با دغدغه‌های انسان معاصر برقرار می‌کند.» البته هنگام نمایش سریال در آمریکا چنین نقدهایی دیده نشد و به نظر می‌رسد آنها تماشاگرانی هستند که کمتر به تاریخ توجه دارند. «میدل مارچ» آنقدر داستان‌های فرعی دارد که بیننده ناآشنا به فضای رمان مجبور است برای درک همه جریانات دقت فراوانی به‌کار ببرد. به همین دلیل هنگام تماشای سریال باید به همه صحنه‌ها و ریزه‌کاری‌ها دقت کامل داشت تا کلیت ماجرا از دست خارج نشود. «میدل مارچ» را جمعه‌ها ساعت ۱۹ از شبکه ۴ ببینید.

منبع : روزنامه تهران امروز