۱۳ ژانویه ۱۹۸۶ ـ ماجرای وحدت و ضد وحدت یمن

عبدالفتح اسماعیل یکی از بنیادگذاران جمهوری سیالیستی «دمکراتیک خلق یمن (یمن جنوبی)» شش سال پس از تبعید به این کشور بازگشت و ۱۳ ژانویه ۱۹۸۶ در اینجا کشته شد. وی که عقاید مارکسیستی داشت از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۰ رئیس جمهوری دمکراتیک خلق یمن بود و در این سال در پی یک منازعه داخلی از کشور خارج شده بود.
بندر عدن مرکز یمن جنوبی از قرن ۱۶ تا سال ۱۸۳۹ درکنترل عثمانی بود و در این سال انگلستان آن را تصرف کرد تا مانع هر گونه تعرض و لشکرکشی دریایی از اروپا به هند شود که در تصرف ان دولت بود. بندر عدن پس از گشایش آبراه سوئز اهمیت فراوان به دست آورده است.
در سال ۱۹۶۵ دو گروه ناسیونالیست عرب با ائتلاف با قبایل منطقه ، فدراسیون عربستان جنوبی را تشکیل دادند و دوسال بعد کنترل این سرزمین را که در شمال با یمن و در شرق با عمان هم مرز بود از دست انگلستان خارج کردند. در ژوئن سال ۱۹۶۹ حکومت به دست گروه ماراکسیستی این ائتلاف به ریاست عبدالفتح اسماعیل افتاد و به جمهوری دمکراتیک خلق یمن تغییر نام داد و با شوروی ، چین و کوبا روابط دوستانه برقرار کرد و مسئله ظفار را با کشورعمان به وجود آورد .
همزمان جمهوری یمن (صنعا) نیز مورد تایید دولت سعودی که قبلا از امام آنجا حمایت می کرد قرار گرفت و دو یمن در سال ۱۹۷۲ مذاکره با یکدیگر را برای تشکیل یک فدراسیون آغاز کردند که به نتیجه رسید .
اختلاف نظر دو بخش فدراسیون یمن در سال ۱۹۷۹ گسترش یافت و کار به جنگ کشید که در آوریل سال ۱۹۸۰ عبدالفتح اسماعیل رئیس بخش جنوبی از کشور خارج و به تبعید رفت و علی ناصر محمد برجایش نشست .
عبدالفتح در ژانویه ۱۹۸۶ به یمن جنوبی بازگشت که کشته شد و علی ناصر محمد هم فرار کرد . پس از این رویداد ، مذاکرات وحدت میان دو یمن ، این بار وحدت کامل آغاز شد و ۲۲ ماه مه ۱۹۹۰ کشور واحد یمن به وجود آمد که علی عبدالله صالح (از شمال) رئیس کشور و علی سالم البیض (از جنوب) مرد شماره ۲ این جمهوری شد که سه سال و چند ماه بعد علی سالم البیض به حالت قهر از دولت واحد خارج شد به جنوب رفت و اعلام استقلال کرد .
در پی این اقدام جنگ داخلی شدید و پر تلفات میان شمال و جنوب یمن آغاز شد که در ژوئیه ۱۹۹۴ پس از نزدیک به سه ماه به سود شمال پایان یافت و سران حکومت جنوب به خارج فرار کردند . وحدت برقرار شد و علی عبدالله صالح رئیس جمهوری یمن فرمان عفو عمومی داد که تنها ۱۶ تن را شامل نمی شد .

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز