مقایسه زخم های سرطانی و غیر سرطانی

قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب، خشکی پوست و کاهش سطح ایمنی بدن، پیش زمینه های سه گانه سرطان پوست هستند.
معمولاً سه نوع زخم سرطانی در پوست دیده می‌شود. یكی از آن‌‌ها ملانوماست كه خال‌‌‌های رنگی و زخمی هستند كه سرطانی شد‌‌ه‌اند و بد‌ترین نوع سرطان‌‌‌های پوست هستند،
دو زخم سرطانی پوست كه نسبتاً هم شایع هستند و بیشترین تعداد سرطان‌‌‌ها را در جهان و در كشور ما تشكیل می‌دهند اما میزان كشندگی آنها پایین است، عبارتند از:
۱) سرطان سلول‌‌‌های پوششی پوست.
۲) سرطان سلول‌‌‌های پایه پوست .
این زخم‌‌‌ها بیش‌تر در نقاطی از بدن پیدا می‌شوند كه در معرض تابش آفتاب قرار دارند. اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید، عامل اصلی این بیماری‌زایی است.
زخم‌‌‌ها اندازه‌‌‌های مختلف داشته و از یك جوش كوچك تا چند سانتی‌متر مربع متفاوت هستند. سرطان‌‌های سلول‌‌های پایه پوست خوش‌خیم‌تر از سرطان سلول‌‌‌های پوششی بوده و آسان‌‌تر به درمان جواب می‌دهند. هر زخمی كه در سرو صورت و گردن پیدا شده و مدتی از آن گذشته اما بهبودی نیافته است، باید تحت مراقبت‌ جدی تشخیصی قرار گرفته و نوع آن مشخص شود. سرطان‌‌‌های پوست روز به‌روز در حال افزایش هستند، در سراسر دنیا در ۱۰ سال گذشته رقم‌ آن‌‌ها به بیش از ۱۰ برابر رسیده است كه این افزایش در زنان بسیار بیش‌تر و محسوس‌‌‌تر از مردان است.
● پیش زمینه‌ها
معمولاً سه عامل پیش زمینه برای سرطان‌‌‌های پوست شناخته و معرفی می‌شوند:
۱) قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب:
مهم‌ترین عامل به وجود آورنده است و باید كشاورزان، كارگران و كسانی كه در آفتاب كار می كنند با استفاده از كلاه‌‌‌های آفتابی از آن احتراز كنند. تغییر سبك زندگی به ویژه در زنانی كه سطح بیش‌تری از بدن خود را در معرض آفتاب قرار می‌دهند، از دلایل مؤثر افزایش این بیماری است. خوشبختانه در كشور ما كه زنان از پوشش اسلامی برخوردار هستند، برخلاف همه كشورهای غیراسلامی، چنین افزایشی در میزان سرطان پوست در خانم‌‌‌ها دیده نمی‌شود. كاهش ضخامت لایه اوزن و كاهش اثرات محافظتی آن در اشعه ماورای بنفش از دلایل مؤثر است.
۲) خشكی پوست:
خشك بودن پوست و پوسته ریزی آن نیز از پیش زمینه‌های سرطان به‌حساب می‌آید كه باید با مراقبت‌‌‌های مناسب درمان شود.
۳) كاهش سطح ایمنی بدن:
به هر دلیلی كه سطح ایمنی بدن پایین آید، مثلاً در كسانی كه پیوند عضو شده و دارو مصرف می‌كنند، احتمال پیدا شدن سرطان پوست افزایش می‌یابد. این زخم‌‌‌های سرطانی در كسانی كه پوست روشن دارند، بیش‌تر از تیره پوستان دید می‌شود. محل‌‌‌های شایع زخم‌‌‌ها عبارت‌ است از گونه‌‌‌ها، پلك‌‌‌ها، بینی، گردن، پوست سر و هر جایی كه بیش‌تر در معرض تابش آفتاب قرار گیرد.
● درمان
اگر چه درمان زخم‌‌‌های سرطانی پوست )SCC, BCC(‌ برحسب اندازه و محل قرار گرفتن آن‌‌ها فرق می‌كند اما بهترین روش درمانی هنوز هم جراحی است كه باید زخم به‌طور كامل با حاشیه‌‌‌های سالم برداشته شود. معمولاً این زخم‌‌‌ها نجیب هستند و به این درمان جواب داده و كاملاً خوب می‌شوند.
در مواردی كه زخم‌سرطان پوست عود می‌كند و یا به دلیل محل قرار گرفتن آن نمی‌توان با حاشیه كاملاً سالم آن را برداشت، از اشعه درمانی (رادیو‌تراپی) كمكی هم استفاده می‌شود. در زخم‌‌‌های كوچك‌تر كه در آنها بیمار تمایل به جراحی ندارد و یا اصلاً نمی‌تواند كاندید خوبی برای عمل باشد، به‌طور اولیه از اشعه درمانی استفاده می‌شود كه تقریباً معادل جراحی نتیجه خوب خواهد داشت.

دكتر محمداسماعیل اكبری
رئیس مركز تحقیقات سرطان

منبع : روزنامه سلامت