سیاست در سینما

به سال ۱۳۷۹ می‌رسیم؛ یکی از عجیب‌ترین سال‌های سینمایی این سه دهه. کارگردانی مورد اعتماد و سازنده یک سریال پربیننده و ۲ فیلم پرفروش به مجلس راه یافته و همزمان اثر جدید او «شوکران» با حضور ۲ ستاره مطرح این سال‌ها (هدیه تهرانی و فریبرز عرب‌نیا)‌ روی پرده رفته است. فیلم در گیشه، شروع معمولی و کندی دارد، اما نه ...
انگار پتانسیلی برای فروش در فیلم هست. چند تن از پرستاران به نقش و شخصیت کاراکتر پرستاره فیلم (تهرانی)‌ معترض‌اند . ماجرا بالا می‌گیرد و با انعکاس آن در روزنامه‌های پرهیاهوی آن سال‌ها بیش از هر چیزی بر حرارت گیشه می‌افزاید. بدین گونه، شوکران بخوبی دیده می‌شود و به لطف مسائل حاشیه‌ای، ارزش‌های سینمایی‌اش آشکار می‌شود. با پایان یافتن حاشیه‌ها، در یکی از رخدادهای نادر تاریخ سینمای ایران، سیاست و به طور کلی فضای داغ، ملتهب و سیاست‌زده روز باعث فروش بالای یک فیلم می‌‌شود. (این هم یکی از معدود مواردی که در این دیار ربط یک چیز به چیز دیگر معلوم است)! تازه این پایان کار نیست. در این دوره (و در کل یکی دو سال قبل و پس از آن)‌ همه چیز سینما سیاست‌زده است. گاه در یک فیلم می‌بینی و می‌شنوی که بیانیه‌ای سیاسی قرائت می‌شود و گاه کاراکترها، اسم آدم‌های مطرح سیاسی روز را می‌برند. بیننده در «متولد ماه مهر»، فیلم سیاست‌زده دیگر این سال، وجود برخی دیالوگ‌ها و صحنه‌ها را باور نمی‌کند و تعجب او وقتی کامل می‌شود که فیلم احمدرضا درویش پس از جشنواره نیز اکران می‌شود و بر پرده، دوام می‌آورد.
همه فیلم‌هایی که دارای تازگی‌ای (در مقیاس شرایط)‌ هستند، اقبال می‌بینند و گیشه دارند. از «دست‌های آلوده» که مجموعه بازیگرانش، ستاره‌های قبل و بعد از این دوره را تشکیل می‌دهند و دارای نخستین کلیپ‌های بین فیلم در سینمای بعد از انقلاب است تا «شور عشق» که نخستین‌بار مهناز افشار و بهرام رادان را رونمایی می‌کند و قصه یکی از فیلم‌های قبل از انقلاب را باز می‌نمایاند.
حتی کمدی تازه سازنده «مرد عوضی» معینی «مومیایی ۳» نیز پر از متلک‌ها و ارجاع‌های روز سیاسی است و این نمک و فلفل‌های مد روز باعث می‌شود تا بداعتی که محمدرضا هنرمند در ساخت این اثر به کار برده به چشم نیاید و حتی خود او نیز این راه را ادامه ندهد و جدی نگیرد. در این هیاهو، رخشان بنی‌اعتماد نیز با شرایط روز همداستان می‌شود و «زیر پوست شهر» را روایت می‌کند. فیلم جدای از سیاسی‌بازی‌هایش روایتگر داستان یک خانواده فقیر جنوب شهری است که پسر بزرگ‌شان (محمدرضا فروتن)‌ در لابه‌لای فیلم با کش رفتن موقتی تلفن‌همراه و خودروی مدل بالای صاحب‌کارش آنها ــ خانواده‌اش ــ را به رستورانی در شمال شهر می‌برد و با این زیرکی‌ها، کارگردان فضای فیلمش را لوکس‌تر نشان می‌دهد و فیلم بخوبی می‌فروشد !
بوی کافور، عطر یاس (بهمن فرمان‌آرا)‌، میکس (داریوش مهرجویی)‌، عینک دودی (محمدحسین لطفی)‌، تکیه بر باد (داریوش فرهنگ)‌، شیفته (محمدعلی سجادی)‌، دختران انتظار (رحمان رضایی)‌، یکی بود یکی نبود (ایرج طهماسب)‌، سیب سرخ حوا (سعید اسدی)‌، عروس آتش (خسرو سینایی)‌، نسل سوخته (رسول ملاقلی‌پور)‌، اعتراض (مسعود کیمیایی)‌، بلوغ (مسعود جعفری جوزانی)‌، زمانی برای مستی اسب‌ها (قبادی)‌ و مرد بارانی (داوودی)‌ از فیلم‌های پرفروش یا مهم این سال هستند.

علی شیرازی

منبع : روزنامه جام جم