مردی متفاوت از علاوی

عراق همچنان ناآرام است.هر روز صدای دههای انفجار مهیب در بغداد و بصره شنیده می شود و تروریستهای مجهول الهویه ای که از سوی آمریکا مورد حمایت قرار می گیرند همچنان به حیات شوم خود ادامه می دهند.کاخ سفید سعی دارد در جهت تضعیف دولت المالکی دامنه بحران زایی خود در عراق را گسترش دهد. گویادولت بوش از سقوط جایگاه سیاسی مهره های خود در بغداد به شدت ناراضی است.
● از برمر تا ایاد علاوی
زمانی که “پل برمر”حاکم بغداد بود،بسیاری از عراقیها خواستار جایگزینی فردی عراقی در راس معادلات سیاسی کشور خود شدند.موقعیت “عراق پس از صدام”به گونه ای بود که امکان برگزاری انتخاباتی آزاد و فراگیر در این کشور وجود نداشت.نومحافظه کاران در چنین شرایطی در صدد آن بر آمدند تا الگوی مطلوب خود در خاورمیانه را در قالب انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر موقت عراق به تصویر بکشند.”غازی عجیل الیاور “و ”ایاد علاوی”در چنین شرایطی از سوی کاخ سفید مامور تشکیل دولتی موقت شدند.علاوی به مهره واشنگتن در بغداد تبدیل شده بود.انتصاب “حازم الشعلان”به سمت وزارت دفاع و تلاش جهت احیای ناسیونالیسم عربی در سیاست خارجی بغداد از جمله اقدامات دولت علا‌وی به شمار می آمدند.اقداماتی که سبب خشم افکار عمومی عراق از علاوی و همراهانش شد.
استراتژیستهای نومحافظه کار به دنبال دولتی در عراق بودند که بتواند در جهت پیشبرد اهداف میانی آنها در خاورمیانه‌،نقش کاتالیزور را ایفاکند. در این راستا دولت ایاد علاوی نمونه ای کامل از دولت مطلوب واشنگتن در بغداد به شمار می رفت.دولتی که سیاست داخلی و خارجی و حتی چینش مهره های خود را برمبنای تامین منافع آمریکا تعریف می‌کرد.اقبال مردم عراق نسبت به شیعیان و شکست سنگین افرادی مانند علاوی و شعلان در انتخابات عمومی این کشور ضربه بسیار سنگینی را به نومحافظه کاران آمریکا وارد ساخت.آنها پایگاه رسمی سیاسی خود در عراق را از دست داده بودند و مجبور بودند بخش اعظمی از نیروی خود را صرف تقابل با دولتی برخاسته از آرای عراقیها نماید.
● مردی متفاوت از علاوی
نوری المالکی در حالی به سمت نخست وزیری عراق برگزیده شد که شیعیان طرفدار آیت الله سیستانی توانسته بودند موفقیت چشمگیری را در انتخایات پارلمان عراق کسب کنند.بر این اساس نوری المالکی عهده دار هدایت دولتی متفاوت از دولت علاوی شد.دولت آشتی ملی ویژگیهای خاص خود را داشت که از مهم ترین آنها می توان به تلاش برای امنیت عراق و حضور گسترده احزاب مختلف عراقی در قدرت اشاره کرد.وی همانند ابراهیم الجعفری تلاش خود را در مسیری هدفمند و مستقل از دخالتهای آمریکا متمرکز نمود.نوری المالکی بارها در سخنان خود نسبت به دخالت اشغالگران در امور داخلی عراق هشدار داده و آن را عاملی در جهت تشدید بحران در کشور دانسته است.
اظهارات مالکی در دیدار با “حسین الصدر”یکی از علمای عراقی نشان دهنده نگاه واقع بینانه مالکی نسبت به مسائل داخلی عراق است:«آنچه در کمین عراق و ملت آن است خطرناک می‌نماید و همه کسانی که این کشور را اشغال کرده‌اند و به جایگاه منطقه‌ای و نقش محوری آن لطمه می‌زنند، دلشان برای عراق نمی‌سوزد بلکه برعکس از آن بیم دارند زیرا این کشور دارای ثروت، عظمت، جایگاه ممتاز و اندیشه‌های پربار است.»
● تلاش کاخ سفید برای سرنگونی دولت مالکی
ایالات متحده آمریکا پس از پیروزی شیعیان در انتخابات عمومی عراق از هیچ گونه اقدامی در جهت تضعیف دولت نوری المالکی فروگذار نکرد.در حالی که رابرت گیتس ،وزیر دفاع دولت بوش سعی داشت بر حمایت واشنگتن از دولت عراق تاکید کند،استراتژیستهای نومحافظه کار از دو جبهه متفاوت فشارخود بر نوری المالکی را تشدید کردند:یکی ترغیب القاعده و تجهیز این گروه در جهت تشدید بحران امنیت و دیگری تلاش برای نفوذ عوامل بعثی به سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی عراق. حتی کشورهای مصر،عربستان، اردن و امارات طی ماه های گذشته از طرح “ایاد علاوی” نخست وزیراسبق عراق برای تشکیل یک فراکسیون بزرگ پارلمانی حمایت کردند.این طرح در جهت تضعیف و سرنگونی دولت المالکی تدوین شده است .
● اقدامات دولت نوری المالکی
مخالفت علنی مالکی با ساخت دیوار حائل در مناطقی از بغداد سبب شد تا توطئه کاخ سفید در جهت ایجاد مرزهای کاذب میان اقوام عراقی ناکام بماند.همچنین نوری المالکی تلاش زیادی در جهت واگذاری امنیت شهرها بدست عراقیها از خود بروز داد.تلاش نخست وزیر عراق جهت کمرنگ نمودن حضور نیروهای انگلیسی در بصره مهم ترین این تلاشها محسوب می شود.مالکی خواهان آن است که نیروهای عراقی و محلی ظرف سه ماه مسوولیت حفظ امنیت استان جنوبی بصره را به جای نیروهای انگلیسی به عهده گیرند نخست وزیر عراق در مکالمه تلفنی با گوردون براون نخست وزیر انگلیس این نقطه نظر خود را مطرح کرده است . انگلیس مسوولیت حفظ امنیت سه استان از چهار استان جنوبی عراق را به نیروهای عراق اعاده کرده و تنها استان بصره باقی مانده است . هر چند که منابع خبری از احتمال جایگزینی ابراهیم الجعفری به عنوان نخست وزیر بعدی عراق خبر می دهند اما نمی توان اقدامات مثبت و موثر نوری المالکی در بغداد را تحت تاثیر این جابه جایی احتمالی نادیده گرفت.مالکی به هیچ عنوان نقش مجری سیاستهای اشغالگران در عراق را ایفا ننموده و همین مسئله سبب خشم مقامات آمریکایی از نخست وزیر دولت آشتی ملی شده است.نخست وزیر عراق کارنامه خوبی از خود به جای گذاشته است.
نباید فراموش کرد که ناآرامی های عراق تحت نظارت کامل نیروهای آمریکایی و با همکاری واشنگتن و القاعده صورت می گیرد و در این میان،دولت عراق را نمی توان مقصر این بحرانها دانست.تا زمان خروج کامل اشغالگران از عراق ،نمی توان اصالت کاملی را برای دولت در عراق قائل شد،زیرا قسمت عمده ای از معادلات سیاسی و امنیتی تحت تاثیر حضور اشغالگران قرار می گیرد.
● نوری المالکی به تهران می آید
نخست‌وزیر عراق بنا به دعوت مقامات ایرانی و به منظور شرکت در سومین نشست کمیسیون مشترک عالی همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و عراق طی روزهای آینده به ایران سفر می‌کند. زمان دقیق این سفر هنوز مشخص نشده است. در حال حاضر پرویز داودی و نوری المالکی ریاست این کمیسیون را برعهده دارند. دو نشست قبلی این کمیسیون نیز در تهران برگزار شده بود. اولین نشست این کمیسیون در سال ۱۳۸۴ و در زمان نخست‌وزیری «ابراهیم جعفری» در تهران برگزار شد که در طی آن پنج یادداشت تفاهم در زمینه همکاری‌های اقتصادی، تجاری، بازرگانی، سیاسی و فرهنگی به امضا رسید.در نشست دوم این کمیسیون نیز که سال گذشته و در اوایل آغاز به کار دولت مالکی و در تهران برگزار شد، سه یادداشت تفاهم در زمینه همکاری‌های امنیت مرزی، اقتصادی، نفت و برق به امضا طرفین رسید.
همچنین نوری المالکی در این سفر از “عبدالعزیز حکیم”،رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق عیادت خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران مامن و پناهگاهی امن برای سیاستمداران مردمی عراق محسوب می‌شود.تهران طی سالهای اخیر به عنوان تامین کننده ثبات و امنیت در بغداد نقش بلا انکاری داشته است.سیاستمداران عراقی از جمله نوری المالکی،ابراهیم الجعفری و جلال طالبانی نیز بارها نسبت به نقش مفید و موثر ایران در این خصوص اشاره کرده اند.

مصطفی حدادیا

منبع : روزنامه رسالت