مطالبات رهبری از شورای عالی انقلاب فرهنگی

در پی پیرزوی شکوهمند انقلاب اسلامی در بهمن ۵۷ و تغییرات حاصل از آن در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور، ضرورت پی ریزی نظامی جدید مبتنی بر ارزش های انقلاب اسلامی آشکار شد. این تغییرات در حوزه فرهنگ کشور از سوی حضرت امام خمینی (ره) بر عهده ستاد انقلاب فرهنگی گذاشته شد. این ستاد که در آغاز، تنها عهده دار برنامه ریزی فرهنگی در دانشگاه ها و تصفیه معاندان و بررسی راهکارهای اسلامی کردن دانشگاه ها بود، در تاریخ ۱۹ آذر ۶۳ با تغییر در اعضای آن، تبدیل به شورای عالی انقلاب فرهنگی شد و حوزه مسوولیت آن فراتر از دانشگاه ها و به عنوان قله برنامه ریزی فرهنگی کشور مطرح شد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدارهای مختلف با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، رهنمودها و مطالبات بسیاری را در حوزه مسایل فرهنگی از این شورا داشته است. بازنگری در این خواسته ها، ضمن روشن کردن چشم انداز نظام اسلامی در حوزه فرهنگ می تواند راهگشای مسولین فرهنگی برای تعیین اولویت ها در این حوزه باشد.
● فرهنگ عمومی
فرهنگ عمومی دربرگیرنده تمام خصایص، اعمال، رفتار و سنت های یک ملت است که عموما به صورت فرهنگی یکپارچه، به صورت طبیعی دربرگیرنده نقاط قوت و ضعفی است. شناسایی نقاط ضعف و اشکالات این فرهنگ و برنامه ریزی برای حل و از بین بردن آنها یکی از تاکیدات رهبر معظم انقلاب در دیدارهای خود با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است. «در مسأله‏ی فرهنگ عمومی، همین که مشاهده می‏کنیم در جامعه‏ی ما - مثلاً در پیچ و خم ادارات و دستگاههای دولتی و بخصوص در بعضی از ارگانها که شکایت زیادی از آنها می‏شود - کارهای مردم روان انجام نمی‏گیرد و امروز و فردا می‏شود و دردمندانه و دلسوزانه با کار مردم برخورد نمی‏گردد، به‏خاطر یک نقص و بیماری فرهنگی است. یا اگر مشاهده می‏کنیم که افراد کارآمدِ فکری ما در دانشگاهها و کارگاهها و مراکز تحقیق، به نوآوریهایی که برای یک محقق، نان و آب و شهرتی ندارد، اما زحمت زیادی دارد، کمتر تن می‏دهند و به کارهای آسانتر و سهلتر تسلیم می‏شوند، یک بیماری فرهنگی است.» ۲۱/۹/۶۸
● جنبش نرم افزاری / تولید علم
حرکت نظام اسلامی به سمت قله های پیشرفت در کوتاه مدت و پی ریزی تمدنی جدید مبتنی بر ارزشهای اسلامی در بلندمدت، پایه و بنیانی علمی می طلبد تا در پرتو آن و با تکیه بر اندوخته های آن بتوان از بیگانه بی نیاز شده و علم بومی را با توجه به نیازهای داخلی و با چشم انداز جهانی تولید کرد. این ضرورت آن گاه بیشتر رخ می نماید که عقب ماندگی علمی کشور در دهه های گذشته را مدنظر قرار دهیم. «من عمیقاً و جداً باور دارم که مشکلات این کشور جز با توسعه‏ی علم و تعمیم و تعمیق علم در کشور پیش نخواهد رفت. ما ناگزیر بایست این فاصله‏ی چندین ده‏ساله‏یی را که برای ما به وجود آورده‏اند، پُر کنیم.» ۱۳/۱۰/۸۴
از سویی دیگر حضرت آیت الله خامنه ای این تولید علم را نه فقط در حوزه علوم پایه بلکه همزمان در علوم انسانی مد نظر قرار داده اند.« در زمینه‏ی علم، من بر نقطه‏ی خاص می‏خواهم تأکید کنم: یکی، علوم پایه است؛ یکی، علوم انسانیما به دنیا که نگاه می‏کنیم، می‏بینیم آن چیزی که کشورهای پیشرفته را توانسته به این اوج و قله برساند، ریاضی، فیزیک، شیمی و علوم زیستی است؛ ما باید به این علوم بپردازیم. …اما علوم انسانی. با این همه تأکیدی که بر علوم انسانی شده، تقریباً علوم انسانی هم به همان شکلِ علوم پایه اداره می‏شود و باز همچنان همان اشکال به قوّت خودش باقی است. ما آغوش‏مان را باز کرده‏ایم و حرف‏هایی که الان در زمینه‏های جامعه‏شناسی، روان‏شناسی، تاریخ و حتّی فلسفه و ادبیات مطرح است، از خارج برای ما دیکته می‏شود! ما باید در زمینه‏ی علوم انسانی یک کار اساسی بکنیم .» ۱۳/۱۰/۸۴
● دانشگاه یعنی دانشجو
دانشگاه یکی از نهادهای اصلی تشکیل دهنده فرهنگ یک جامعه و آینده ساز آن جامعه در حوزه های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است. این نهاد فرهنگی آن گاه می تواند در تحولات جامعه به صورتی موثر حاضر شود که عنصر اصلی آن یعنی دانشجو، پویا و با نشاط و در مسیر اهداف انقلاب اسلامی گام بردارد.« باید به ذهنیت دانشجویان و جوانان و اعتقادات و روحیه‏ی اسلامی و انقلابی آنها، خیلی توجه بشود. حقیقتاً جوانان موتور و راه‏اندازنده‏ی حرکتهای بزرگ - هم مثبت و هم منفی - در جامعه هستند. اگر ما بتوانیم این مجموعه‏ی جوان بافرهنگ را که در نقطه‏یی به نام دانشگاه جمع شده‏اند، به سمت روحیه‏ی انقلابی و اسلامی جهت بدهیم، به نظرم می‏رسد که کشور و انقلاب، بزرگترین سود را از این بابت خواهد برد.» ۲۱/۹/۶۸
«دو عنصر اصلی در تربیت دانشجو هست، که هیچکدام نبایستی مغفولٌ‏عنه بماند؛ اگر مغفولٌ‏عنه ماند، ما ضرر خواهیم کرد: یکی عنصر علم و تحقیق و کارایی علمی و جوشیدن استعدادهای علمی و این قبیل چیزهاست؛ یکی هم عبارت است از روحیه و تدین و حرکت صحیح و سالم‏سازی معنوی و روحی دانشجو. در دانشگاهها، این دو عنصر بایستی بدون تفکیک از یکدیگر، با قدرت و با ظرفیت کامل کشور، تعقیب بشود.»۲۰/۹/۷۰
● حضور روحانیت در دانشگاه
پیوند دو نهاد تاثیرگذار فرهنگی کشور یعنی حوزه و دانشگاه می تواند تاثیر به سزایی در ترویج فرهنگ صحیح اسلامی و دوری از گرفتار شدن در دام های افراط و تفریط در هر دوسوی این قطب ها داشته باشد. یکی از راه کارهای تحقق این پیوند، حضور روحانیون در دانشگاه هاست.« حضور روحانی در دانشگاه به معنای حضور ناصح و امین و مشاور دانشجو و استاد و رییس و مرؤوس خواهد بود. . یعنی با دید یک مجموعه ای که حضورش در دانشگاه لازم است و بایستی آن چه که او می خواهد، آن چه که او حس می کند، آن چه که او به عنوان مشاور و ناظر امین و عاقل و مطلع از ضرورت ها و مصالح و تنگناهای دستگاه ارائه می کند، مورد توجه قرار بگیرد» ۲۳/۱۰/۸۲
● هنر
هنر مقوله ای غیر قابل تفکیک از فرهنگ است و این دو در ارتباطی دوسویه بر یکدیگر تاثیر گذارند. رهبر معظم انقلاب در مساله هنر بر دو نکته تاکید دارند.« مقوله‏ی هنر هم مقوله‏ی بسیار مهمی است که ما در این زمینه دو مشکل داریم: یک مشکل مسأله‏ی رشد هنر است و مشکل دیگر، مسأله‏ی هدایت صحیح آن به سمت هدفهای والای جمهوری اسلامی.در زمینه‏ی مسائل سینما و هنرهای نمایشی هم ما باید پیشرفت پیدا کنیم.امروز تلویزیون و سینما در دنیا، بخصوص نمایش فیلم در تلویزیون، خیلی اثرگذار است و حرف اول را در خیلی از مقولات این هنرها می‏زنند. ما در این زمینه‏ها بایستی رشد کنیم و هنر را روزبه‏روز متعالی‏تر کنیم؛ یعنی هر فیلمی که ساخته می‏شود، باید دقت و نظارت کنیم که سطح هنری آن از آنچه که سال گذشته ساخته شده بالاتر باشد.بلاشک در مجموعه‏ی مسؤولان اصلی نظام، چه برسد به این جلسه، هیچ‏کس مایل نیست که ما به‏وسیله‏ی فیلم جوانها را به بی‏بندوباری و عیاشی و شهوترانی و... سوق دهیم.» ۲۳/۱۰/۸۲

خبرگزاری رسا