ژئومورفولوژی یخچال های زردکوه (بررسی اشکال ژئومورفولوژیک و حدود گسترش آنها)

بررسی تحولات اقلیمی کواترنر و مواریث اقلیمی آن یکی از جالب ترین مباحث ژئومورفولوژی ایران می باشد. در این میان بررسی آثار یخچالی و حدود گسترش آنها در نواحی کوهستانی ایران بهترین کلید برای مرزبندی های مورفوکلیماتیک و مورفودینامیک به شمار می رود. ارتفاعات زردکوه بختیاری به صورت نواری با عرض حدود ۱۵ کیلومتر و با امتداد شمال غربی - جنوب شرقی و منطبق با روند کلی زاگرس، درست در روی واحد زمین ساختی زاگرس مرتفع قرار گرفته اند. در دامنه های شمال غربی این رشته و پیرامون قلل اصلی آن که بالای ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارند، بیش از ۱۵ سیرک و زبانه یخچالی وجود دارد. این سیرک ها تنها سیرک های یخچالی موجود با هسته یخی در زاگرس بختیاری محسوب می شوند.
نتایج بررسی های مقدماتی از روی شکل های هوایی و نیز داده های میدانی تفصیلی نشان می دهد که حداکثر گسترش زبانه های یخچالی تا ارتفاع ۲۵۰۰ متر و محدود به بستر رود خانه کوهرنگ بوده می باشد. مرز تشکیل سیرک های یخچالی نیز حداقل تا ارتفاع ۳۴۰۰ متر بوده است. بررسی های میدانی نشان می دهد که در حال حاضر فعالیت مشخصی در یخچال های زرد کوه وجود ندارد و هسته های یخی موجود در زیر یخرفت های سطحی در حال ذوب تدریجی می باشند. انتقال حجم عظیمی از یخرفت ها در طول گذر از دوره یخچالی، مخروط افکنه های بزرگی در انتهای دره های یخچالی و تا مجاورت دره رود کوهرنگ تشکیل داده اند. این مخروط ها تنها نمونه های موجود با منشا یخچالی در منطقه زردکوه می باشند.

مجتبی یمانی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی