راهبرد انتخابات

بخش بزرگی از مردم کشور ما همچون بسیاری از ملل دیگر دارای حرکت سیاسی و اجتماعی به سبک افت‌وخیز هستند. این نوع حرکت که اصطلا‌حا پریودیکال Periodical نامیده می‌شود و ویژگی بارز توده‌های مردم است؛ اینجانب کمتر خوانده یا شنیده‌ام که اهل قلم و سیاست به این موضوع توجه جدی نشان داده باشند. خصلت اصلی حرکت‌های افت و خیزی این است که همواره انتظار برای اتفاقی جدید و البته بهتر از گذشته و بدون واردشدن به جزئیات گرایش طبیعی به آلترناتیو وضع موجود از خود نشان می‌دهد.
مثلا‌ اگر یک جریان سیاسی سال‌ها مسوولیت اداره امور را به‌عهده دارد، از آنجا که جریان رقیب می‌تواند برای این بخش از مردم تازگی داشته باشد به‌صورت ذاتی در موازنه نقصانی قرار می‌گیرد و در شرایط مساوی به لحاظ میزان هواداران، بازنده خواهد بود.
در کشور ما براساس یک بررسی ساده می‌توان اذعان کرد که قریب به ۱۰ میلیون نفر از واجدین شرایط برای رای‌دادن از این فرمول تبعیت می‌کنند. حال اگر هر دو جریان اصولگرا و اصلا‌ح‌طلب ایران نسبت به یکدیگر از جهت سازمان رای سیاسی برابر باشند، به‌طور جدی باید منتظر افت یا خیز مواضع این ۱۰ میلیون نفر نسبت به خود باشند. از همین روی می‌توان پدیده دوم خرداد را به‌نوعی تحت تاثیر رویکرد آرای فوق‌الذکر در سمت رقیب جناح حاکم وقت دانست که دوره هشت سال مسوولیت اداره کشور را داشت و به‌تدریج پتانسیل انتظار برای اتفاقی دیگر را بالا‌ می‌برد. متاسفانه چنان که گفته شد در اکثر مواقع دلیل محکم و منطقی هم برای تغییرات نیست و گاهی اصل ایجاد تنوع جایگزین استدلا‌ل می‌شود. در اشاعه مدیریت کشور توسط اصلا‌ح‌طلبان نیز رفته رفته، خیزش به سمت جناح اصولگرا و افت نسبت به جناح اصلا‌ح‌طلب در مجموعه آرای توده‌ای شکل گرفت. به نحوی که می‌توان گفت در انتخابات مجلس هفتم اگر حتی در صلا‌حیت‌های گسترده هم صورت نمی‌گرفت، قطعا فراکسیون اصولگرایان با اختلا‌ف اندکی نزدیک به اصلا‌ح‌طلبان می‌شد، اوج این تحولا‌ت در انتخابات نهمین دوره ریاستجمهوری مشاهده می‌شود که بسیاری از صاحبنظران اصلا‌ح‌طلب معتقدند اگر این جناح یک کاندیدا داشت، پیروز انتخابات می‌شد، اما به نظر اینجانب این نظریه اشتباه است. اگر به تجزیه و تحلیل ماهیت آرای انتخابات فوق بپردازیم، مشاهده می‌شود که در مرحله دوم آن بیش از پنج میلیون از آرای توده‌ای که توسط برخی از کاندیداهای اصلا‌ح‌طلب و تا شعارهایی از جنس شعارهای آقای احمدی‌نژاد جذب شده بود نه به سمت آقای‌هاشمی رفسنجانی که به سوی آقای احمدی‌نژاد سرازیر شد، بنابراین جناح اصلا‌ح‌طلب حتی با یک کاندیدا هم امکان پیروزی نداشت.
پس از نقطه اوج جناح‌اصولگرا در انتخابات دولت نهم حرکت افت‌گونه این جناح به سمت نقطه حضیض شروع شده که در انتخابات دوره سوم شوراها آثارش پدیدار گردیده و به‌نظر می‌رسد این روند در انتخابات اسفندماه سال جاری برای تشکیل مجلس هشتم تشدید شود، براساس این منطق نباید حتی در این انتخابات هم انتظار دگرگونی نهایی را داشت، بلکه ارتقای سهم اصلا‌ح‌طلبان نزدیک به ۵۰ درصد واقع‌بینانه می‌باشد.
نتیجه سخن آنکه:
۱) سیاسیون کشور باید نقش حرکت پریودیکال بخشی از مردم را در معادلا‌ت سیاسی منظور کنند و تا زمانی که این نوع تحولا‌ت سامان فکری قوی نیافته برایش پاسخ مناسب داشته باشند.
۲) جناح اصلا‌ح‌طلب در موقعیت ممتازی قرار گرفته و باید با هشیاری ضمن حفظ سامانه آرای خود با ارائه ایده‌های نو و نقد صحبت‌های ضعف‌های رقیب از خیزش توده‌ها به سمت خویش استفاده نماید، می‌تواند در یک روند طبیعی مجددا به قدرت بازگردد.
۳) مجریان حکومت نیز باید به‌خاطر داشته باشند که اگر بخواهند با استفاده از ابزارهای حاکمیتی همانند نظارت استصوابی یا مداخله نهادهای قدرتی از حضور اصلا‌ح‌طلبان جلوگیری کنند، نه‌تنها نمی‌توانند نیروهای خود را به نحو مطلوب بر کرسی‌های مسوولیت بنشانند که موجب حضور نیروهای ناشناخته و تجربه‌نشده در مدیریت‌های حساس خواهند شد و یا باعث دلزدگی و نهایتا اضافه‌شدن به آرای معترض منجر می‌گردد.

هدایت‌ا... آقایی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی

منبع : روزنامه اعتماد ملی