وعده هایی که داده نشدند

IT در كشورمان با چه فاصله‌ای از IT خاورمیانه درحال حركت است؟ این سوالی است كه در طی ماه، نگارنده این صفحه، چندین بار مجبور به پاسخگویی به آن است. اما صرف‌نظر از اتفاقات و رویدادهای IT كشور، پاسخ این سوال تقریبا یكسان است. یعنی پاسخ این سوال بستگی به موقعیتIT كشورمان در آن مقطع خاص وIT خاورمیانه در همان مقطع خاص دارد. ضمن‌آن‌كه باید مشخص كنیم كه منظورمان در كدام حوزه است، یعنی منظور پرسشگر در حوزه زیرساخت است یا سرویس یا ... . ”دریچه” درواقع تلا‌ش دارد كه مرتبا این فاصله را به شما بنماید و آن را رصد كند. زمانی می‌توان با كنار هم گذاشتن این مشاهدات روند رشد یا متوقف شدن توسعه IT در كشور را دید. “دریچه” می‌تواند سنجه‌ای برای اندازه‌گیری فاصله‌هامان از دیگران باشد .
شاید
نامزدهای احراز پست ریاست‌جمهوری، همان‌گونه كه در سراسر دنیا چنین است، هنگام معرفی خود و برنامه‌هایشان، وعده‌هایی را به مخاطبان می‌دهند كه اگر زمانی به آن كرسی رسیدند، در تحقق آن بكوشند و آنچه در توان دارند بگذارند در راه رسیدن به قول‌ها و وعده‌ها. اما به‌غیر از آن چیزهایی كه گفتند و شنیدیم، به نظرم جای گفته‌های بسیار دیگری خالی است و علت این فقدان را می‌توان در عوامل متعددی جستجو كرد. در آماده نبودن عمومی جامعه، در نبودن احساس كمبود چیزهایی كه واقعاً نیستند و به آن‌ها احتیاج داریم، در الاهم فی الاهم كردن نیازها، در نداشتن چیزهایی كه امروزه لاجرم باید داشت و در خیلی‌ چیزها و جاهای دیگر. از نظر اهالیIT ، شاید لازم بود كه كسی در جایی بگوید كه من خواهم آمد و دولت الكترونیكی را خواهم آورد، وضعیت پول الكترونیك را به‌سامان خواهم كرد، زمینه ارایه خدمات الكترونیكی را مساعد خواهم كرد و امكانات آن را مهیا، بستر فیبرنوری را خواهم گسترانید و وضعیت اینترنت را سامان خواهم داد و ... از نظر اهالیIT ، شاید باید كسی می‌گفت كه اینترنت رایگان به منازل می‌آورم، خطوط پرسرعت اینترنت را توسعه می‌دهم، به روستاها تلفن می‌دهم برای امكان برقراری ارتباط با اینترنت، در مدارس آموزش IT را اجباری خواهم كرد، همه مدارس را به كامپیوتر مجهز می‌كنم، به همه خانه‌ها كامپیوتر خواهم فرستاد و .... از نظر اهالیIT ، شاید كسی باید وعده می‌داد كه در روزگاران جامعه اطلاعاتی، امكان استفاده از تلفن اینترنتی را به‌طور عادی و همانند تلفن معمولی فراهم خواهم كرد، پورتال الكترونیكی دولت را برای ارایه خدمات سازمان‌ها و نهادها راه‌اندازی خواهم كرد، بین مراكز استان‌ها، ویدئو كنفرانس برقرار خواهم كرد، كیفیت شبكه موبایل را ارتقاء خواهم داد، مزه استفاده از e-money، e-commerce ، Broadband Connection ، HDTV ، Video on demand ، ۳G e-learning و ده‌هاe دیگر را به همگان خواهم چشاند، بخشی از معضل ترافیك در كلان شهرها را از طریق توسعه شبكه خدماتی آنلاین حل خواهم كرد، كلاس‌های درس مجازی راه خواهم انداخت و سیستم‌عامل ملی خواهم ساخت. از نظر اهالیIT ، شاید كسی باید می‌گفت كه اگر بیایم، دیگر در صف طویل بانك‌ها معطل نخواهید شد، در پست‌خانه به دنبال ارسال چند برگه فرم دستنویس معطل نخواهید شد، در انتظار برقراری مكالمه یا شنیدن صدایی صاف و شفاف، موبایل به دست، كلافه نخواهید شد، برای دریافت یك فایل چند كیلوبایتی، در پای ارتباط Dialup ، مستأصل نخواهید شد، به دلیل ضعف عمومی تجهیزات مخابراتی، از برقراری ارتباط یا گرفتن سرویس، محروم نخواهید شد، در مدارس به دلیل نبودن كامپیوتر، از آموزش لازم بی‌نصب نخواهید شد، برای به دست‌آوردن اطلاعاتی كاملاً معمولی، از جنس شماره تلفن یا فاكس یك وزارت‌خانه یا یك مسؤول دولتی، از مراجعه به وب سایت آن ناامید نخواهید شد، از تبادل پول روی شبكه اینترنت، چه برای داخل كشور و چه خارج كشور، عاجز نخواهید شد و در یك كلام از مواهب زیستن در جامعه اطلاعاتی بهره‌مند خواهید شد.
این فهرست را همچنان می‌توان ادامه داد و در مورد آن گفت، اما همچنان امیدوار هستیم كه روزی، امیدوار كه آن روز چندان دور نباشد، همه این مسائل به گفتمان عمومی جامعه تبدیل شود و نیاز به داشتن چنین نداشته‌هایی به خواسته‌ای عمومی تبدیل شود.
باید
اما در آن سوی مرزها، در فاصله‌ای نه‌چندان دور، یعنی همین منطقه خاورمیانه، بی‌آن‌كه هیاهویی برپا باشد، اتفاقات مهم یكی پس از دیگری روی می‌دهند و خدمات گوناگون چنان به سرعت و البته به نرمی وارد زندگی و كار و فعالیت روزمره می‌شوند كه در همه شئونات زندگی تنیده می‌شوند. به طوری كه گویی از ابتدا وجود داشته‌اند و مشتریان، زمانی را كه چنین سرویس‌هایی برقرار نبوده را به سختی به یاد می‌آمدند؛ حتی متعجب می‌شوند كه چگونه پیش از این، می‌توانستند بدون وجود این امكانات و خدمات زندگی كنند. بسیاری از چیزهایی كه نوشتم كه امیدوارم روزی در برنامه‌ریزی‌ها وارد شوند، امروزه در بسیاری جاهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. شركت اتصالات، یعنی همان همتای مخابرات خودمان در دبی، تقریباً به طور بدون وقفه و مستمر مشغول ارائه خدمات و سرویس‌های جدید است و با انحصارشكنی كه در بازار مخابرات دبی انجام داده طراوتی بیش از گذشته به بازار بخشیده است. این شركت به‌تازگی در Gateway تبادلات مالی الكترونیك خود امكانی را فراهمآورده است كه مشتریان تلویزیون كابلی و خدمات چندرسانه‌ای بتوانند صورت‌حساب‌های استفاده از آن خدمات را به‌طور الكترونیكی پرداخت نمایند. البته پیش از این نیز مشتركان این سرویس‌ها می‌توانستند از طریق حساب كاربری ویژه EVision یا اتصال به وب سایت اینترنتی شركت، نسبت به تسویه‌حساب خود اقدام كنند. در خبر دیگری نیز آمده بود كه اتصالات امكان دیگری را نیز برای دانش‌آموزان دبیرستانی فراهم كرده است و آن این‌كه با همكاری وزارت آموزش، دانش‌آموزان می‌توانند نتایج امتحانات خود را بلافاصله پس از اعلام از طریق SMS دریافت كنند و نتایج تفضیلی را روی پورتال Mnet مشاهده نمایند. ظاهراً در كشورهای همسایه، از SMS استفاده‌های مفیدتری هم می‌شود! همچنین دولت الكترونیكی دبی نیز اعلام كرده است كه برای پركردن اوقات فراغت جوانان در فصل تابستان، چهار برنامه ویژه را تدارك دیده كه هدف آن ارتقای سطحIT در دبی است. این برنامه‌ها شامل ایجاد وب‌سایت ویژه‌ای برای انجام مسابقه است، ضمن آن‌كه مناطق ویژه‌ای تحت عنوان Playstation zone و Net Game Zone در نظر گرفته شده كه جوانان ضمن انجام بازی، مهارت‌های IT خود را نیز بهبود می‌بخشند و حتی برای تشویق جوانان و نوجوانان به استفاده از این مراكز، جوایزی نیز در نظر گرفته شده است. و باز هم خبر دیگری از دبی كه درباره شركت Tejari است. این شركت كه می‌توان به آن لقب همتای عربی ebay را اطلاق كرد، به‌طور رسمی اعلام نمود كه در طی پنج سال كه از تأسیس آن می‌گذرد توانسته است ۵/۱ میلیارد دلار فروش داشته باشد. اكنون در فاز دیگری، سایت Tejari تصمیم گرفته است كه از آخرین نسخهOracleExchange استفاده كند و با جذب اعضای جدیدتر، حراج‌های پیچیده‌تری را پیاده‌سازی نماید. اگر این فهرست خبری را همچنان ادامه دهیم به عملیات نصب كابل زیر دریایی می‌رسیم كه دبی در برنامه جدیدی، ۵۲۰۰ كیلومتر كابل زیردریایی بین جده، فجیره و كراچی نصب نموده است تا جنوب‌شرقی آسیا به خاورمیانه و اروپای غربی متصل شود و از این طریق پهنای باند بالاتری در اختیار كشورها قرار گیرد. همچنین جا دارد كه از شركت Mobily نام ببریم. اپراتور تلفن جدیدی كه در عربستان سعودی متولد شده است. این اپراتور كه برخلاف اپراتور دوم ایران و شریك خارجی و ناكام آن ترك‌سل، مشكلی در راه توسعه خود نمی‌بیند، در آغاز كار و برای جلب مشتریان و باقی ماندن در فضای رقابتی، به خریداران سیم‌كارت‌های خود، ۵۶ دقیقه مكالمه رایگان و ۵۶ عدد SMS رایگان را در هر ماه (برای سال نخست اشتراك) هدیه می‌نماید. البته این سرویس وقتی قابل استفاده است كه از تلفن‌های Mobily با تلفن‌های Mobily تماس گرفته‌ باشیم. همچنان كه شركت Thuraya كه امكانات مخابرات ماهواره‌ای را فراهم می‌كند، در جدیدترین اقدام خود و برای تصاحب سهمی از بازار در حال توسعه این قبیل خدمات، قیمت سرویس‌های خود را باز هم كاهش داده است تا افراد كم درآمدتر نیز بتواند مشترك‌ ثریا شوند.
علیرضا صالحی

منبع : ماهنامه شبکه