نگاه مهدی کروبی به اقتصاد ایران و جهان

مهدی کروبی دبیرکل حزب اعتماد ملی اسفند گذشته در دومین بیانیه انتخاباتی خود خطاب به مردم ایران «گام برداشتن در جهت مردمی کردن اداره، تولید و توزیع درآمدهای نفتی» را به عنوان راهبرد اقتصادی حزب متبوعش در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری تشریح کرد.
در این بیانیه آمده است: امسال ۲۹ اسفند، سالروز ملی شدن صنعت نفت به رهبری مرحوم دکتر محمد مصدق و همکاری آیت‌ا... کاشانی مصادف است با یکصدمین سالگرد کشف نفت در ایران. نفتی که در خرداد ماه سال ۱۲۸۷ در مسجد سلیمان فوران کرد می‌توانست منشا شکوفایی و تحول در میهن عزیزمان واقع شود که متاسفانه به دلیل دخالت‌های بیگانگان و تحولات داخلی متاثر از کشف این ماده حیاتی برای تامین انرژی جهان صنعتی، سرآغاز مجموعه‌ای از گرفتاری‌ها برای ملت ایران و خوشبختی برای دول قدرتمند شد. وابستگی تولید، اقتصاد، بودجه دولت و حتی فرهنگ کشور به نفت به حدی رسید که به درستی می‌توان جامعه و دولت ایران را با صفت نفتی معرفی کرد به نحوی که با افزایش یا کاهش قیمت و تولید نفت وضعیت جامعه و دولت نیز به تناسب دچار فرازونشیب می‌شد.
در این بیانیه با یادآوری اوضاع ایران طی سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ پیش از انقلاب و چهار سال اخیر به نتایج افزایش درآمدها و تسلط دولت‌ها بر درآمدهای نفتی اشاره و خاطرنشان شده است: مساله نفت به یکی از دغدغه‌های مهم صاحبنظران و سیاستمداران دلسوز کشور طی چهار دهه تبدیل شده است. هرگاه قیمت نفت کاهش می‌یافت مساله کشور کمبود درآمدهای ارزی بود و هرگاه قیمت آن افزایش می‌یافت، مساله چگونگی صرف این درآمدهای اتفاقی مطرح می‌شد. در پاسخ به این معضل، تاسیس قانونی صندوق ذخیره ارزی راهکار دولت و مجلس اصلاحات بود که به‌رغم محاسن بسیار آن، در عمل به دلیل نداشتن نگاهبانی قدرتمند، ناموفق بود.
کروبی در ادامه این بیانیه آورده است: پیش‌بینی همین وضعیت بود که در انتخابات گذشته شعار توزیع درآمدهای نفتی را در قالب طرحی مطرح کردم. متاسفانه بسیاری از افراد ناآگاهانه و برخی نیز آگاهانه آن را مخدوش جلوه دادند – اگرچه واکنش مثبت جامعه به آن درگذر زمان بر همگان روشن شد به نحوی که طی چهار سال اخیر بسیاری از مخالفان و منتقدین طرح مذکور، با آن همراه شدند و برخی با همدلی و حسن ظن راه‌های عملی برای اجرای آن طرح، ارائه کردند.
وی همچنین با اشاره به طرح تحول اقتصادی و نقاط ضعف آن ابراز عقیده کرده است: پرداخت درآمدها به اقشار خاصی که دولت حق انتخاب آن‌ها را دارد، شائبه انتخاباتی بودن آن را مطرح می‌کند. توزیع مستقیم یارانه‌ها به بخش‌هایی از مردم در جهت مخالف با ایده حل مشکل نفت است و اجرای آن خسارات و عوارض اساسی به دنبال خواهد داشت. این اقدام در شکل حاضر موجب افزایش رشد جمعیت می‌شود که طی دو دهه گذشته سیاست‌های موثری برای جلوگیری از رشد آن انجام شد و با اجرای برنامه حاضر ممکن است آثار مثبت آن سیاست‌ها زایل گردد.
دبیرکل حزب اعتماد ملی در این بیانیه خاطرنشان کرده است: طی چهار سال گذشته در جهت تعمیق طرح و شعار انتخاباتی پیشین بنده نظرات و ایده‌های مفید و تکمیلی از سوی متخصصان و کارشناسان ارشد کشور بیان شد که تیم اقتصادی حزب اعتماد ملی به طور عالمانه ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار دادند که در این میان طرح یکی از اقتصاددانان مطرح کشور مورد توجه واقع شد. گام برداشتن در جهت مردمی کردن اداره؛ تولید و توزیع درآمدهای نفتی و خارج کردن آن از بودجه دولت، هدف اساسی این طرح است. در گام اول این طرح، سهام شرکت‌های گاز و پخش فرآورده‌های نفتی بدون حق انتقال، خرید و فروش مطابق قانون موجود به طور مساوی میان همه افراد کشور از ۱۸ سال به بالا توزیع می‌گردد. در این راستا دولت موظف است که نفت و گاز مصرفی کشور را به قیمت تولیدی آن، تحویل این شرکت دهد و شرکت مذکور نفت و گاز را پالایش و در اختیار مردم قرار می‌دهد و هر قیمتی که تعیین کند، طبعا به همان نسبت سود خواهد داشت و سود ناشی از آن میان سهام‌داران به طور مساوی تقسیم می‌شود. سهام‌داران نیز در بلندمدت می‌توانند اعضای هیات مدیره شرکت را راسا و خارج از اراده دولت انتخاب کرده و کلیه منافع حاصل از نفت را در اختیار بگیرند و دولت نیز صرفا می‌تواند بر این درآمدها مالیات وضع کرده و سهم مالیاتی خود را اخذ کند.
از سوی دیگر محمد علی نجفی مشاور اقتصادی مهدی کروبی با اشاره به این که یکی از عوامل تشدید‌کننده عدم تعادل در اقتصاد ایران طی سه سال و نیم گذشته سیاست‌های خارجی دولت بوده، تصریح کرد: ایران پیش از شروع کار دولت احمدی‌نژاد نیز با یک نوع تحریم مواجه بود، اما آن تحریم به صورت یک جانبه و غیر‌قانونی از سوی آمریکا اعمال می‌شد. کاری که دولت نهم انجام داد این بود که آن تحریم یک جانبه غیر‌قانونی را به یک تحریم همه جانبه قانونی کرد.
نجفی همچنین با بیان اینکه بحران اقتصادی جهان نیز بر وضعیت اقتصادی ایران تاثیر داشته گفت: در حال تاثیرات بحران جهانی اقتصاد بر ایران منفی است، ولی می‌شود به نحوی عمل کرد که از بحران جهانی برای ایران فرصت‌سازی کرد. وی در همین رابطه با انتقاد از موضع‌گیری‌های احمدی‌نژاد پیرامون بحران جهانی اقتصاد گفت: در ابتدا دولت بحران اقتصادی جهان را نشانه شکست اقتصاد لیبرالی و امپریالیسم جهانی و لیبرال دموکراسی معرفی می‌کرد و آقای احمدی‌نژاد هم می‌گفت که آنچه در دنیا اتفاق افتاده نشان می‌دهد اقتصاد ما از نظر تئوریک و مبانی و ساختار خیلی صحیح‌تر از دیگران بوده است. اما بعد از مدتی بالاخره مطرح کردند که بحران اقتصادی تاثیراتی هم بر ایران دارد و حالا دیگر به جایی رسیده که هر مشکلی به وجود آید، می‌گویند ناشی از بحران اقتصاد جهانی است.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد