محیط زیست و آلاینده ها

نخستین بار بقراط بیماری را با محیط زیست مرتبط دانست : آب ، وضعیت اقلیمی و ... قرن ها بعد آقای Pettenkofer آلمانی نظریه ی ارتباط بیماری با محیط زیست را از نو زنده کرد .
این واقعیت ثابت شده که محیط زیست بر رفاه جسمی ، روانی و اجتماعی کسانی که در آن زندگی می کنند تأثیر مستقیم دارد . دامنه ی عوامل زیست محیطی از تأمین آب ، مسکن ، تنش های روانی - اجتماعی و ساختار خانوادگی تا نظام های کمک اجتماعی و اقتصادی و تا سازماندهی خدمات بهداشتی و بهزیستی اجتماعی در جامعه کشیده می شود .
اثرهای بهداشتی مربوط به شرایط محیط زیست می توانند حاد باشند - مانند همه گیری بیماری تنفسی که به علت آلایندگی هوا ایجاد می شود ، یا همه گیری مسمومیت های غذایی - و یا دراز مدت باشند ، مانند ایجاد سرطان یا نابهنجاریهای جنینی پس از مواجهه با پرتو تابی ، اثرهای دراز مدت محیط زیست نامطلوب بیشتر اوقات ناشناخته می مانند و به این ترتیب خطرهای آن بالقوه یا اثبات نشده در نظر گرفته می شوند .
● علت های آلایندگی محیط زیست عبارتند از :
الف) آلایندگی هوا
ب) آلایندگی آب
ج) فاضلاب و دفع زباله
د) پرتوهای یون ساز
و) سانحه های صنعتی
هـ) آلایندگی هوا
● آلایندگی هوا در منطقه های صنعتی و عمدتاً به علت احتراق سوخت های هیدروکربن پدید می آید . دو منبع عمده ی آلایندگی هوا عبارتند از
الف) نیروگاه ها و وسیله های نقلیه ی موتوری ( خودروها )
ب) شرایط آب و هوایی
گاهی اوقات شرایط آب و هوایی خاصی پدید می آید که ضمن آن واژگونی دما ( Temperature Inverion ) وجود دارد . یعنی یک پوشش هوای گرم لایه ی هوای سرد موجود در سطح زمین را می پوشاند . این حالت در شهرها منجر به گیر افتادن آلاینده ها و تجمع سریع آنها می شود که آن را دودمه ( Smog ) می نامند . وجود آلاینده ها با چنین تراکم فراوانی می تواند موجب همه گیری بیماریهای تنفسی شود .
● اثرهای حاد آلاینده های هوا بر تندرستی
یک مثال معروف از اثر حاد آلاینده های هوا دودمه ( Smog ) معروف لندن است که در دسامبر ۱۹۵۲ بروز کرد . در آن موقع برآورد شد که آن دودمه موجب مرگ ۴۰۰۰-۳۵۰۰ نفر شده است .
● آلاینده های آب
پیشگیری از بیماریهای ناشی از آب موکول به خالص بودن و حفاظت آب آشامیدنی است . برای حفظ تندرستی انسان لازم است آب سالم به مقدار کافی برای او تأمین شود . آب آشامیدنی سالم باید عاری از آلودگی به عوامل بیماریزا و مواد شیمیایی زیانبار باشد . عمده ترین عفونت هایی که به وسیله ی آب منتقل می شوند عبارتند از : وبا ، حصبه و اسهال خونی ، علت این عفونت ها آلودگی آب آشامیدنی به مدفوع انسانی است . در کشورهایی که سیستم های نوین دفع فاضلاب و تأمین آب خانه ها وجود دارد . انتشار این بیماریها از راه آب بسیار کم است .
● آلاینده های شیمیایی
تخلیه ی سرریز کارخانه ها در رودخانه ها و جویبارها و همچنین استفاده از آفت کش ها و کودهای شیمیایی توسط کشاورزان در حوزه ی آبخیز رودخانه ها می تواند موجب آلایندگی شیمیایی آب شود .
● سانحه های صنعتی
جمعیت عام نه فقط در معرض حادثه هایی ست که از مواجهه با پرتوتابی هسته ای ایجاد می شود . بلکه خطر سانحه هایی از نوع ترابری و ذخیره سازی طیف گسترده ای از مواد شیمیایی هم وجود دارد .
● گرم شدن کره ی زمین
وجود مقدار زیادی دی اکسید کربن در جو که به افزایش کلی دمای کره ی زمین منجر می شود ، خود بالقوه می تواند موجب آب شدن کلاهک های یخی و بالا آمدن سطح آب در اقیانوس ها شود . گرم شدن جهان اثرهای نا مطلوب بالقوه بر کشاورزی هم دارد که موجب تشدید مشکلات تغذیه ای در کشورهای رو به پیشرفت می شود و زوال تندرستی مردم جهان را به دنبال دارد . موضوع گرم شدن کره ی زمین و سایر موضوع های جهانی در کنفرانس WHO در سال ۱۹۹۲ ( در ریود و ژانیرو ) مطرح و پذیرفته شد که اقدام همه ی کشورهای عضو برای کاستن از مصرف سوخت های فسیلی متوقف کردن جنگل زدایی و اقدام مشترک برای حفظ محیط زیست ضروری است.

منبع : میکرو فارس