تمبک

این ساز از دو قسمت کلی و استوانه ای شکل تشکیل شده.قسمت اول(بالا و هنگام نواختن:جلو)به قطر تقریبی ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و به طول ۴۵ سانتی متر-که سطح بالائی آن پوست کشیده شده و در پائین به قسمت دوم متصل شده است و این قسمت عبارت است از استوانه ی باریک تری که در انتها (پائین)کمی گشادتر شده و به دهانه ای باز منتهی گشته است.جنس تمبک معمولی از چوب است.
تمبک به منظور نواختن-به طور افقی روی ران نوازنده ی نشسته قرار می گیرد و او دست چپ خود را در بالا و دست راست را در کنار راست تمبک قرار می دهد و با انگشتان- نرمه و تمام دست خود بر قسمت های مختلف(مرکز-میان-کنار)پوست می کوبد.صوت تمبک بدون ارتفاع معین است.
از آنجا که وسیله ی کوبیدن روی ساز انگشتان انسان است-و این((وسیله))قادر است روی تمبک ریزه کاری و شیرین کاری های فراوان اعمال کند-میتوان از آن به عنوان ((تکنواز))استفاده های شایان و جالب کرد.نقش همنوازی در این ساز نه فقط همراهی ساز یا آواز و تامین و نگهداری ((ضرب))موسیقی است-بلکه طی ۲۵ سال اخیر به ابتکار حسین تهرانی و همکاری دیگران ارکستری مرکب از ((گروه تمبک نوازان))تشکیل شده قطعه هائی اجرا کرده اند.
تمبک در چند دهه ی اخیر پیشرفت چشمگیری کرده و به عنوان سازی تکنواز و مستقل مطرح شده است. این ساز مرحون استادان این ساز است که در این میان نقش استاد تهرانی به قدری اهمیت می یابد که از او می توان از پدر تمبک نوازی ایران یاد کرد. در جهانی ساختن این ساز استاد ناصر فرهنگ فر- بهمن رجبی – امیر ناصر افتتاح نیز نقش مهمی داشته اند که در این بین تنها بهمن رجبی در قید حیات می باشند.
در چند دهه ی اخیر نوعی تنبک طراحی شده که قابل کوک کردن است.
● تمبک زورخانه
شکل ظاهری آن کمی با تمبک معمولی اختلاف دارد-قسمت بالائی آن به شکل جام (کاسه)و قسمت دنباله(در پائین)مخروطی تر از تمبک معمولی است.علاوه بر این تمبک زورخانه را از گل پخته می سازند. صدای آن نیز بم تر و قوی تر از تمبک معمولی است.
بلندی ساز ۴۵ و قطر دهانی پوستی ۴۸ سانتی متر است
http://sazha.blogfa.com/۸۶۱۰.aspx

منبع : مطالب ارسال شده